Đất khai hoang là đất như thế nào? Sử dụng đất khai hoang có bị thu hồi hay không?

Nội dung chính

Đất khai hoang là đất như thế nào?

Căn cứ khoản 1 Điều 9 Luật Đất đai 2024 có quy định phân loại đất gồm: Nhóm đất nông nghiệp, nhóm đất phi nông nghiệp và đất chưa sử dụng. Trong những nhóm đất này, quy định pháp luật hiện hành chưa có quy định nào cụ thể về khái niệm đối với đất khai hoang.

Tuy nhiên, có thể hiểu đất khai hoang là loại đất dùng để chỉ những khu vực mà đất đang để hoang hóa, chưa được người sử dụng khai thác những khu đất này đã được Nhà nước phê duyệt quy hoạch cho mục đích sử dụng là sản xuất nông nghiệp.

Hiện nay Nhà nước vẫn có chính sách khuyến khích khai hoang, cụ thể Điều 8 Luật Đất đai 2024 quy định:

Khuyến khích đầu tư vào sử dụng đất đai

1. Nâng cao hiệu quả sử dụng đất.

2. Bảo vệ, cải tạo, làm tăng độ màu mỡ của đất; xử lý đất, đất có mặt nước bị ô nhiễm, phục hồi đất bị thoái hóa.

3. Lấn biển, đưa diện tích đất trống, đồi núi trọc, đất bãi bồi ven sông, ven biển, đất có mặt nước hoang hóa vào sử dụng theo quy định của Luật này.

Tuy nhiên, theo Điều 222 Luật Đất đai 2024, việc khai hoang này được phải được quản lý và thực hiện theo kế hoạch của Nhà nước, chứ không phải tự ý khai hoang như trước đây.

Đất khai hoang (Hình từ Internet)

Sử dụng đất khai hoang có bị thu hồi hay không?

Mới nhất, tại Chương VI Luật Đất đai 2024 quy định về những lý do Nhà nước sẽ tiến hành thủ tục thu hồi đất của các chủ thể sử dụng đất bao gồm:

- Thu hồi vì mục đích quốc phòng, an ninh.

- Thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai.

- Thu hồi để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

- Thu hồi do chấm dứt việc sử dụng đất do đất có nguy cơ đe dọa tính mạng con người, không còn khả năng tiếp tục sử dụng, người dân tự nguyện trả lại đất.

Như vậy, Nhà nước sẽ thu hồi đất nếu thuộc một trong các trường hợp nêu trên, trong đó gồm cả đất khai hoang.

Khi bị thu hồi đất khai hoang có được bồi thường không?

(1) Trường hợp thu hồi đất tự ý khai hoang trái phép 

Việc tự ý khai hoang xâm canh trái phép là một trong những trường hợp bị thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai được quy định tại Điều 81 Luật Đất đai 2024.

Như vậy, căn cứ theo Điều 101 và Điều 105 Luật Đất đai 2024, trường hợp Nhà nước thu hồi đất do lấn chiếm sẽ không được bồi thường về đất và bồi thường tài sản đầu tư vào đất.

(2) Trường hợp thu hồi đất khai hoang đúng quy định

Theo khoản 1 Điều 95 Luật Đất đai 2024 quy định:

Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng

1. Các trường hợp được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng bao gồm:

a) Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hằng năm;

b) Cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có công trình là chùa, đình, đền, miếu, am, nhà thờ họ, công trình tín ngưỡng khác; đất nông nghiệp quy định tại khoản 4 Điều 178 của Luật này và đất đó không có tranh chấp, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất xác nhận là đất sử dụng chung cho cộng đồng;

c) Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài quy định tại khoản 1 Điều 44 của Luật này;

d) Tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc được Nhà nước cho phép hoạt động đang sử dụng đất mà không phải là đất do Nhà nước giao, cho thuê; không phải là đất nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho từ ngày 01 tháng 7 năm 2004 trở về sau;

đ) Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê; nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế;

e) Tổ chức được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê; nhận thừa kế quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất;

g) Tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao được Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê;

h) Tổ chức kinh tế, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê; cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê.

...

Như quy định trên, đối tượng được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất trong đó có đối tượng có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận mà chưa được cấp.

Vì vậy, nếu đang sử dụng đất hoang mà có đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận thì khi bị thu hồi đất thì sẽ được bồi thường.

Ngoài ra, đất khai hoang cũng cần đáp ứng được các điều kiện sau thì mới được bồi thường:

- Có quyết định giao đất/thuê đất/chuyển mục đích sử dụng đất hoặc một số giấy tờ khác như Giấy tờ chuyển nhượng, Bằng khoán điền thổ, Sổ mục kê, sổ kiến điền... theo quy định cụ thể tại Điều 137 của Luật Đất đai 2024.

- Đang sử dụng đất không thuộc trường hợp thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm.

- Đáp ứng điều kiện được sử dụng đất theo thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp; văn bản công nhận kết quả đấu giá mà người này đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính.

- Đáp ứng điều kiện về chủ thể sử dụng đất được quy định tại khoản 1 Điều 95 Luật Đất đai 2024 như: đang sử dụng đất nhưng không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm, sử dụng đất nông nghiệp mà không có tranh chấp và đã được UBND xã/phường xác nhận…