Ủy ban nhân dân cấp xã có giải quyết yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai lần nữa nếu trước đó các bên đã tự hòa giải và cam kết không làm thủ tục hòa giải lại không?

Nội dung chính

Tranh chấp đất đai là gì?

Tranh chấp đất đai đã được đề cập từ Luật Đất đai 1987, nhưng phải đến Luật Đất đai 2003 mới có định nghĩa cụ thể về khái niệm này tại khoản 24 Điều 4 Luật Đất đai 2003 và nội dung định nghĩa vẫn được Luật Đất đai 2024 hiện hành kế thừa cụ thể khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai 2024 quy định tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.

Theo quy định trên thì tranh chấp đất đai có phạm vi rất rộng, gồm nhiều loại tranh chấp khác nhau phát sinh trong quan hệ đất đai (quan hệ pháp luật do pháp luật đất đai điều chỉnh).

Tranh chấp đất đai theo quy định trên có phạm vi rất rộng (tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực đất đai).

Ủy ban nhân dân cấp xã có giải quyết yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai lần nữa nếu trước đó các bên đã tự hòa giải và cam kết không làm thủ tục hòa giải lại không? (Hình từ Internet)

Ủy ban nhân dân cấp xã có giải quyết yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai lần nữa nếu trước đó các bên đã tự hòa giải và cam kết không làm thủ tục hòa giải lại không? 

Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải, hòa giải ở cơ sở theo quy định của pháp luật về hòa giải ở cơ sở, hòa giải theo quy định của pháp luật về hòa giải thương mại hoặc cơ chế hòa giải khác theo quy định của pháp luật. (khoản 1 Điều 235 Luật Đất đai 2024)

Theo quy định tại khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024 trước khi tranh chấp đất đai được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết, các bên liên quan bắt buộc phải thực hiện thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã nơi có đất tranh chấp và không có quy định loại trừ trường hợp trước kia đã tự thỏa thuận hòa giải với nhau nên vẫn giải quyết.

Mặc dù các bên đã từng hòa giải tranh chấp đất đai và cam kết không thực hiện thêm thủ tục hòa giải, nhưng chưa thực hiện giải quyết tại UBND cấp xã thì UBND cấp xã vẫn phải tổ chức hòa giải theo quy định. Đây là bước thủ tục bắt buộc trước khi vụ việc được đưa lên các cơ quan giải quyết tranh chấp đất đai có thẩm quyền.

Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai không?

Căn cứ theo Điều 236 Luật Đất đai 2024, thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai được xác định tùy thuộc vào tình trạng pháp lý của thửa đất và các giấy tờ liên quan. Sau khi đã tiến hành hòa giải tại UBND cấp xã nhưng không thành, tranh chấp đất đai sẽ được xử lý như sau:

(1) Khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định Bộ luật Tố tụng dân sự:

Tranh chấp đất đai liên quan đến thửa đất có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ, Sổ hồng) hoặc một trong các giấy tờ hợp lệ được quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024, hoặc tranh chấp về tài sản gắn liền với đất, sẽ do Tòa án nhân dân giải quyết.

Trong trường hợp này, chỉ Tòa án mới có thẩm quyền xử lý, không có lựa chọn giải quyết tại cơ quan hành chính.

(2) Lựa chọn giải quyết tại Tòa án hoặc UBND cấp có thẩm quyền:

Đối với tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không có giấy tờ hợp lệ theo quy định tại Điều 137, các bên tranh chấp được quyền chọn một trong hai phương án:

- Khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo thủ tục tố tụng dân sự.

- Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền:

+ Chủ tịch UBND cấp huyện sẽ xử lý tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, hoặc cộng đồng dân cư. Nếu không đồng ý với quyết định, đương sự có thể khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện hành chính tại Tòa án.

+ Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết tranh chấp khi một bên là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, hoặc doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Nếu không đồng tình, đương sự có quyền khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện hành chính tại Tòa án.

Như vậy, UBND cấp xã không có thẩm quyền ra quyết định giải quyết tranh chấp đất đai mà chỉ tổ chức hòa giải. Nếu hòa giải không thành, việc giải quyết tranh chấp sẽ do Tòa án nhân dân hoặc UBND cấp có thẩm quyền thực hiện tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.