Giếng trời là gì? Xây giếng trời cần lưu ý những gì? Có cần xin giấy phép xây dựng không?

Nội dung chính

Giếng trời là gì?

Giếng trời là một khoảng không gian theo phương thẳng đứng, được thiết kế thông suốt từ tầng trệt đến mái nhà trong các công trình dân dụng hoặc thương mại.

Đây là giải pháp kiến trúc không bắt buộc trong xây dựng, nhưng ngày càng được ứng dụng phổ biến, đặc biệt là trong các công trình nhà ống, nhà phố có hạn chế về chiều ngang.

(1) Cấu tạo của giếng trời

Về mặt kỹ thuật, giếng trời gồm ba phần cơ bản:

- Phần đỉnh giếng (trên mái nhà): thường được thiết kế với mái kính, ô thoáng hoặc mái che di động để điều tiết ánh sáng và ngăn nước mưa.

- Thân giếng: là khoảng trống kéo dài xuyên suốt các tầng, có thể kết hợp với cầu thang hoặc khu vực sinh hoạt chung.

- Đáy giếng: có thể bố trí tiểu cảnh, bồn cây, bể cá hoặc sàn thoát nước tùy theo mục đích sử dụng.

Giếng trời còn mang tính thẩm mỹ và phong thủy cao.

(2) Công năng của giếng trời

- Tăng cường ánh sáng tự nhiên: Trong các ngôi nhà có mặt tiền nhỏ và bị giới hạn bởi các công trình liền kề, việc đưa ánh sáng tự nhiên vào không gian nội thất là một thách thức. Giếng trời cho phép ánh sáng từ mái nhà lan tỏa theo chiều dọc, chiếu sáng cả khu vực tầng giữa, nơi thường thiếu sáng nhất.

- Thông gió và điều hòa không khí: Không khí nóng có xu hướng bốc lên cao, giếng trời tạo điều kiện để luồng không khí được lưu thông từ dưới lên, giúp làm mát và điều hòa khí hậu bên trong công trình. Nhờ đó, không gian sống trở nên thông thoáng và dễ chịu hơn, nhất là vào mùa hè.

- Tiết kiệm năng lượng: Khi ánh sáng và gió tự nhiên được tận dụng hiệu quả, người sử dụng sẽ giảm nhu cầu sử dụng đèn chiếu sáng và thiết bị làm mát. Điều này góp phần tiết kiệm điện năng và mang lại lợi ích kinh tế lâu dài.

- Tăng tính thẩm mỹ và giá trị công trình: Giếng trời được coi là điểm nhấn kiến trúc, có thể kết hợp với các yếu tố trang trí như tiểu cảnh, đèn treo nghệ thuật, tường cây, gạch ốp,... Nhờ đó, không gian sống trở nên sinh động, mang đậm cá tính và giá trị nghệ thuật.

Xây giếng trời trong nhà cần lưu ý những gì?

Khi xây giếng trời trong nhà, gia chủ cần lưu ý đến vị trí, kích thước, vật liệu, hệ thống thoát nước, chống ồn, an toàn và khả năng điều tiết ánh sáng để đảm bảo hiệu quả sử dụng và thẩm mỹ cao.

(1) Xác định vị trí giếng trời phù hợp

Vị trí đặt giếng trời là yếu tố quan trọng hàng đầu. Thông thường, giếng trời được bố trí ở giữa nhà (liền cầu thang), cuối nhà hoặc gần khu vực phòng khách, bếp để tận dụng ánh sáng và thông gió cho các không gian thiếu sáng.

Cần tránh đặt giếng trời ở khu vực hướng Tây hoặc những nơi có ánh nắng gay gắt chiếu trực tiếp vào buổi trưa.

(2) Tính toán kích thước giếng trời hợp lý

Giếng trời cần có kích thước phù hợp với diện tích tổng thể của ngôi nhà và chiều cao tầng. Quá nhỏ sẽ không đủ sáng và thông gió, quá lớn có thể làm mất cân đối kiến trúc và gây nóng vào mùa hè.

Đối với nhà ống, kích thước giếng trời phổ biến là từ 1 - 2 m², nhưng có thể điều chỉnh tùy theo không gian.

(3) Thiết kế mái che và thoát nước hiệu quả

Nếu giếng trời không có mái che cố định, cần thiết kế hệ thống thoát nước đáy giếng thật tốt để tránh ngập úng, ẩm mốc. Ngược lại, nếu có mái, nên sử dụng kính cường lực kết hợp với mái che di động hoặc ô thoáng để điều tiết ánh sáng và tránh mưa hắt, gió lùa mạnh.

(4) Chống ồn và tiêu âm hiệu quả

Do đặc trưng là một khoảng trống thẳng đứng, giếng trời dễ tạo hiệu ứng vang âm. Vì vậy, không nên để toàn bộ tường giếng trời trơn nhẵn, mà nên sử dụng vật liệu có khả năng tiêu âm như sơn gai, gạch thẻ, đá tự nhiên hoặc ốp gỗ để hạn chế tiếng vọng.

(5) Điều tiết ánh sáng và nhiệt độ

Ánh sáng tự nhiên rất tốt nhưng nếu không được điều tiết hợp lý, có thể gây nóng bức, chói lóa hoặc làm hư hại nội thất. Nên lắp thêm rèm cuốn chống nắng, film cách nhiệt, hoặc kính chống UV để kiểm soát lượng ánh sáng chiếu xuống.

(6) Đảm bảo an toàn sử dụng

Khi giếng trời nằm cạnh cầu thang, hành lang hoặc phòng ngủ, cần lắp lan can, tay vịn hoặc chấn song bảo vệ đạt tiêu chuẩn an toàn (chiều cao tối thiểu 1.1m, khe hở dưới 10cm). Nếu treo vật trang trí như đèn, cây cảnh, cần đảm bảo liên kết chắc chắn và dễ bảo trì.

(7) Tối ưu thẩm mỹ

Ngoài công năng, giếng trời còn là điểm nhấn kiến trúc. Có thể bố trí vườn khô, cây xanh, bể cá, ghế nghỉ hoặc đèn trang trí nghệ thuật dưới đáy giếng để tạo nên không gian thư giãn và tăng tính sinh động cho ngôi nhà.

(8) Tuân thủ phong thủy

Theo phong thủy, giếng trời là nơi thu hút ánh sáng và khí trời, hai yếu tố quan trọng tạo sinh khí cho ngôi nhà.

Nên tránh đặt giếng trời tại vị trí xung khắc với hướng nhà hoặc ngay trên bếp, phòng thờ.

Có thể trang trí thêm cây xanh hoặc thác nước nhỏ để điều hòa âm dương, tăng cường vượng khí.

Giếng trời là gì? Xây giếng trời cần lưu ý những gì? Có cần xin giấy phép xây dựng không? (Hình từ Internet)

Xây giếng trời có cần xin giấy phép xây dựng không?

Căn cứ khoản 1 và khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi bởi khoản 30 Điều 1 Luật Xây dựng sửa đổi 2020) quy định đối tượng và các loại giấy phép xây dựng như sau:

Điều 89. Quy định chung về cấp giấy phép xây dựng

1. Công trình xây dựng phải có giấy phép xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư theo quy định của Luật này, trừ các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

2. Các trường hợp được miễn giấy phép xây dựng gồm:

a) Công trình bí mật nhà nước; công trình xây dựng khẩn cấp;

b) Công trình thuộc dự án sử dụng vốn đầu tư công được Thủ tướng Chính phủ, người đứng đầu cơ quan trung ương của tổ chức chính trị, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan trung ương của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và của tổ chức chính trị - xã hội, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp quyết định đầu tư xây dựng;

c) Công trình xây dựng tạm theo quy định tại Điều 131 của Luật này;

d) Công trình sửa chữa, cải tạo bên trong công trình hoặc công trình sửa chữa, cải tạo mặt ngoài không tiếp giáp với đường trong đô thị có yêu cầu về quản lý kiến trúc theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; nội dung sửa chữa, cải tạo không làm thay đổi công năng sử dụng, không làm ảnh hưởng đến an toàn kết cấu chịu lực của công trình, phù hợp với quy hoạch xây dựng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, yêu cầu về an toàn phòng, chống cháy, nổ và bảo vệ môi trường;

đ) Công trình quảng cáo không thuộc đối tượng phải cấp giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về quảng cáo; công trình hạ tầng kỹ thuật viễn thông thụ động theo quy định của Chính phủ;

e) Công trình xây dựng nằm trên địa bàn hai đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên, công trình xây dựng theo tuyến ngoài đô thị phù hợp với quy hoạch xây dựng hoặc quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;

g) Công trình xây dựng đã được cơ quan chuyên môn về xây dựng thông báo kết quả thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở đủ điều kiện phê duyệt thiết kế xây dựng và đáp ứng các điều kiện về cấp giấy phép xây dựng theo quy định của Luật này;

h) Nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 07 tầng thuộc dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, dự án đầu tư xây dựng nhà ở có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;

i) Công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở nông thôn có quy mô dưới 07 tầng và thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở miền núi, hải đảo thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng; trừ công trình, nhà ở riêng lẻ được xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa;

k) Chủ đầu tư xây dựng công trình quy định tại các điểm b, e, g, h và i khoản này, trừ nhà ở riêng lẻ quy định tại điểm i khoản này có trách nhiệm gửi thông báo thời điểm khởi công xây dựng, hồ sơ thiết kế xây dựng theo quy định đến cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng tại địa phương để quản lý.

...

Theo đó, trường hợp xây giếng trời làm thay đổi công năng sử dụng, không làm ảnh hưởng đến an toàn kết cấu chịu lực của công trình thì cần xin giấy phép xây dựng.

Còn trường hợp xây giếng trời nhỏ, không làm thay đổi công năng sử dụng, không làm ảnh hưởng đến an toàn kết cấu chịu lực của công trình thì không cần xin giấy phép xây dựng.