Ngôi kể là gì? Có mấy ngôi kể? Tác dụng của ngôi kể thứ nhất, thứ hai, thứ ba?

Nội dung chính

Ngôi kể là gì?

Ngôi kể là vị trí của người kể chuyện trong một tác phẩm văn học.

Ngôi kể quyết định cách câu chuyện được truyền tải đến người đọc, bao gồm việc ai là người kể, họ biết những gì và cách họ thể hiện thông tin đó.

Việc lựa chọn ngôi kể có ảnh hưởng lớn đến cảm nhận của người đọc về nội dung và nhân vật trong tác phẩm.

Ngôi kể là gì? Có mấy ngôi kể? Tác dụng của ngôi kể thứ nhất, thứ hai, thứ ba? (Hình từ Internet)

Có mấy ngôi kể?

Có ba ngôi kể chính: ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba. Mỗi ngôi kể có đặc điểm và tác dụng riêng, tạo nên những trải nghiệm khác nhau khi đọc tác phẩm.

(1) Ngôi kể thứ nhất

Ngôi kể thứ nhất là khi người kể chuyện trực tiếp tham gia vào câu chuyện với tư cách là nhân vật.

Người kể sẽ xưng "tôi" hoặc "chúng tôi" và thuật lại câu chuyện theo góc nhìn của chính mình. Ngôi kể này giúp tạo sự gần gũi, chân thực vì người kể là nhân vật trong câu chuyện, mang tính cá nhân cao, giúp người đọc dễ dàng đồng cảm và hòa mình vào dòng suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật.

Đồng thời, nó cho phép nhân vật bộc lộ rõ tâm tư, tình cảm và những suy nghĩ chủ quan của mình, làm cho câu chuyện trở nên sinh động hơn.

Tuy nhiên, do chỉ kể theo góc nhìn của nhân vật "tôi", câu chuyện bị giới hạn trong những gì nhân vật biết và trải qua, khiến người đọc không có cái nhìn toàn cảnh về sự kiện hoặc các nhân vật khác.

Ví dụ: “Tôi bước đi trên con đường làng, lòng nặng trĩu suy tư. Những ký ức cũ ùa về, khiến tôi không khỏi bồi hồi nhớ lại những ngày tháng đã qua.”

(2) Ngôi kể thứ ba

Ngôi kể thứ ba là khi người kể chuyện không trực tiếp tham gia vào câu chuyện mà chỉ thuật lại các sự kiện, nhân vật bằng những đại từ như "hắn", "nó", "cô ấy" hoặc "ông ta".

Với ngôi kể thứ ba, câu chuyện có thể bao quát nhiều sự kiện và nhân vật khác nhau, giúp người đọc có cái nhìn khách quan, linh hoạt. Vì không bị giới hạn vào một nhân vật cụ thể, tác giả có thể kiểm soát tốt cốt truyện, xây dựng nhiều tuyến nhân vật và sự kiện đan xen.

Tuy nhiên, vì người kể chuyện không trực tiếp tham gia vào câu chuyện, đôi khi người đọc sẽ cảm thấy xa cách hơn so với ngôi kể thứ nhất.

Việc lựa chọn ngôi kể ảnh hưởng lớn đến cách câu chuyện được truyền tải và cảm xúc của người đọc. Tùy vào mục đích của tác giả, từng ngôi kể sẽ được lựa chọn hoặc kết hợp linh hoạt để mang lại hiệu quả tốt nhất cho tác phẩm.

Ví dụ: “Lan bước chậm rãi trong sân trường, đôi mắt tràn đầy nỗi buồn. Cô không biết rằng, từ phía xa, Nam cũng đang lặng lẽ quan sát cô, lòng đầy những tâm sự chưa thể nói ra.”

Ngôi kể chuyện có trong chương trình kiến thức môn Ngữ văn cấp học nào?

Căn cứ tại tiết 1.2 tiểu mục 1 Mục V Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định như sau:

V. NỘI DUNG GIÁO DỤC

1. Nội dung khái quát
Nội dung dạy học được xác định dựa trên các yêu cầu cần đạt của mỗi lớp, gồm: hoạt động đọc, viết, nói và nghe; kiến thức (tiếng Việt, văn học); ngữ liệu.

1.2. Kiến thức

...

b) Văn học

...

- Phân bổ các mạch kiến thức văn học từng cấp học

+ Cấp tiểu học: một số hiểu biết sơ giản về truyện và thơ, văn bản hư cấu và văn bản phi hư cấu; nhân vật trong văn bản văn học, cốt truyện, thời gian, không gian, từ ngữ, vần thơ, nhịp thơ, hình ảnh, lời nhân vật, đối thoại.

+ Cấp trung học cơ sở: những hiểu biết về các thể loại (truyện dân gian, truyện ngắn, thơ trữ tình và thơ tự sự; kí trữ tình và kí tự sự; tiểu thuyết và truyện thơ Nôm, thơ cách luật và thơ tự do, bi kịch và hài kịch); chủ thể trữ tình và nhân vật trữ tình; giá trị biểu cảm, giá trị nhận thức của tác phẩm văn học; một số yếu tố hình thức và biện pháp nghệ thuật thuộc mỗi thể loại văn học (người kể chuyện, người kể chuyện ngôi thứ nhất, người kể chuyện ngôi thứ ba, nhân vật, điểm nhìn, sự thay đổi người kể chuyện và điểm nhìn, xung đột, không gian và thời gian, lời người kể chuyện và lời nhân vật, mạch cảm xúc trữ tình, từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, luật thơ, kết cấu); cuối lớp 9 có tổng kết sơ giản về lịch sử văn học.

+ Cấp trung học phổ thông: những hiểu biết về một số thể loại, tiểu loại ít thông dụng, đòi hỏi kĩ năng đọc cao hơn (thần thoại, sử thi, chèo hoặc tuồng, truyện và thơ hiện đại; tiểu thuyết hiện đại, hậu hiện đại); một số kiến thức lịch sử văn học, lí luận văn học có tác dụng thiết thực đối với việc đọc và viết văn bản văn học (câu chuyện, người kể chuyện toàn tri, người kể chuyện hạn tri, người kể chuyện và sự dịch chuyển, phối hợp điểm nhìn, cách kể, tứ thơ, đặc trưng của hình tượng văn học; phong cách văn học; những hiểu biết về lịch sử văn học và một số tác gia lớn); một số chuyên đề học tập tập trung vào kiến thức về các giai đoạn, trào lưu và phong cách sáng tác văn học.

...

Theo đó, ngôi kể chuyện có trong chương trình kiến thức môn Ngữ văn cấp học ở cấp trung học cơ sở.