Mô hình chính quyền cấp xã mới là gì? Hình thành đơn vị hành chính cấp xã mới?

Nội dung chính

Mô hình chính quyền cấp xã mới là gì? Hình thành đơn vị hành chính cấp xã mới? 

Căn cứ Công văn 03/CV-BCĐ năm 2025 về việc định hướng một số nhiệm vụ sắp xếp ĐVHC và tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, về tổ chức bộ máy, cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện sắp xếp.

Mô hình chính quyền cấp xã mới khi tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp được Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp định hướng như sau:

- Chính quyền địa phương cấp xã gồm có HĐND và UBND.

- HĐND cấp xã thành lập 02 Ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội.

- UBND cấp xã thành lập tối đa 04 phòng và tương đương phù hợp với đặc điểm đô thị, nông thôn, hải đảo, gồm: (1) Văn phòng HĐND và UBND, (2) Phòng Kinh tế (đối với xã, đặc khu) hoặc Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị (đối với phường và đặc khu Phú Quốc), (3) Phòng Văn hóa - Xã hội, (4) Trung tâm phục vụ hành chính công (xác định là tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp xã).

Giao UBND cấp tỉnh căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, diện tích tự nhiên, quy mô dân số của ĐVHC để quyết định số lượng cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND cho phù hợp (nhưng không vượt quá 04 phòng và tương đương). Trường hợp địa phương tổ chức số lượng cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND cấp xã dưới 03 đầu mối thì có thể bố trí tăng 01 Phó Chủ tịch UBND để trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo.

- Đối với trường hợp 01 ĐVHC cấp xã giữ nguyên (không sắp xếp), giao địa phương căn cứ vào điều kiện thực tế để xem xét quyết định số lượng cơ quan chuyên môn thuộc UBND cho phù hợp hoặc không tổ chức các phòng chuyên môn theo hướng dẫn chung (trừ các Ban của HĐND hiện có) mà phân công công chức chuyên môn trực tiếp đảm nhiệm các vị trí việc làm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của chính quyền địa phương cấp xã mới.

Trường hợp không tổ chức các phòng chuyên môn thuộc UBND cấp xã, giao UBND cấp tỉnh quyết định tăng biên chế so với số lượng biên chế cán bộ, công chức cấp xã hiện nay để thực hiện các nhiệm vụ mới chuyển giao từ cấp huyện. Dự kiến số lượng biên chế không quá 40 cán bộ, công chức, trong đó tập trung cho công chức trực tiếp đảm nhiệm các lĩnh vực công tác xây dựng Đảng, công tác Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, công tác chính quyền.

- Đối với các huyện đảo, thành phố đảo có ĐVHC cấp xã trực thuộc, khi thực hiện sắp xếp thành đặc khu thì kết thúc hoạt động của ĐVHC cấp xã và trước mắt giữ nguyên số lượng các cơ quan chuyên môn của huyện đảo, thành phố đảo như hiện nay; sau đó thực hiện theo hướng dẫn mới của Chính phủ.

- Tổ chức và hoạt động của Ban Chỉ huy quân sự ở ĐVHC cấp xã mới sau sắp xếp thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Quốc phòng.

Theo đó, sơ đồ tổ chức chính quyền 2 cấp theo phương án tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp được đề ra tại Quyết định 759/QĐ-TTg như sau: 

Cấp tỉnh gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; (2) cấp xã gồm xã, phường (trong đất liền) và đặc khu (ở hải đảo). Theo đó, bỏ ĐVHC cấp huyện và thị trấn.

Sơ đồ mô hình chính quyền cấp xã mới: 

Mô hình chính quyền cấp xã mới là gì? Hình thành đơn vị hành chính cấp xã mới? (Hình từ Internet)

Chức danh lãnh đạo cấp xã sau sáp nhập bao gồm những chức danh nào?

Theo Công văn 03/CV-BCĐ năm 2025, sẽ có 8 chức danh lãnh đạo tại chính quyền địa phương cấp xã (bao gồm xã, phường, đặc khu) sau sáp nhập. Cụ thể 08 chức danh lãnh đạo chính quyền địa phương cấp xã sau sáp nhập bao gồm:

(1) Chủ tịch HĐND cấp xã (kiêm nhiệm chức danh của người đứng đầu các cơ quan tham mưu).

(2) Phó Chủ tịch HĐND cấp xã (chức danh chuyên trách).

(3) Chủ tịch UBND cấp xã (chức danh chuyên trách).

(4) Phó Chủ tịch UBND cấp xã (2 người):

- Phó Chủ tịch kiêm nhiệm chức danh Chánh Văn phòng HĐND và UBND.

- Phó Chủ tịch kiêm nhiệm chức danh Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công.

(5) Trưởng ban của HĐND (kiêm nhiệm chức danh lãnh đạo).

(6) Phó Trưởng ban của HĐND (chức danh chuyên trách).

(7) Trưởng phòng của UBND cấp xã (chức danh chuyên trách hoặc kiêm nhiệm).

(8) Cấp phó của phòng UBND cấp xã (chức danh chuyên trách).

Đối với các ĐVHC cấp xã giữ nguyên trạng (không thực hiện sáp nhập) và không tổ chức các phòng chuyên môn, số lượng Phó Chủ tịch UBND cấp xã có thể được tăng cường thêm một Phó Chủ tịch để bảo đảm vai trò lãnh đạo, điều hành trong công tác phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Giao địa phương căn cứ yêu cầu, nhiệm vụ chủ động sắp xếp, bố trí sử dụng lãnh đạo kiêm nhiệm hoặc giảm cấp phó các phòng, ban chuyên môn để tăng số lượng công chức làm việc trực tiếp đáp ứng yêu cầu phục vụ người dân của ĐVHC cấp xã mới.