Cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội bán trái quy định theo hướng dẫn của Chính Phủ

Nội dung chính

Cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội bán trái quy định theo hướng dẫn của Chính Phủ

Căn cứ theo khoản 10 Điều 88 Luật nhà ở 2023 quy định về việc cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội bán trái quy định cụ thể như sau:

Điều 88. Nguyên tắc bán, cho thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội

[....]

10. Trường hợp bán, cho thuê mua nhà ở xã hội vi phạm quy định của Luật này về đối tượng hoặc điều kiện mua, thuê mua nhà ở xã hội thì hợp đồng mua bán, cho thuê mua nhà ở vô hiệu và bên mua, thuê mua phải bàn giao lại nhà ở cho chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, đơn vị quản lý nhà ở xã hội; trường hợp không bàn giao lại nhà ở thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi có nhà ở tổ chức cưỡng chế để thu hồi lại nhà ở đó.

Việc xử lý tiền mua nhà ở xã hội được thực hiện theo quy định của pháp luật về dân sự; việc xử lý tiền thuê mua nhà ở xã hội được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 175 của Luật này; việc cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Như vậy đối với trường hợp bán, cho thuê mua nhà ở xã hội sai đối tượng hoặc điều kiện thì hợp đồng mua bán, cho thuê mua nhà ở vô hiệu và bên mua, thuê mua phải bàn giao lại nhà ở. Trường hợp không bàn giao lại nhà ở thì cưỡng chế để thu hồi lại nhà ở đó.

Cụ thể, nội dung về cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội bán, cho thuê mua trái quy định đã được Chính phủ hướng dẫn chi tiết tại Điều 55 Nghị định 100/2024/NĐ-CP. Theo đó, đối với các trường hợp vi phạm về đối tượng hoặc điều kiện mua, thuê mua nhà ở xã hội, cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện thu hồi theo đúng trình tự, thủ tục pháp luật quy định.

Đồng thời, vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 34/CT-TTg năm 2025 về việc chấn chỉnh, tăng cường minh bạch và phòng ngừa tiêu cực trong công tác xét duyệt, mua bán, cho thuê nhà ở xã hội, qua đó nhấn mạnh trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, chủ đầu tư và người dân trong việc thực hiện đúng chính sách nhà ở xã hội. Cụ thể như sau:

(1) Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm chỉ đạo Sở Xây dựng và các sở, ngành liên quan thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục bán, cho thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội theo đúng quy định của pháp luật.

Trong đó, các cơ quan chuyên môn phải tổ chức kiểm tra, xác minh đúng đối tượng, đủ điều kiện được hưởng chính sách nhà ở xã hội; hạn chế tình trạng một đối tượng nộp hồ sơ tại nhiều dự án khác nhau; đồng thời thông báo danh sách các đối tượng đủ điều kiện cho chủ đầu tư theo đúng thời hạn quy định.

Sau khi ký hợp đồng, cơ quan quản lý có trách nhiệm công khai danh sách người được mua, thuê mua nhà ở xã hội và cập nhật danh sách này lên Trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng, nhằm phục vụ công tác hậu kiểm và tránh trùng lặp đối tượng thụ hưởng chính sách.

(2) Trách nhiệm của người dân có nhu cầu mua nhà ở xã hội

Người dân khi đăng ký mua, thuê mua nhà ở xã hội có trách nhiệm kê khai trung thực và chịu trách nhiệm về tính chính xác của hồ sơ. Trường hợp phát hiện kê khai không đúng sự thật, không đúng đối tượng hoặc không đáp ứng điều kiện về thu nhập, nhà ở, thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Nếu đã thực hiện mua bán nhưng bị phát hiện vi phạm, người vi phạm có thể bị thu hồi căn hộ, xử phạt vi phạm hành chính và công khai thông tin theo quy định hiện hành.

Cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội bán trái quy định theo hướng dẫn của Chính Phủ (Hình từ Internet)

Kinh phí cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội được bố trí bởi cơ quan nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 56 Nghị định 100/2024/NĐ-CP và khoản 10 Điều 14 Nghị định 140/2025/NĐ-CP về việc thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội như sau:

Điều 56. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội

1. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc cấp xã chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện việc cưỡng chế, giải quyết khiếu nại liên quan đến việc cưỡng chế theo quy định của pháp luật về khiếu nại; bảo đảm điều kiện, phương tiện cần thiết phục vụ cho việc cưỡng chế; bố trí kinh phí cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội.

2. Ban cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội có trách nhiệm chủ trì lập phương án cưỡng chế và dự toán kinh phí cho hoạt động cưỡng chế trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc cấp huyện phê duyệt; bàn giao nhà ở xã hội cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội hoặc cơ quan chức năng để bố trí cho đối tượng có nhu cầu khác đủ điều kiện theo quy định.

[...]

Theo đó, kinh phí cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội được bố trí bởi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc cấp xã.

Quyết định cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội có hiệu lực bao lâu thì mới được thực hiện?

Căn cứ theo quy định tại Điều 55 Nghị định 100/2024/NĐ-CP về việc thực hiện cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội như sau:

Điều 55. Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội

[...]

2. Trong thời hạn 10 ngày sau khi ban hành Quyết định cưỡng chế thu hồi nhà ở, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thành lập Ban cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội, bao gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc cấp huyện là trưởng ban; đại diện các cơ quan thanh tra, xây dựng, tư pháp, tài nguyên và môi trường; chủ đầu tư dự án; đại diện Ban quản trị và các thành viên khác do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc cấp huyện quyết định.

3. Ban cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế trong thời hạn 10 ngày; nếu người bị cưỡng chế chấp hành Quyết định cưỡng chế thì Ban cưỡng chế thu hồi lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao nhà ở xã hội được thực hiện chậm nhất là 30 ngày kể từ ngày lập biên bản.

Trường hợp người bị cưỡng chế không chấp hành Quyết định cưỡng chế thì Ban cưỡng chế thu hồi tổ chức thực hiện cưỡng chế.

[...]

Theo đó, trong thời hạn 20 ngày sau khi ban hành Quyết định thu hồi nhà ở xã hội, thì Ban cưỡng chế thu hồi mới được tổ chức thực hiện cưỡng chế, cụ thể như sau:

(1) Quyết định thành lập Ban cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội trong thời hạn 10 ngày sau khi ban hành Quyết định thu hồi nhà ở xã hội.

(2) Ban cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế trong thời hạn 10 ngày sau khi Ban cưỡng chế được thành lập.