Nội dung chính

Nghi lễ chầu văn được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm bao nhiêu?

Nghi lễ Chầu văn, còn gọi là hát văn, là một loại hình nghệ thuật diễn xướng dân gian gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt. Đây là nghi lễ quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, kết hợp giữa âm nhạc, ca hát và hầu đồng, thể hiện sự giao tiếp giữa con người và thần linh.

Vào ngày 1/12/2016, Nghi lễ Chầu văn chính thức được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, cùng với tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt. Danh hiệu do UNESCO công nhận đã khẳng định giá trị độc đáo của Chầu văn, không chỉ trong đời sống văn hóa tâm linh mà còn trong kho tàng nghệ thuật dân gian Việt Nam.

Nghi lễ Chầu văn có nguồn gốc từ lâu đời và phát triển mạnh vào thời Lê – Nguyễn. Trong các buổi hầu đồng, nghệ nhân hát văn sử dụng lối hát mượt mà, kết hợp với dàn nhạc gồm đàn nguyệt, đàn bầu, trống, phách và nhạc cụ dân tộc khác. Lời hát ca ngợi công đức của các vị thánh, mẫu, thành hoàng làng, đồng thời thể hiện ước vọng về cuộc sống bình an, sung túc.

Việc tổ chức UNESCO công nhận Chầu văn là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại không chỉ giúp nâng cao ý thức bảo tồn mà còn tạo điều kiện để quảng bá loại hình nghệ thuật này ra thế giới. Nhà nước và các tổ chức văn hóa Việt Nam đã có nhiều biện pháp nhằm bảo vệ, truyền dạy và phát huy giá trị của nghi lễ này trong đời sống hiện đại.

Tổ chức UNESCO đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn di sản văn hóa, phát triển giáo dục và khoa học, cũng như thúc đẩy tự do báo chí và trao đổi thông tin trên toàn cầu.

Nghi lễ chầu văn được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm bao nhiêu? (Hình từ Internet)

Việc sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể phải bảo đảm tuân thủ gì?

Nguyên tắc sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể được quy định tại Điều 5 Nghị định 39/2024/NĐ-CP quy định như sau:

Nguyên tắc trong sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể ngoài hoạt động thực hành

Việc sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể phải bảo đảm tuân thủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (sau đây gọi là Công ước 2003) và các nguyên tắc sau:

1. Không lợi dụng việc tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá, truyền dạy di sản, cộng đồng chủ thể di sản và danh hiệu của di sản để trục lợi hoặc thực hiện các hành vi, hoạt động trái pháp luật.

2. Không lợi dụng di sản để thực hiện các hành vi, hoạt động phân biệt đối xử, kỳ thị văn hóa, dân tộc, vùng miền.

3. Không xâm phạm, xúc phạm, xuyên tạc nội dung, ý nghĩa và giá trị của di sản văn hóa phi vật thể.

4. Không can thiệp làm thay đổi, sai lệch tập quán, tín ngưỡng, tính thiêng, những điều kiêng kỵ, bí quyết trong thực hành di sản văn hóa phi vật thể.

5. Không tạo sự ganh đua, tranh chấp, mâu thuẫn và xung đột văn hóa giữa các cộng đồng, nhóm và cá nhân.

6. Không ngăn cản cộng đồng chủ thể thực hành di sản, tiếp cận không gian và đồ vật trong thực hành di sản, hưởng lợi từ việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

7. Không lợi dụng hoạt động bảo vệ, phát huy để đi ngược lại quyền sáng tạo, thực hành và hưởng thụ văn hóa của cộng đồng chủ thể di sản.

Như vậy, việc sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể phải bảo đảm tuân thủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (sau đây gọi là Công ước 2003) và các nguyên tắc như trên.