Gợi ý những vật liệu thân thiện môi trường trong thiết kế không gian sống

Nội dung chính

Vật liệu thân thiện môi trường là gì?

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, khái niệm “xanh” không chỉ còn là phong cách mà đã trở thành tiêu chuẩn sống mới.

Trong ngành kiến trúc và nội thất, vật liệu thân thiện môi trường đang trở thành lựa chọn ưu tiên trong thiết kế không gian sống. Những vật liệu này không chỉ giúp giảm tác động tiêu cực lên môi trường, mà còn tạo nên một môi trường sống lành mạnh, bền vững và thẩm mỹ.

Vật liệu thân thiện môi trường là những loại vật liệu có nguồn gốc tự nhiên, tái tạo hoặc tái chế, không gây hại cho sức khỏe con người và hệ sinh thái. Chúng thường có vòng đời dài, dễ phân hủy hoặc tái sử dụng sau khi hết thời gian sử dụng. Một số còn giúp cách nhiệt, tiết kiệm năng lượng cho công trình, giảm phát thải CO2.

Sử dụng vật liệu thân thiện môi trường trong thiết kế không gian sống không chỉ là giải pháp về mặt kiến trúc, mà còn thể hiện trách nhiệm của cá nhân đối với cộng đồng và môi trường toàn cầu.

Xu hướng này đang được áp dụng rộng rãi tại các nước phát triển và ngày càng lan rộng tại Việt Nam, đặc biệt trong thiết kế nhà ở, chung cư, homestay, quán cà phê và các công trình công cộng.

Gợi ý các loại vật liệu thân thiện môi trường phổ biến hiện nay

Khi nói đến vật liệu thân thiện môi trường, có rất nhiều lựa chọn đa dạng phù hợp với nhiều mục đích thiết kế, từ kết cấu đến trang trí. Dưới đây là các loại vật liệu phổ biến, dễ ứng dụng tại Việt Nam:

1. Gỗ tái chế

Gỗ luôn là lựa chọn lý tưởng trong thiết kế nội thất nhờ vẻ đẹp tự nhiên và cảm giác ấm cúng. Tuy nhiên, thay vì dùng gỗ nguyên sinh không kiểm soát, xu hướng hiện nay là sử dụng gỗ tái chế (từ pallet, gỗ công trình cũ...).

Gỗ tái chế giúp giảm khai thác rừng, đồng thời mang vẻ đẹp cổ điển, mộc mạc phù hợp phong cách rustic hoặc tối giản. 

2. Tre, nứa – vật liệu xanh truyền thống

Tre và nứa là những vật liệu thân thiện môi trường nổi bật nhờ đặc tính dễ trồng, phát triển nhanh, bền chắc, nhẹ và có tính thẩm mỹ cao. Tre có thể dùng làm sàn, tường, trần, đồ nội thất và cả kết cấu nhà ở. Đặc biệt, tại Việt Nam, nhiều công trình tre đã được thế giới công nhận về giá trị kiến trúc lẫn bền vững.

3. Vật liệu tái chế như gạch sinh thái, nhựa tái chế

Gạch sinh thái (ecobrick) làm từ chai nhựa chứa rác thải không phân hủy, hay gạch làm từ bã cà phê, vỏ trấu, tro bay… đang là xu hướng mới trong xây dựng xanh. Những loại vật liệu thân thiện môi trường này không chỉ tận dụng rác thải mà còn có khả năng cách nhiệt, cách âm tốt.

Ngoài ra, nhựa tái chế từ chai, hộp, bao bì... được xử lý và dùng trong làm sàn nhựa, đồ nội thất, ốp tường. Nhờ kỹ thuật hiện đại, nhựa tái chế ngày nay có độ bền cao, màu sắc đẹp và khó phân biệt với vật liệu nguyên sinh, nhưng lại giảm áp lực ô nhiễm nhựa ra môi trường.

4. Sơn sinh học, sơn gốc nước ít VOC

Sơn trang trí tưởng chừng là chi tiết nhỏ nhưng lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng không khí trong nhà. Sơn sinh học hoặc sơn gốc nước có hàm lượng VOC (chất hữu cơ bay hơi) rất thấp hoặc bằng 0, giúp giảm độc hại cho người sử dụng, đặc biệt trong không gian kín.

5. Vải, rèm, thảm từ sợi tự nhiên

Trong thiết kế không gian sống, các chi tiết mềm như rèm cửa, thảm trải, ga gối… cũng cần ưu tiên các loại vải từ sợi bông hữu cơ, sợi tre, sợi lanh hoặc sợi dứa. Chúng không chỉ bền đẹp mà còn thân thiện với làn da và không tạo vi nhựa như sợi tổng hợp.

Lợi ích khi sử dụng vật liệu thân thiện môi trường trong không gian sống

Việc ứng dụng vật liệu thân thiện môi trường trong thiết kế không gian sống mang lại hàng loạt lợi ích thiết thực cả về sức khỏe, tài chính lẫn phong cách sống:

- Tốt cho sức khỏe: Vật liệu xanh không phát thải độc hại, giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà, đặc biệt quan trọng với trẻ em, người già và người có bệnh hô hấp.

- Tiết kiệm chi phí lâu dài: Nhiều vật liệu như tre, gạch sinh thái hay sơn gốc nước có độ bền cao, bảo trì dễ, giảm chi phí vận hành và sửa chữa.

- Thẩm mỹ và cá tính: Vật liệu tự nhiên luôn mang vẻ đẹp riêng biệt, tạo nên phong cách sống gần gũi, giản dị nhưng vẫn sang trọng và tinh tế.

- Giảm tác động đến môi trường: Từ việc giảm tiêu thụ tài nguyên, hạn chế phát thải khí nhà kính, đến việc xử lý rác thải sau sử dụng, tất cả đều hướng đến sự bền vững và phát triển lâu dài.

Vật liệu thân thiện môi trường không chỉ là lựa chọn cho các công trình lớn mà hoàn toàn phù hợp cho từng căn nhà nhỏ, căn hộ, quán cà phê hay homestay. Chọn vật liệu xanh chính là cách sống văn minh, hướng tới tương lai bền vững.

Gợi ý những vật liệu thân thiện môi trường trong thiết kế không gian sống (Hình từ Internet)

Khi thiết kế xây dựng cần phải đáp ứng những yêu cầu gì?

Căn cứ theo Điều 79 Luật Xây dựng 2014 (được sửa đổi bởi bởi khoản 1 Điều 57 Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn 2024) quy định như sau:

1. Đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ thiết kế; phù hợp với nội dung dự án đầu tư xây dựng được duyệt, quy hoạch đô thị và nông thôn, cảnh quan kiến trúc, điều kiện tự nhiên, văn hóa - xã hội tại khu vực xây dựng.

2. Nội dung thiết kế xây dựng công trình phải đáp ứng yêu cầu của từng bước thiết kế.

3. Tuân thủ tiêu chuẩn áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật, quy định của pháp luật về sử dụng vật liệu xây dựng, đáp ứng yêu cầu về công năng sử dụng, công nghệ áp dụng (nếu có); bảo đảm an toàn chịu lực, an toàn trong sử dụng, mỹ quan, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống cháy, nổ và điều kiện an toàn khác.

4. Có giải pháp thiết kế phù hợp và chi phí xây dựng hợp lý; bảo đảm đồng bộ trong từng công trình và với các công trình liên quan; bảo đảm điều kiện về tiện nghi, vệ sinh, sức khỏe cho người sử dụng; tạo điều kiện cho người khuyết tật, người cao tuổi, trẻ em sử dụng công trình. Khai thác lợi thế và hạn chế tác động bất lợi của điều kiện tự nhiên; ưu tiên sử dụng vật liệu tại chỗ, vật liệu thân thiện với môi trường.

5. Thiết kế xây dựng phải được thẩm định, phê duyệt theo quy định của Luật này, trừ trường hợp quy định tại mục (7).

6. Nhà thầu thiết kế xây dựng phải có đủ điều kiện năng lực phù hợp với loại, cấp công trình và công việc do mình thực hiện.

7. Thiết kế xây dựng nhà ở riêng lẻ được quy định như sau:

- Thiết kế xây dựng nhà ở riêng lẻ phải đáp ứng yêu cầu thiết kế quy định tại mục (3);

- Hộ gia đình được tự thiết kế nhà ở riêng lẻ có tổng diện tích sàn xây dựng nhỏ hơn 250 m2 hoặc dưới 3 tầng hoặc có chiều cao dưới 12 mét, phù hợp với quy hoạch đô thị và nông thôn được duyệt và chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng thiết kế, tác động của công trình xây dựng đến môi trường và an toàn của các công trình lân cận.