Đã công chứng hợp đồng tặng cho con đất không có điều kiện nhưng chưa sang tên, nay không muốn cho nữa có hủy hợp đồng được không?

Nội dung chính

Hợp đồng tặng cho con đất có bắt buộc phải công chứng, chứng thực không?

Căn cứ Điều 457 Bộ luật Dân sự 2015 quy định hợp đồng tặng cho tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên tặng cho giao tài sản của mình và chuyển quyền sở hữu cho bên được tặng cho mà không yêu cầu đền bù, bên được tặng cho đồng ý nhận.

Hợp đồng tặng cho con đất, theo quy định pháp luật hiện hành, không được định nghĩa cụ thể nhưng trong ngữ cảnh này có thể hiểu đây là cách gọi thông thường, ngắn gọn của người dân để chỉ hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho con, là một dạng hợp đồng tặng cho tài sản theo quy định trên. Theo đó, hợp đồng tặng cho đất là văn bản thỏa thuận giữa bên tặng cho (cha mẹ) và bên được tặng cho (con của họ), trong đó cha mẹ chuyển quyền sử dụng đất cho con mà không yêu cầu đền bù, bên được tặng cho đồng ý nhận.

Về hình thức của hợp đồng tặng cho bất động sản, Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ, tặng cho bất động sản phải được lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực, hoặc phải đăng ký nếu tài sản này cần đăng ký quyền sở hữu theo quy định pháp luật. Đồng thời, Điều 502 Bộ luật Dân sự 2015 cũng nhấn mạnh rằng hợp đồng liên quan đến quyền sử dụng đất phải lập thành văn bản và tuân thủ hình thức phù hợp theo quy định của Bộ luật này, pháp luật về đất đai và các quy định liên quan.

Ngoài ra, theo điểm a khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2024, hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất bắt buộc phải được công chứng hoặc chứng thực.

Như vậy, dựa trên các quy định pháp luật nêu trên, hợp đồng tặng cho con đất chỉ có giá trị pháp lý khi được công chứng hoặc chứng thực. Đây là một điều kiện bắt buộc để đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên và tránh các tranh chấp pháp lý về sau.

Đã công chứng hợp đồng tặng cho con đất không có điều kiện nhưng chưa sang tên, nay không muốn cho nữa có hủy hợp đồng được không? (Hình từ Internet)

Đã công chứng hợp đồng tặng cho con đất không có điều kiện nhưng chưa sang tên, nay không muốn cho nữa có hủy hợp đồng được không?

Theo Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015, việc tặng cho bất động sản phải được lập thành văn bản và công chứng hoặc chứng thực, đồng thời phải đăng ký trong trường hợp bất động sản cần đăng ký quyền sở hữu theo quy định pháp luật. Hiệu lực của hợp đồng tặng cho bất động sản được xác định tại thời điểm đăng ký sang tên, hoặc tại thời điểm chuyển giao tài sản nếu bất động sản không cần đăng ký quyền sở hữu.

Ngoài ra, theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 133 Luật Đất đai 2024, quyền sử dụng đất thuộc loại tài sản cần đăng ký biến động (hay còn gọi là sang tên sổ đỏ), nên hợp đồng tặng cho đất chỉ có hiệu lực khi thủ tục sang tên sổ đỏ được thực hiện. Thủ tục này phải hoàn thành trong vòng 30 ngày kể từ khi công chứng hợp đồng tại văn phòng công chứng.

Trường hợp hợp đồng đã được công chứng là hợp đồng tặng cho không điều kiện, hiệu lực sẽ phát sinh ngay khi người được tặng cho thực hiện thủ tục sang tên. Người tặng cho không có quyền đòi lại quyền sử dụng đất đã tặng cho, trừ khi hợp đồng này bị vô hiệu theo quy định pháp luật.

Trường hợp hợp đồng tặng cho đã được ký và công chứng nhưng chưa thực hiện thủ tục sang tên (đăng ký biến động) thì chưa phát sinh hiệu lực. Trong tình huống được nêu, hợp đồng tặng cho đất giữa ba mẹ và con chưa được sang tên nên chưa phát sinh hiệu lực theo các quy định nêu trên.

Mặc dù vậy, hợp đồng tặng cho đã công chứng vẫn có giá trị ràng buộc đối với các bên theo Điều 5 Luật Công chứng 2014, và ba mẹ không thể tự ý đòi lại quyền sử dụng đất đã tặng cho. Theo đó, ba mẹ nếu không muốn cho con quyền sử dụng đất nữa thì phải yêu cầu hủy hợp đồng tặng cho đã được công chứng. Thủ tục yêu cầu hủy hợp đồng tặng cho đã được công chứng chỉ được thực hiện khi đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Điều 51 Luật Công chứng 2014 như sau:

- Việc công chứng hủy bỏ hợp đồng tặng cho đã được công chứng chỉ được thực hiện khi có sự thỏa thuận, cam kết bằng văn bản của tất cả những người đã tham gia hợp đồng đó.

- Việc công chứng hủy bỏ hợp đồng đã được công chứng được thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng đã thực hiện việc công chứng đó và do công chứng viên tiến hành. Trường hợp tổ chức hành nghề công chứng đã thực hiện việc công chứng chấm dứt hoạt động, chuyển đổi, chuyển nhượng hoặc giải thể thì công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng đang lưu trữ hồ sơ công chứng thực hiện việc hủy bỏ hợp đồng.

Căn cứ vào quy định trên, ba mẹ và con cần đến văn phòng công chứng nơi đã thực hiện công chứng hợp đồng tặng cho trước đây để thực hiện việc yêu cầu hủy bỏ hợp đồng tặng cho; nghĩa là việc hủy bỏ hợp đồng này chỉ thực hiện được khi có sự chấp thuận của người con, ba mẹ không thể đơn phương yêu cầu hủy hợp đồng tặng cho được. Nếu người con không đồng ý hủy bỏ, ba mẹ không thể tự mình yêu cầu hủy hợp đồng tại văn phòng công chứng.

Trong trường hợp không đạt được sự đồng thuận từ người con, ba mẹ cần khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu tuyên hủy hợp đồng.

Như vậy, việc ba mẹ đổi ý không muốn cho đất và muốn hủy bỏ hợp đồng tặng cho không có điều kiện đã công chứng nhưng chưa sang tên không thể thực hiện một cách đơn phương. Việc này cần sự đồng ý của cả người con hoặc quyết định của Tòa án trong trường hợp có tranh chấp.

Hồ sơ công chứng hủy bỏ hợp đồng tặng cho con đất đã được công chứng bao gồm những gì?

Theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 51 Luật Công chứng 2014, công chứng hủy bỏ hợp đồng tặng cho đã được công chứng được thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng đã thực hiện việc công chứng hợp đồng tặng cho trước đó và do công chứng viên tiến hành. Trường hợp tổ chức hành nghề công chứng đã thực hiện việc công chứng chấm dứt hoạt động, chuyển đổi, chuyển nhượng hoặc giải thể thì công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng đang lưu trữ hồ sơ công chứng thực hiện việc hủy bỏ hợp đồng. Thủ tục công chứng hủy bỏ hợp đồng tặng cho con đất đã được công chứng được thực hiện như thủ tục công chứng hợp đồng thông thường. Căn cứ khoản 1 Điều 40 và khoản 1 Điều 41 Luật Công chứng 2014, hồ sơ yêu cầu công chứng hủy bỏ hợp đồng tặng cho con đất đã được công chứng bao gồm các giấy tờ sau đây:

- Phiếu yêu cầu công chứng, trong đó có thông tin về họ tên, địa chỉ người yêu cầu công chứng, nội dung cần công chứng, danh mục giấy tờ gửi kèm theo; tên tổ chức hành nghề công chứng, họ tên người tiếp nhận hồ sơ yêu cầu công chứng, thời điểm tiếp nhận hồ sơ;

- Dự thảo văn bản thỏa thuận về việc hủy bỏ hợp đồng công chứng (trường hợp công chứng văn bản do công chứng viên soạn thảo theo đề nghị của người yêu cầu công chứng thì không cần);

- Hợp đồng đã công chứng: Trong đó phải bao gồm tất cả các bản hợp đồng mà trước đó công chứng viên đã trả cho người yêu cầu công chứng.

- Bản sao giấy tờ tùy thân của người yêu cầu công chứng: Thẻ Căn cước công dân/Căn cước/Hộ chiếu còn thời hạn.

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (bản sao).