Giải pháp hạ tầng chống ngập và thích ứng biến đổi khí hậu theo quy hoạch của TPHCM

Nội dung chính

Hạ tầng chống ngập là gì?

Hạ tầng chống ngập là hệ thống các công trình kỹ thuật và giải pháp quy hoạch được thiết kế nhằm ngăn chặn, giảm thiểu và xử lý tình trạng ngập lụt xảy ra trong đô thị.

Đây là thành phần quan trọng trong chiến lược thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng và mưa cực đoan đặc biệt ở các thành phố như TP.HCM vốn có địa hình thấp, nền đất yếu, và mật độ đô thị cao.

Một số hạ tầng chống ngập có thể kể đến như:

- Hệ thống thoát nước mưa đô thị như cống thoát nước, kênh rạch,....

- Cống kiểm soát triều & ngăn mặn.

- Đê bao và tường chắn lũ.

- Hồ điều tiết và không gian thấm nước tự nhiên như hồ chứa , kênh hở, công viên sinh thái.

Giải pháp hạ tầng chống ngập và thích ứng biến đổi khí hậu theo quy hoạch của TPHCM? (Hình từ Internet)

Giải pháp hạ tầng chống ngập và thích ứng biến đổi khí hậu theo quy hoạch của TPHCM

Theo điểm b khoản 13 Điều 1 Quyết định 1125/QĐ-TTg năm 2025, giải pháp hạ tầng chống ngập và thích ứng biến đổi khí hậu theo quy hoạch của TPHCM như sau:

Sử dụng hệ thống hạ tầng hiện trạng và xây dựng bổ sung các công trình liên quan, triển khai 3 lớp kiểm soát ngập để tăng cường khả năng chống ngập và thích ứng biến đổi khí hậu cho Thành phố Hồ Chí Minh, bao gồm lớp bảo vệ, lớp thích ứng và lớp giảm thiểu thiệt hại. Các giải pháp chính bao gồm:

- Hạ tầng ngăn ngập ven sông (thuộc lớp bảo vệ): Cần kết hợp nhiều giải pháp như đê, kè, đường ngăn triều, cống ngăn triều, hành lang kiểm soát ngập…phục vụ mục tiêu kiểm soát nguy cơ ngập do sự dâng cao của mực nước trên sông do triều, xả lũ từ thượng lưu và nước biển dâng.

- Hạ tầng trữ ngập do mưa (thuộc Lớp thích ứng): Xây dựng hệ thống “hồ điều tiết” để trữ dòng chảy tràn gây ngập do mưa cho các khu vực nằm trong hệ thống đê, kè, đường ngăn triều và hành lang kiểm soát ngập, khi hệ thống không thể thoát nước mưa ra ngoài do mực nước trên sông dâng cao. “Hồ điều tiết” bao gồm các công trình:

+ Hệ thống hồ điều tiết hở và ngầm;

+ Hệ thống kênh và rạch tự nhiên;

+ Các không gian mở và các khu vực trũng thấp có khả năng trữ nước như công viên bán ngập…;

+ Hệ thống hạ tầng xanh (nguyên lý thiết kế đô thị bọt biển - tiêu nước tại nguồn)

Hệ thống hồ điều tiết trữ ngập và Hệ thống kênh rạch tự nhiên là các giải pháp trữ nước chính và tập trung. Cần giữ lại các kênh rạch tự nhiên với mức ưu tiên cao nhất. Khơi thông và mở rộng các tuyến kênh đóng vai trò kết nối vùng trữ ngập của các lưu vực để đảm bảo dung tích trữ được phân bổ đều trên toàn vùng.

Xây dựng các trạm bơm thoát nước mưa để bơm tiền úng tạo dung tích trữ thông qua việc hạ mực nước trên hệ thống hồ điều tiết và hỗ trợ thoát nước trong sự kiện mưa cực đoan. Bố trí cống ngăn triều (một chiều và vẫn có thể cho phương tiện đường thủy đi qua) để kiểm soát cao độ mực nước trong hồ và đảm bảo chức năng trữ nước khi có mưa.

- Hạ tầng giảm thiểu thiệt hại (thuộc Lớp giảm thiểu thiệt hại): là sự kết hợp của cả giải pháp hạ tầng cứng và hạ tầng mềm. Các giải pháp chính bao gồm nâng cao độ nền các tuyến đường trục chính để chia ngập và phục vụ cứu hộ khi có sự kiện cực đoan xảy ra. Ngoài ra, cũng cần xây dựng các hệ thống dự báo và cảnh báo sớm thiên tai cũng như phương án di tản trong trường hợp khẩn cấp.