Một số trường hợp không được phép xây dựng công trình, nhà ở

Nội dung chính

Không có giấy phép xây dựng nếu thuộc trường hợp phải có giấy phép xây dựng thì không được phép xây dựng công trình, nhà ở

Theo khoản 1 Điều 89 Luật Xây dựng 2014 được sửa đổi bởi khoản 30 Điều 1 Luật Xây dựng sửa đổi 2020 quy định công trình xây dựng phải có giấy phép xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư theo quy định của Luật Xây dựng 2014, trừ các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng 2014.

Như vậy, giấy phép xây dựng là điều kiện bắt buộc đối với hầu hết các công trình, nhà ở nhằm đảm bảo tính hợp pháp, an toàn và tuân thủ quy hoạch xây dựng. Tuy nhiên, những công trình, nhà ở nằm trong các trường hợp được miễn giấy phép xây dựng sẽ không phải thực hiện thủ tục này.

Một số trường hợp không được phép xây dựng công trình, nhà ở (Hình từ Internet)

Thuộc trường hợp bị cấm xây dựng trên đất thì không được phép xây dựng công trình

Theo quy định tại khoản 3 Điều 12 Luật Xây dựng 2014 nêu rõ các hành vi bị nghiêm cấm, bao gồm :

- Xây dựng công trình trong khu vực cấm xây dựng;

- Xây dựng công trình lấn chiếm hành lang bảo vệ công trình quốc phòng, an ninh, giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, khu di tích lịch sử - văn hóa và khu vực bảo vệ công trình khác theo quy định của pháp luật;

- Xây dựng công trình ở khu vực đã được cảnh báo về nguy cơ lở đất, lũ quét, lũ ống, trừ công trình xây dựng để khắc phục những hiện tượng này.

Theo đó, việc xây dựng công trình tại những khu vực cấm hoặc có nguy cơ cao như hành lang bảo vệ các công trình quan trọng, khu vực dễ xảy ra thiên tai hay khu di tích lịch sử – văn hóa... là hành vi vi phạm pháp luật.

Các quy định này nhằm đảm bảo an toàn, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên mà còn giữ gìn giá trị văn hóa, lịch sử của các khu vực quan trọng.

Không được xây dựng nhà trên đất nông nghiệp

Theo nguyên tắc sử dụng đất tại Điều 5 Luật Đất đai 2024, tiên quyết là phải sử dụng đất đúng mục đích.

Điều này đồng nghĩa với việc chỉ được xây nhà ở trên đất ở, không được xây dựng nhà ở trên các loại đất khác, trong đó có đất nông nghiệp.

Tuy nhiên, tại Điều 218 Luật Đất đai 2024 quy định các các loại đất có thể sử dụng kết hợp đa mục đích. Cụ thể, đất nông nghiệp được sử dụng kết hợp với mục đích thương mại, dịch vụ.

Điều này thể hiện rằng, đất nông nghiệp có thể xây dựng công trình để phục vụ mục đích thương mại, dịch vụ.

Việc sử dụng đất nông nghiệp kết hợp đa mục đích phải đảm bảo các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 218 Luật Đất đai 2024.

Không được xây dựng mới trên đất thuộc quy hoạch

Căn cứ khoản 6 Điều 76 Luật Đất đai 2024 thì đối với diện tích đất phải thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất trong kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện hoặc phải thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất trong trường hợp quy hoạch sử dụng đất đã được công bố công khai mà chưa có kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện thì người sử dụng đất được tiếp tục thực hiện các quyền của người sử dụng đất nhưng không được xây dựng mới nhà ở, công trình, trồng mới cây lâu năm; người sử dụng đất được xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn, cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình hiện có theo quy định của pháp luật về xây dựng và pháp luật có liên quan.

Như vậy, đối với đất thuộc diện phải thu hồi hoặc chuyển mục đích sử dụng theo quy hoạch đã công bố, người sử dụng đất không được phép xây dựng mới nhà ở, công trình, hoặc trồng cây lâu năm. Tuy nhiên, họ vẫn có thể cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình hiện có hoặc xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo quy định pháp luật.

Không được xây dựng công trình, nhà ở nếu thuộc trường hợp áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là cấm thay đổi hiện trạng đất đang tranh chấp

Tại Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015 nêu rõ rằng cấm thay đổi hiện trạng tài sản đang tranh chấp được áp dụng nếu trong quá trình giải quyết vụ án có căn cứ cho thấy người đang chiếm hữu hoặc giữ tài sản đang tranh chấp có hành vi tháo gỡ, lắp ghép, xây dựng thêm hoặc có hành vi khác làm thay đổi hiện trạng tài sản đó.

Theo nội dung trên, nếu đất đang tranh chấp thuộc trường hợp bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời là cấm thay đổi hiện trạng tài sản đang tranh chấp thì không được phép xây dựng.