Thuốc lá điện tử là gì và hiện nay hút thuốc lá điện tử có bị cấm không?

Nội dung chính

Thuốc lá điện tử là gì và các loại thuốc lá mới xuất hiện thời gian hiện nay là các loại nào?

Căn cứ theo quy định tại Phần I Tài liệu hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1751/QĐ-BGDĐT năm 2022 về các loại thuốc lá hiện nay như sau:

Thuốc lá mới

Sản phẩm thuốc lá được sử dụng khá phổ biến và được biết tới nhiều nhất là thuốc lá điếu. Một số sản phẩm khác cũng làm từ nguyên liệu lá thuốc lá có thể kể tới như xì gà và thuốc lào. Trong những năm gần đây, nhiều loại thuốc lá mới đã được đưa ra thị trường, bao gồm: thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các loại khác (thuốc hít, nhai…). Các loại thuốc lá mới này còn có các tên gọi khác nhau như: sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (next generation products); sản phẩm nicotin dạng hơi (vapor- ized nicotine products); sản phẩm nicotin thay thế (alternative nicotine products); sản phẩm nicotine an toàn hơn (safer nicotine products); sản phẩm giảm hại (reduced risk products); sản phẩm giảm nhẹ rủi ro (modified risk products) …

Theo đó, hiện nay sản phẩm thuốc lá phổ biến nhất là thuốc lá điếu, ngoài ra còn có xì gà, thuốc lào.

Gần đây, thị trường xuất hiện các loại thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha, thuốc hít, thuốc nhai… Những sản phẩm này còn được gọi là thuốc lá thế hệ mới, sản phẩm nicotin dạng hơi, sản phẩm thay thế nicotin, sản phẩm nicotin an toàn hơn, sản phẩm giảm hại, và sản phẩm giảm nhẹ rủi ro.

Đồng thời căn cứ theo quy định tại Phần I Tài liệu hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1751/QĐ-BGDĐT năm 2022 về khái niệm thuốc lá điện tử như sau:

Thuốc lá đện tử

Thuốc lá điện tử (Electronic Nico- tine Delivery Systems – ENDS), còn được gọi tên khác như E-cigarette hay Vape, là thiết bị điện tử cầm tay, sử dụng pin để làm nóng dung dịch điện tử có chứa nicotine và các chất hóa học khác, tạo ra các hạt khí dung (còn gọi là aerosol hay sol khí) cho người dùng hít vào.

Ngoài ra, thuốc lá điện tử hiện chưa được phép lưu hành chính thức tại Việt Nam. Tuy nhiên, trên thị trường có rất loại nhiều thuốc lá điện tử với tên gọi, hình dáng và kích thước khác nhau bao gồm:

- Thuốc lá điện tử sử dụng một lần: Có hình giống điếu thuốc (cigalike), không thể sạc hay tái nạp lại dung dịch điện tử, dùng một lần cho đến khi hết pin hoặc hết dung dịch có sẵn trong thiết bị.

- Thuốc lá điện tử sử dụng nhiều lần: có ống chứa dung dịch điện tử được đóng sẵn bởi nhà sản xuất và có thể thay ống mới khi sử dụng hoặc có bộ phận chứa dung dịch điện tử có thể tái nạp sau khi sử dụng. Ống chứa dung dịch điện tử được gắn vào pin. Thuốc lá điện tử này có hình như chiếc bút (vape pen).

- Thuốc lá điện tử sử dụng nhiều lần: với đầu đốt dung dịch điện tử và thân máy tích hợp bộ điều khiển và pin (tanks mods) cho phép người sử dụng có thể điều chỉnh nhiệt độ và thay đổi thành phần dung dịch điện tử. Thiết bị có thể sạc và sử dụng nhiều lần.

- Thuốc lá điện tử sử dụng nhiều lần: với phần đầu là bình chứa dung dịch điện tử được nạp sẵn hoặc tái nạp gắn với thân máy tích hợp hệ thống có thể điều chỉnh (Pod-mods). Sản phẩm thường sử dụng muối nicotin thay vì nicotine đơn thuần như trong các sản phẩm thuốc lá điện tử khác, cho phép dung nạp nicotine nồng độ cao.

Tải về Tài liệu hướng dẫn truyền thông về phòng ngừa thuốc lá mới cho học sinh phổ thông ban hành kèm theo Quyết định 1751/QĐ-BGDĐT năm 2022 tại đây

Thuốc lá điện tử là gì và hút thuốc lá điện tử có bị cấm không? (Hình từ Internet)

Hút thuốc lá điện tử có bị cấm không?

Hiện nay, pháp luật chưa có quy định cụ thể nào về các chế tài liên quan đến việc hút thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, tại Điều 9 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 về các hành vi bị nghiêm cấm trong việc quản lý, kinh doanh, sử dụng thuốc lá như sau:

Các hành vi bị nghiêm cấm

1. Sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá giả, sản phẩm được thiết kế có hình thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá, thuốc lá nhập lậu.

2. Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức.

3. Tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, trừ trường hợp quy định tại Điều 16 của Luật này.

4. Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá.

5. Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá.

6. Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.

7. Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm.

8. Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em.

9. Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.

Tuy nhiên, tại phiên bế mạc Kỳ họp thứ 8 vào chiều ngày 30/11/2024 vừa qua, Quốc hội đã thống nhất quyết định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, lưu trữ, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử cùng các chất, khí gây nghiện bắt đầu từ năm 2025.

Cụ thể, trong Nghị quyết về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, nội dung đã được xác định rõ: Quốc hội đồng ý cấm các hoạt động liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, cũng như các khí và chất gây nghiện gây hại cho sức khỏe từ năm 2025, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và duy trì trật tự, an toàn xã hội. Chính phủ sẽ chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện các quy định này.

Ngoài ra, công tác tuyên truyền sẽ được tăng cường để nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là thanh niên và thiếu niên, về tác hại của rượu, bia, thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các chất gây nghiện. Trước đó, Bộ trưởng Y tế đã nhấn mạnh việc cấm thuốc lá điện tử do ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Các đại biểu Quốc hội cũng thống nhất cho rằng việc bổ sung quy định cấm và siết chặt kiểm soát đối với các hoạt động buôn bán trái phép là điều cần thiết.

Nếu bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi thì bị phạt hành chính như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 26 Nghị định 117/2020/NĐ-CP về mức xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm về việc bán và cung cấp thuốc lá như sau:

Vi phạm quy định về bán, cung cấp thuốc lá

1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi không có biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi tại điểm bán của đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá.

2. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Trưng bày quá một bao hoặc một tút hoặc một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá tại đại lý bán lẻ, điểm bán lẻ thuốc lá;

b) Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi;

c) Bán, cung cấp thuốc lá không ghi nhãn, không in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá theo quy định của pháp luật. Trường hợp bán thuốc lá không ghi nhãn, không in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá là thuốc lá nhập lậu, thuốc lá giả thì thực hiện xử phạt theo quy định của pháp luật về hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

3. Hình thức xử phạt bổ sung:

Đình chỉ hoạt động kinh doanh có liên quan đến hành vi vi phạm trong thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng đối với các hành vi quy định tại khoản 2 Điều này.

4. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc thu hồi và loại bỏ yếu tố vi phạm đối với thuốc lá không ghi nhãn, không in cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá đối với hành vi quy định tại điểm c khoản 2 Điều này. Trường hợp không loại bỏ được yếu tố vi phạm thì buộc tiêu hủy.

Như vậy, đối với hành vi bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi, cá nhân bán sẽ bị phạt hành chính từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng và bị đình chỉ hoạt động trong thời hạn từ 01 đến 03 tháng.

Lưu ý: Mức phạt tiền được quy định trên là mức phạt tiền đối với cá nhân. Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân. (theo quy định tại khoản 5 Điều 4 Nghị định 117/2020/NĐ-CP)