Như thế nào là tái định cư? Có nên mua nhà ở tái định cư?

Nội dung chính

Như thế nào là tái định cư?

Theo quy định tại khoản 39 Điều 3 Luật Đất dai 2024 quy định về khái niệm tái định cư như sau:

Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

...

39. Tái định cư là việc Nhà nước thực hiện bồi thường bằng đất ở hoặc bằng nhà ở tại khu tái định cư hoặc địa điểm khác phù hợp cho người có đất thu hồi hoặc hỗ trợ bằng giao đất ở, nhà ở tái định cư cho người không đủ điều kiện bồi thường về đất ở theo quy định của Luật này nhưng không còn chỗ ở nào khác.

Như vậy, tái định cư đươc hiểu là quá trình mà Nhà nước thực hiện việc bồi thường cho những người bị thu hồi đất bằng cách cung cấp đất ở hoặc nhà ở tại khu tái định cư hoặc tại các địa điểm phù hợp khác.

Tái định cư áp dụng đối với những người có đất bị thu hồi, đảm bảo họ có nơi ở thay thế hợp lý.

Bên cạnh đó, đối với những người không đủ điều kiện nhận bồi thường bằng đất ở theo quy định của pháp luật nhưng không còn nơi ở khác, Nhà nước cũng sẽ hỗ trợ bằng cách giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư cho họ, nhằm đảm bảo quyền lợi và ổn định cuộc sống cho những người bị ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất.

Tái định cư là gì? (Hình từ Internet)

Thế nào là nhà ở tái định cư?

Theo khoản 6 Điều 2 Luật Nhà ở 2023 quy định về khái niệm nhà ở tái định cư như sau:

Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

...

6. Nhà ở phục vụ tái định cư là nhà ở để bố trí cho đối tượng thuộc trường hợp được tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở, giải tỏa nhà ở theo quy định của pháp luật.

Nhà ở phục vụ tái định cư là loại nhà được xây dựng hoặc chuẩn bị để bố trí cho các đối tượng thuộc diện được tái định cư khi Nhà nước thực hiện thu hồi đất ở hoặc giải tỏa nhà ở theo quy định của pháp luật.

Đây là hình thức hỗ trợ nhằm đảm bảo rằng những người bị ảnh hưởng bởi các dự án thu hồi đất có chỗ ở thay thế, từ đó giúp họ ổn định cuộc sống sau khi bị thu hồi đất hoặc nhà ở.

Bên cạnh đó, nhà ở tái định cư phải đáp ứng các yêu cầu về chất lượng, vị trí và điều kiện sinh sống để đảm bảo quyền lợi cho người dân. Điều này được quy định cụ thể tại Điều 53 Luật Nhà ở 2023:

Yêu cầu đối với nhà ở phục vụ tái định cư

1. Nhà ở phục vụ tái định cư phải bảo đảm yêu cầu về thiết kế, tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng.

2. Trường hợp đầu tư xây dựng nhà ở theo dự án để bố trí tái định cư thì phải bảo đảm yêu cầu của dự án đầu tư xây dựng nhà ở quy định tại Điều 33 của Luật này. Chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở không được thay đổi thiết kế, diện tích nhà ở và công trình phụ trợ (nếu có) phục vụ tái định cư sau khi phương án bố trí tái định cư đã được phê duyệt.

3. Việc bàn giao nhà ở cho người được tái định cư được thực hiện theo quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 37 của Luật này.

4. Tổ chức, cá nhân sau đây chịu trách nhiệm về chất lượng của nhà ở phục vụ tái định cư:

a) Chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở phục vụ tái định cư;

b) Chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở được dùng bố trí tái định cư;

c) Tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc xây dựng nhà ở phục vụ tái định cư theo quy định của pháp luật.

5. Cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh có trách nhiệm hướng dẫn và kiểm tra công tác quản lý chất lượng nhà ở phục vụ tái định cư trên địa bàn.

Như vậy, nhà ở phục vụ tái định cư phải đáp ứng các yêu cầu về thiết kế, tiêu chuẩn và quy chuẩn xây dựng theo quy định của pháp luật. Dự án tái định cư cần phù hợp với kế hoạch phát triển nhà ở, quy hoạch, và chủ trương đầu tư đã được phê duyệt.

Chủ đầu tư phải đảm bảo tuân thủ các yêu cầu về chất lượng, an toàn, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường, và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, hệ thống hạ tầng kỹ thuật và xã hội phải được bàn giao cho cơ quan chức năng sau khi hoàn thành, và nhà ở chỉ được bàn giao khi công trình và hạ tầng đã được nghiệm thu đầy đủ.

Ai là người được ở nhà tái định cư?

Theo quy định tại Điều 35 Nghị định 95/2024/NĐ-CP quy định về đối tượng, điều kiện được bố trí nhà ở để phục vụ tái định cư:

Đối tượng, điều kiện được bố trí nhà ở để phục vụ tái định cư

1. Đối tượng thuộc diện được bố trí nhà ở để phục vụ tái định cư bao gồm:

a) Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có nhà ở hợp pháp thuộc diện bị giải tỏa khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án vì mục đích quốc phòng, an ninh, để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng theo quy hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt;

b) Hộ gia đình, cá nhân bị Nhà nước thu hồi đất ở gắn với nhà ở và phải di chuyển chỗ ở nhưng không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở theo quy định của pháp luật về đất đai và không có chỗ ở nào khác;

c) Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân là chủ sở hữu nhà chung cư thuộc diện phải phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại theo quy định tại khoản 2 Điều 59 của Luật Nhà ở;

d) Hộ gia đình, cá nhân là người đang thuê nhà ở thuộc tài sản công thuộc diện bị Nhà nước thu hồi theo quy định, trừ trường hợp bị thu hồi do chiếm dụng nhà ở.

2. Điều kiện được bố trí nhà ở để phục vụ tái định cư được quy định như sau:

a) Trường hợp đối tượng quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này có nhu cầu mua nhà ở thương mại để làm nhà ở phục vụ tái định cư hoặc thuê, thuê mua, mua nhà ở phục vụ tái định cư do Nhà nước đầu tư xây dựng thì phải có tên trong danh sách được bố trí tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và có đơn đề nghị bố trí nhà ở tái định cư lập theo Mẫu số 01 của Phụ lục V ban hành kèm theo Nghị định này.

Trường hợp đối tượng được tái định cư có nhu cầu thuê, thuê mua, mua nhà ở xã hội thì được bố trí mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội theo quy định tại khoản 4 Điều 39 của Nghị định này và pháp luật về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.

Đối tượng quy định tại điểm này phải không thuộc diện đã được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở;

b) Trường hợp thuộc đối tượng quy định tại điểm c khoản 1 Điều này thì thực hiện bố trí nhà ở tái định cư theo quy định của pháp luật về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư;

c) Trường hợp thuộc đối tượng quy định tại điểm d khoản 1 Điều này thì phải thuộc diện đang sử dụng nhà ở theo quy định tại Điều 62 của Nghị định này.

Như vậy, không phải ai cũng sẽ được ở nhà tái định cư mà đối tượng được bố trí nhà ở phục vụ tái định cư bao gồm tổ chức, hộ gia đình và cá nhân có nhà ở hợp pháp bị giải tỏa khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phục vụ quốc phòng, an ninh, hoặc phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia và công cộng theo quy hoạch đã được phê duyệt.

Ngoài ra, những hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất ở và không đủ điều kiện bồi thường về đất ở, đồng thời không có nơi ở thay thế cũng thuộc diện này. Chủ sở hữu nhà chung cư thuộc diện phải phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại và những hộ gia đình, cá nhân đang thuê nhà ở thuộc tài sản công bị thu hồi cũng được bố trí nhà ở tái định cư.

Về điều kiện để được bố trí nhà ở tái định cư, các đối tượng bị thu hồi đất cần có tên trong danh sách tái định cư đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và phải lập đơn đề nghị bố trí nhà ở tái định cư.

Đối tượng này có thể lựa chọn mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở thương mại hoặc nhà ở xã hội nếu có nhu cầu. Đối với những trường hợp cần cải tạo nhà chung cư, việc bố trí nhà ở tái định cư sẽ được thực hiện theo quy định pháp luật về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

Trong khi đó, những đối tượng thuê nhà ở công và bị thu hồi cần phải đáp ứng các quy định về sử dụng nhà ở theo pháp luật hiện hành.

Có nên mua nhà ở tái định cư?

Mua nhà tái định cư có thể là lựa chọn hợp lý đối với những người có nhu cầu về nhà ở với chi phí phải chăng, đặc biệt là khi khu vực hạ tầng xung quanh đã được đầu tư đồng bộ.

Tuy nhiên, trước khi quyết định, bạn cần phải cân nhắc kỹ về một số yếu tố quan trọng. Một trong số đó là tiến độ và chất lượng của công trình xây dựng. Mặc dù nhà tái định cư thường được hỗ trợ về mặt pháp lý và giá cả, nhưng nhiều dự án có thể gặp phải vấn đề về chất lượng xây dựng, tiến độ bàn giao, hoặc các vấn đề pháp lý liên quan.

Bên cạnh đó, một số khu vực tái định cư có thể thiếu các tiện ích đầy đủ, như trường học, bệnh viện, chợ, hoặc các khu vui chơi công cộng, dẫn đến chất lượng sống không được như mong đợi. Ngoài ra, nếu bạn mua nhà tái định cư, bạn cũng cần phải chú ý đến khả năng thanh khoản trong trường hợp muốn bán lại, vì không phải ai cũng có nhu cầu mua nhà ở những khu tái định cư.

Vì vậy, trước khi đưa ra quyết định, bạn nên tìm hiểu kỹ về dự án, đánh giá mức độ phát triển hạ tầng, tiện ích, cũng như tham khảo ý kiến của những người đã và đang sống tại khu tái định cư đó. Hãy chắc chắn rằng căn nhà phù hợp với nhu cầu sinh hoạt của gia đình bạn và đáp ứng các yếu tố về pháp lý để tránh gặp phải rủi ro trong tương lai.