TOD là gì? Thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng như thế nào?

Nội dung chính

TOD là gì?

Căn cứ khoản 3 Điều 3 Nghị quyết 98/2023/QH15 về giải thích từ ngữ quy định như sau:

Giải thích từ ngữ

Trong Nghị quyết này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

...

3. Mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) là mô hình lấy định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng làm cơ sở cho quy hoạch, phát triển đô thị; lấy đầu mối giao thông làm điểm tập trung dân cư nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, góp phần giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

...

Theo đó, TOD (viết tắt của cụm từ tiếng Anh Transit Oriented Development) là mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng.

TOD là một chiến lược phát triển đô thị hiện đại, nhằm tối ưu hóa hiệu quả của hệ thống giao thông công cộng và đồng thời xây dựng một không gian đô thị bền vững. Mô hình TOD tập trung vào việc quy hoạch khu vực đô thị xung quanh các đầu mối giao thông công cộng như ga tàu điện, bến xe buýt hoặc tuyến xe điện để thuận tiện cho người dân tiếp cận giao thông công cộng.

TOD là gì? Thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng như thế nào? (Hình từ Internet)

Thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng như thế nào?

Căn cứ khoản 2 Điều 4 Nghị quyết 98/2023/QH15 về quản lý đầu tư quy định như sau:

Về quản lý đầu tư

...

2. Thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD):

a) Hội đồng nhân dân Thành phố quyết định sử dụng ngân sách địa phương để triển khai dự án đầu tư công độc lập nhằm thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng, đồ án quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc các tuyến đường sắt được cấp có thẩm quyền phê duyệt, vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3 thuộc địa phận Thành phố để thu hồi đất, chỉnh trang, phát triển đô thị, thực hiện tái định cư, tạo quỹ đất để đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án đầu tư phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ theo quy định của pháp luật;

b) Thẩm quyền, trình tự, thủ tục đầu tư, xây dựng đối với dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư quy định tại điểm a khoản này được thực hiện theo thẩm quyền, trình tự, thủ tục của dự án đầu tư công nhóm A theo tiêu chí quy định của pháp luật về đầu tư công;

c) Đối với vùng phụ cận các nhà ga, các nút giao thông quy định tại điểm a khoản này, Ủy ban nhân dân Thành phố được quyết định điều chỉnh mật độ xây dựng, chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội so với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng đối với khu vực đô thị hiện hữu nhưng phải bảo đảm đáp ứng về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc được xác định trong nội dung đồ án quy hoạch phân khu, quy hoạch chung Thành phố;

d) Việc thu hồi đất đối với các dự án quy định tại điểm a khoản này phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau đây: dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư và thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn của Thành phố; vị trí, ranh giới, diện tích đất thu hồi của dự án trong vùng phụ cận đã được xác định trong đồ án quy hoạch đô thị, đồ án thiết kế đô thị riêng, quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện.

Như vậy, thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) được thực hiện theo quy định nêu trên.

Hoàn thiện mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD) như thế nào?

Căn cứ Kết luận 72-KL/TW năm 2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW năm 2012 thì mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) là một chiến lược quan trọng mà Việt Nam đang xem xét để thúc đẩy hiệu quả sử dụng đất và cải thiện chất lượng cuộc sống đô thị.

Việc thúc đẩy TOD trong bối cảnh xây dựng hệ thống hạ tầng kết cấu hướng tới công nghiệp hiện đại vào năm 2030 được coi là thiết yếu. Điều này bao gồm:

- Kết hợp phát triển đô thị với giao thông công cộng: TOD thúc đẩy quy hoạch các khu dân cư, thương mại và công trình công cộng gần các trục giao thông chính như ga tàu điện, bến xe buýt, và tuyến metro. Cách tiếp cận này giúp người dân dễ dàng tiếp cận các phương tiện công cộng, giảm phụ thuộc vào xe cá nhân, từ đó góp phần giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường đô thị.

- Thí điểm các mô hình đầu tư mới: Để đáp ứng yêu cầu về hạ tầng đô thị bền vững và hiện đại, chính sách cần xem xét áp dụng các mô hình đầu tư như đầu tư công – quản trị tư và đầu tư tư – sử dụng công. Việc này cho phép sự tham gia của khu vực tư nhân trong xây dựng và quản lý các công trình giao thông công cộng, giảm bớt gánh nặng tài chính cho nhà nước và khuyến khích sự sáng tạo, quản trị hiệu quả hơn từ các doanh nghiệp.

- Cơ chế tài chính đặc thù: Xây dựng các cơ chế tài chính đặc thù dành riêng cho các công trình hạ tầng văn hóa, xã hội cũng là một bước quan trọng nhằm đảm bảo rằng các công trình công cộng này có đủ nguồn lực để phát triển bền vững. TOD không chỉ gắn với giao thông mà còn với các công trình hạ tầng công cộng có giá trị xã hội cao, từ đó tạo điều kiện cho người dân có không gian sống tốt hơn và tiếp cận dịch vụ chất lượng.

- Xây dựng các tập đoàn kinh tế mạnh: Để triển khai hiệu quả TOD và phát triển các công trình hạ tầng quan trọng, cần thành lập các tập đoàn kinh tế mạnh, có năng lực tài chính và quản trị hiện đại. Các tập đoàn này có thể đảm nhận vai trò chủ lực trong đầu tư và xây dựng hạ tầng lớn, từ đó giúp đất nước tiếp cận và làm chủ các công nghệ tiên tiến, thúc đẩy công nghiệp hóa và hiện đại hóa.