Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là gì? Quy định tăng mức lương cơ sở theo chỉ số giá tiêu dùng 2025?

Nội dung chính

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là gì?

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là gì? Chỉ số giá tiêu dùng (CPI – Consumer Price Index) là một chỉ số kinh tế dùng để đo lường mức thay đổi giá cả trung bình của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng theo thời gian. Đây là công cụ phổ biến để đánh giá tình hình lạm phát hoặc giảm phát của nền kinh tế.

CPI được tính bằng cách so sánh tổng chi phí của giỏ hàng hóa trong năm hiện tại với năm gốc, rồi nhân với 100. Ví dụ: nếu giỏ hàng có giá 1 triệu đồng ở năm gốc và 1,1 triệu đồng ở năm hiện tại, CPI là 110, nghĩa là giá đã tăng 10%.

Chỉ số giá tiêu dùng có vai trò quan trọng trong việc đo lường mức sống và sức mua của người dân. Ngoài ra, CPI còn là cơ sở để chính phủ điều chỉnh lương tối thiểu, hợp đồng kinh tế, lãi suất ngân hàng, và ban hành chính sách tiền tệ. Đây cũng là chỉ số được doanh nghiệp sử dụng để dự đoán xu hướng chi phí và xây dựng kế hoạch tài chính phù hợp. Tại Việt Nam, CPI được Tổng cục Thống kê (thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư) thu thập và công bố hàng tháng, quý và năm.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là gì? Quy định tăng mức lương cơ sở theo chỉ số giá tiêu dùng 2025? (Hình từ Internet)

Quy định tăng mức lương cơ sở theo chỉ số giá tiêu dùng 2025?

Căn cứ vào Điều 3 Nghị định 73/2024/NĐ-CP quy định về mức tăng lương cơ bản 2025 dựa trên chỉ số giá tiêu dùng CPI áp dụng từ ngày 1/7/2025 như sau:

Mức lương cơ sở

1. Mức lương cơ sở dùng làm căn cứ:

a) Tính mức lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và thực hiện các chế độ khác theo quy định của pháp luật đối với các đối tượng quy định tại Điều 2 Nghị định này;

b) Tính mức hoạt động phí, sinh hoạt phí theo quy định của pháp luật;

c) Tính các khoản trích và các chế độ được hưởng theo mức lương cơ sở.

2. Từ ngày 01 tháng 7 năm 2024, mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng.

3. Đối với các cơ quan, đơn vị đang được áp dụng các cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù ở trung ương: Thực hiện bảo lưu phần chênh lệch giữa tiền lương và thu nhập tăng thêm tháng 6 năm 2024 của cán bộ, công chức, viên chức với tiền lương từ ngày 01 tháng 7 năm 2024 sau khi sửa đổi hoặc bãi bỏ cơ chế tài chính và thu nhập đặc thù. Trong thời gian chưa sửa đổi hoặc bãi bỏ các cơ chế này thì thực hiện mức tiền lương và thu nhập tăng thêm hằng tháng tính theo mức lương cơ sở 2.340.000 đồng/tháng theo cơ chế đặc thù từ ngày 01 tháng 7 năm 2024 bảo đảm không vượt quá mức tiền lương và thu nhập tăng thêm được hưởng tháng 6 năm 2024 (không bao gồm phần tiền lương và thu nhập tăng thêm do điều chỉnh hệ số tiền lương ngạch, bậc khi nâng ngạch, nâng bậc). Trường hợp tính theo nguyên tắc trên, nếu mức tiền lương và thu nhập tăng thêm từ ngày 01 tháng 7 năm 2024 theo cơ chế đặc thù thấp hơn mức tiền lương theo quy định chung thì thực hiện chế độ tiền lương theo quy định chung.

4. Chính phủ điều chỉnh mức lương cơ sở sau khi báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định phù hợp khả năng ngân sách nhà nước, chỉ số giá tiêu dùng và tốc độ tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Điều chỉnh lương cơ bản theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một bước đi mang tính chiến lược trong quản lý kinh tế - xã hội của Nhà nước. CPI phản ánh mức biến động giá cả hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, từ đó cho thấy mức sống và sức mua thực tế của người dân. Khi CPI tăng đồng nghĩa với chi phí sinh hoạt tăng lên, tác động trực tiếp đến đời sống của cán bộ, công chức, người lao động trong khu vực công và gián tiếp ảnh hưởng đến khu vực tư nhân.

Việc tăng mức lương cơ bản 2025 lên 2.340.000 đồng/tháng từ ngày 01/7/2024 không chỉ nhằm bảo đảm thu nhập tương ứng với mặt bằng giá cả mới, mà còn thể hiện sự điều tiết linh hoạt của Chính phủ, cân bằng giữa khả năng ngân sách và yêu cầu thực tế của đời sống. Cơ chế bảo lưu phần chênh lệch thu nhập tại các cơ quan có đặc thù tài chính cũng cho thấy sự thận trọng trong quản lý chi trả công, đảm bảo không gây xáo trộn lớn.

Cuối cùng, việc căn cứ vào CPI, tốc độ tăng trưởng kinh tế và khả năng ngân sách để trình Quốc hội điều chỉnh lương cơ sở thể hiện rõ mối liên hệ giữa các chỉ số kinh tế vĩ mô và chính sách an sinh xã hội. Điều này góp phần bảo vệ thu nhập thực tế, ổn định đời sống người lao động, đồng thời thúc đẩy tiêu dùng nội địa và phát triển kinh tế bền vững.

(Trên đây là thông tin cho Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là gì? Quy định tăng mức lương cơ sở theo chỉ số giá tiêu dùng 2025?)