Thủ tục hiến đất làm lối đi chung chi tiết theo pháp luật hiện hành có gì?

Nội dung chính

Thủ tục hiến đất làm lối đi chung chi tiết theo pháp luật hiện hành có gì?

Căn cứ khoản 2 Điều 29 Luật Đất đai 2024 quy định về thay đổi đối với thửa đất liền kề như sau:

Điều 29. Quyền đối với thửa đất liền kề

[...]

2. Việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền đối với thửa đất liền kề thực hiện theo quy định của pháp luật về dân sự; đồng thời phải thực hiện đăng ký theo quy định tại Điều 133 của Luật này đối với trường hợp quyền về lối đi; cấp nước, thoát nước; tưới nước, tiêu nước trong canh tác.

Như vậy, khi thực hiện hiến đất làm lối đi chung cần thực hiện đăng ký biến động theo quy định.

Dưới đây là thủ tục hiến đất làm lối đi chung chi tiết:

(1) Trường hợp lối đi chung do tách thửa đất, thủ tục cấp Sổ đỏ thực hiện như sau:

- Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ hiến đất làm lối đi chung, gồm:

+ Bản đo vẽ tách thửa đất;

+ Văn bản chấp thuận tách thửa đất;

+ Giấy tờ tùy thân, giấy tờ chứng minh nơi ở hợp pháp của các bên;

+ Văn bản có giá trị tương đương;

+ Hợp đồng mua bán, tặng cho… (nếu có);

+ Sổ đỏ bản gốc;

+ Đơn đăng ký biến động đất đai (Mẫu số 18 ban hành kèm theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP Tải về)

- Bước 2: Nộp hồ sơ, xử lý hồ sơ

+ Nơi nộp hồ sơ: Bộ phận Một cửa cấp tỉnh/Văn phòng đăng ký đất đai nơi có đất/Trung tâm hành chính công nơi có đất.

+ Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tiến hành:

++ Đo đạc địa chính để tách thửa;

++ Cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính;

++ Xác nhận biến động;

++ Trình cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ mới cho thửa đất mới được tách ra;

++ Gửi số liệu địa chính sang cơ quan thuế;

- Bước 3: Nhận kết quả

+ Người sử dụng đất có yêu cầu và được phép ghi nhận, cấp sổ đỏ cho diện tích đất thuộc đường đi chung hoàn thành nghĩa vụ tài chính trước khi nhận sổ đỏ được mang tên mình.

(2) Trường hợp lối đi chung thuộc diện tích đất được quyền sử dụng hạn chế:

- Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ gồm:

+ Văn bản thỏa thuận về việc sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề;

+ Bản án/quyết định của Tòa án (nếu có);

+ Giấy tờ tùy thân, giấy tờ chứng minh nơi ở hợp pháp của các bên;

+ Sổ hộ khẩu hoặc văn bản có giá trị tương đương;

+ Hợp đồng mua bán, tặng cho… (nếu có);

+ Sổ đỏ (bản gốc);

+ Đơn đăng ký biến động đất đai (Mẫu số 15 ban hành kèm theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP Tải về);

- Bước 2: Nộp hồ sơ tại Văn phòng đăng ký đất đai

Cơ quan này thực hiện kiểm tra hồ sơ, cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính, xác nhận biến động.

- Bước 3: Nhận kết quả

+ Người sử dụng đất có yêu cầu và được phép ghi nhận, cấp Sổ đỏ cho diện tích đất thuộc đường đi chung hoàn thành nghĩa vụ tài chính trước khi nhận sổ đỏ được mang tên mình.

Thủ tục hiến đất làm lối đi chung chi tiết theo pháp luật hiện hành có gì? (Hình từ Internet)

Quy định về mở cửa sổ ra lối đi chung theo Luật hiện hành ra sao?

Căn cứ quy định tại Điều 178 Bộ luật dân sự 2015 về mở cửa sổ nhìn sang nhà hàng xóm như sau:

Điều 178. Trổ cửa nhìn sang bất động sản liền kề

1. Chủ sở hữu nhà chỉ được trổ cửa ra vào, cửa sổ quay sang nhà bên cạnh, nhà đối diện và đường đi chung theo quy định của pháp luật về xây dựng.

2. Mặt dưới mái che trên cửa ra vào, mặt dưới mái che cửa sổ quay ra đường đi chung phải cách mặt đất từ 2,5 mét trở lên.

Như vậy, chủ sở hữu nhà ở chỉ được mở cửa sổ quay sang nhà đối diện và đường đi chung khi đáp ứng các điều kiện nêu trong pháp luật xây dựng. Bên cạnh đó, mặt dưới mái che trên cửa ra vào, mái che cửa sổ quay ra đường đi chung phải cách từ 2,5m trở lên.

Ngoài ra, tại Điều 211 Bộ luật dân sự 2015 quy định sở hữu chung của cộng đồng có đề cập về mở cửa sổ ra lối đi chung như sau:

Điều 211. Sở hữu chung của cộng đồng

1. Sở hữu chung của cộng đồng là sở hữu của dòng họ, thôn, ấp, bản, làng, buôn, phum, sóc, cộng đồng tôn giáo và cộng đồng dân cư khác đối với tài sản được hình thành theo tập quán, tài sản do các thành viên của cộng đồng cùng nhau đóng góp, quyên góp, được tặng cho chung hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định của pháp luật nhằm mục đích thỏa mãn lợi ích chung hợp pháp của cộng đồng.

2. Các thành viên của cộng đồng cùng quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản chung theo thỏa thuận hoặc theo tập quán vì lợi ích chung của cộng đồng nhưng không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

3. Tài sản chung của cộng đồng là tài sản chung hợp nhất không phân chia.

Như vậy, nếu muốn trổ cửa chính ra, cửa sổ ra lối đi chung cần phải được sự đồng ý của các thành viên trong ngõ đi chung. Trường hợp không có sự đồng ý của các thành viên trong ngõ đi chung mà tự ý trổ cửa gây ảnh hưởng đến đi lại của người khác sẽ bị xử phạt hành chính.

Tóm lại, mở cửa sổ ra lối đi chung phải tuân thủ quy định theo pháp luật xây dựng và được các thành viên trong ngõ đi chung đồng ý.

Lối đi chung có được cấp Sổ đỏ hay không?

Hiện nay, pháp luật chưa có quy định cụ thể về lối đi chung, do đó vẫn tồn tại nhiều quan điểm khác nhau về nguồn gốc hình thành loại lối đi này. Một số quan điểm phổ biến bao gồm:

- Lối đi chung được hình thành từ lối mòn do người dân qua lại thường xuyên;

- Lối đi chung được tạo ra do người sử dụng đất phía ngoài tự chừa lại, hoặc thông qua thỏa thuận, chuyển nhượng với người ở phía trong để tạo lối ra đường công cộng;

- Lối đi chung được hình thành do nhiều chủ sử dụng đất cắt phần đất của mình, đồng thời đường đi này trở thành ranh giới sử dụng giữa các thửa đất liền kề.

Căn cứ theo Điều 248 Bộ luật Dân sự 2015:

Điều 248. Nguyên tắc thực hiện quyền đối với bất động sản liền kề

Việc thực hiện quyền đối với bất động sản liền kề theo thỏa thuận của các bên. Trường hợp các bên không có thỏa thuận thì thực hiện theo các nguyên tắc sau đây:

1. Bảo đảm nhu cầu hợp lý của việc khai thác bất động sản hưởng quyền phù hợp với mục đích sử dụng của cả bất động sản hưởng quyền và bất động sản chịu hưởng quyền.

2. Không được lạm dụng quyền đối với bất động sản chịu hưởng quyền.

3. Không được thực hiện hành vi ngăn cản hoặc làm cho việc thực hiện quyền đối với bất động sản hưởng quyền trở nên khó khăn.

Dựa trên các cách hiểu về lối đi chung và nguyên tắc thỏa thuận giữa các bên, việc lối đi chung có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) hay không sẽ phụ thuộc vào nguồn gốc hình thành cũng như sự thỏa thuận của những người cùng sử dụng lối đi.

Tuy nhiên, trong thực tế vẫn tồn tại nhiều trường hợp không thể hiện rõ ràng quyền sở hữu của lối đi chung, thường được ghi chung chung là “đường đi”. Trong những trường hợp này, lối đi không thể được xác lập là diện tích sử dụng riêng của bất kỳ cá nhân hoặc hộ gia đình nào. Bên cạnh đó, lối đi chung không được cấp Sổ đỏ trong một số trường hợp như sau:

- Đất làm đường đi thuộc quyền quản lý của Nhà nước;

- Đất làm đường đi là đất tự hình thành do quá trình sử dụng lâu dài, không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc từ Nhà nước hay được tặng, cho hợp pháp;

- Đất dùng làm đường đi do một hoặc nhiều hộ gia đình/cá nhân tự nguyện hiến tặng hoặc hình thành từ sự thỏa thuận, chia sẻ giữa các bên sử dụng đất.

Tóm lại, lối đi chung có được cấp Sổ đỏ hay không sẽ phụ thuộc vào nguồn gốc hình thành cũng như sự thỏa thuận của những người cùng sử dụng lối đi