Nội dung chính

Cần đảm bảo gì khi giải thể đơn vị hành chính cấp huyện?

Căn cứ Điều 1 Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15 quy định như sau:

Các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2030

1. Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã quy định tại Nghị quyết này bao gồm các trường hợp thành lập, nhập, giải thể, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi là cấp huyện), xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là cấp xã).

...

Theo đó, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện bao gồm các trường hợp thành lập, nhập, giải thể, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (gọi là cấp huyện).

Căn cứ Điều 2 Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15 quy định như sau:

Nguyên tắc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã

1. Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng và tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã.

2. Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã phải tuân thủ Hiến pháp, thực hiện đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết này và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

3. Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã phải bảo đảm phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch nông thôn, quy hoạch đô thị hoặc các quy hoạch khác có liên quan.

4. Chú trọng, cân nhắc kỹ các yếu tố đặc thù về truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, cộng đồng dân cư, yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phát triển kinh tế - xã hội.

5. Chú trọng và làm tốt công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân nhằm tạo sự đồng thuận, ủng hộ, thống nhất cao về chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; tổ chức lấy ý kiến cử tri trên địa bàn bảo đảm công khai, minh bạch và đúng quy định của pháp luật.

6. Gắn việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã với đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; thực hiện tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; giải quyết chế độ, chính sách hợp lý đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; thực hiện chế độ, chính sách hỗ trợ đặc thù đối với các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã sau khi thực hiện sắp xếp.

Như vậy, khi giải thể đơn vị hành chính cấp huyện, cần đảm bảo các nguyên tắc sau đây:

- Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng và vai trò chỉ đạo của người đứng đầu trong quá trình thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện.

- Tuân thủ Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các quy định pháp luật liên quan về trình tự, thủ tục giải thể đơn vị hành chính cấp huyện.

- Phù hợp với các quy hoạch liên quan, bao gồm quy hoạch tỉnh, quy hoạch nông thôn, quy hoạch đô thị hoặc các quy hoạch khác.

- Xem xét các yếu tố đặc thù, bao gồm truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, cộng đồng dân cư, cũng như yêu cầu về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội và phát triển kinh tế - xã hội.

- Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân, tổ chức lấy ý kiến cử tri đảm bảo công khai, minh bạch, tạo sự đồng thuận và ủng hộ đối với việc giải thể đơn vị hành chính cấp huyện.

- Gắn việc sắp xếp với đổi mới tổ chức bộ máy, đảm bảo hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đồng thời thực hiện tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.

- Đảm bảo chế độ, chính sách hợp lý đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động bị ảnh hưởng, cũng như thực hiện chính sách hỗ trợ đặc thù đối với các đơn vị hành chính cấp huyện sau khi thực hiện sắp xếp.

Cần đảm bảo gì khi giải thể đơn vị hành chính cấp huyện? (Hình từ Internet)

Đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã nào thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2026 - 2030?

Căn cứ khoản 3 Điều 1 Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15 quy định như sau:

Các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2030

...

3. Các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2026 - 2030 gồm:

a) Đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đồng thời có diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% tiêu chuẩn của đơn vị hành chính tương ứng quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính;

b) Đơn vị hành chính cấp huyện đồng thời có diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% tiêu chuẩn của đơn vị hành chính tương ứng quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính;

c) Đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn của đơn vị hành chính tương ứng quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính.

...

Như vậy, các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2026 - 2030 bao gồm:

- Đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có cả diện tích tự nhiên và quy mô dân số đều dưới 100% tiêu chuẩn theo quy định.

- Đơn vị hành chính cấp huyện có diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% tiêu chuẩn theo quy định.

- Đơn vị hành chính cấp xã có diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn theo quy định.