Cách thức phân chia di sản thừa kế cụ thể theo pháp luật hiện hành quy định như thế nào?

Nội dung chính

Cách thức phân chia di sản thừa kế cụ thể theo pháp luật hiện hành quy định như thế nào?

Câu hỏi:  Ông, bà nội em sinh ra 6 người con trai và có khoảng 2500m vuông đất. Bác hai thì ra mua đất ở riêng và không có nhu cầu chia đất của ông nội, còn ba em thứ năm và được ông, bà nội cho 300m vuông và đã làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Còn các chú bác còn lại khó khăn về tài chính nên chưa làm giấy chứng nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nhưng ông nội đã đồng ý cho và đo trên hiện trạng vị trí đất của mỗi người. Ông nội em còn khoảng 400m đất và chưa có giấy chứng nhận QSDĐ ( bà nội đã mất). Cho em hỏi nếu sau này ông nội em mất thì các chú, bác của em có thể tự làm giấy chứng nhận QSDĐ không? Hay cần các anh, em trong hàng thừa kế thứ nhất của ông nội đồng ý mới được làm. Nếu ông em mất thì số đất còn lại ngoài 300m đất của nhà em thì ba em có quyền chia thửa đất còn lại không? Hay những phần đó đã là quyền sở hữu của các chú, bác và họ tự làm giấy chứng nhận QSDĐ hay có sự đồng ý của những người còn lại. Nếu ba em mất thì em có thể thay thế ba em được chia phần đất còn lại của ông nội không? Hay phần đất của ông chia cho 6 người con rồi em và mẹ em phải chia thêm một lần nữa? Nếu vậy mẹ em làm giấy ủy quyền cho em thì em có được quyền quyết định toàn bộ về phần đất còn lại của ông em không?

Trả lời: Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, tuân theo điều kiện, trình tự thủ tục do pháp luật quy định.

Thừa kế theo pháp luật theo Khoản 1 Điều 650 Bộ luật dân sự 2015 áp dụng trong các trường hợp sau:

- Không có di chúc;

- Di chúc không hợp pháp;

- Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;

- Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Những người có quyền thừa kế theo pháp luật theo Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 bao gồm:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Với thông tin bạn đưa ra, mảnh đất này là của ông bà nội bạn. Hiện nay, bà nội bạn đã mất. Tài sản này lại là tài sản chung của ông bà nội bạn. Về nguyên tắc, khi bà nội bạn mất tài sản chung của ông bà bà sẽ được chia như sau:

+ ½ tài sản thuộc quyền sử dụng của ông bạn;

+ ½ tài sản còn lại là di sản thừa kế được chia thừa kế theo pháp luật. Những người hưởng di sản thừa kế theo theo pháp bao gồm: Ông nội bạn và 6 người con.

Nếu ông nội bạn mất thì phần di sản thừa kế mà ông nội bạn để lại sẽ để lại cho cả 6 người con. 6 người con được chia phần thừa kế bằng nhau.

Với phần đất cho các bác khác của bạn nhưng chưa làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì phần đất đó thì nó vẫn thuộc quyền sử dụng hợp pháp của ông, bà nội bạn.

Khi ông bạn mất, phần di sản còn lại sẽ phân chia theo sự thỏa thuận giữa các bên theo Điều 656 Bộ luật dân sự 2015:

1. Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận những việc sau đây:

a) Cử người quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc;

b) Cách thức phân chia di sản.

2. Mọi thỏa thuận của những người thừa kế phải được lập thành văn bản.

Như vậy, nếu các bác còn lại của bạn muốn làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì phải làm văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế với những người thừa kế còn lại. Nếu không được sự đồng ý của những người còn lại thì việc phân chia di sản thừa kế được chia đều cho những người thừa kế.

Dù bố bạn đã được ông bạn cho 300m2 thì bố bạn vẫn được xác định là người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất và vẫn được hưởng di sản thừa kế trừ trường hợp bố bạn từ trối nhận di sản thừa kế.    

Nếu bố bạn mất thì người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất là mẹ bạn và bạn. Phần di sản mà bố bạn được hưởng từ ông bà bạn thì lúc này mẹ bạn và bạn có quyền đối với phần di sản đó.

Phần di sản của ông nội bạn do các bên thỏa thuận phân chia. Bạn hay mẹ bạn không có quyền định đoạt toàn bộ phần di sản đó nếu không được những người thừa kế khác đồng ý.