Ý nghĩa tục lệ thả cá chép ngày ông Công ông Táo và cách thả cá chép như thế nào cho đúng?

Nội dung chính

Ý nghĩa tục lệ cúng ông Công ông Táo?

Tục lệ cúng ông Công, ông Táo, hay còn gọi là cúng Táo Quân, là một trong những phong tục truyền thống quan trọng của người Việt, được tổ chức vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm. Tục lệ này có nhiều ý nghĩa văn hóa, tâm linh sâu sắc, thể hiện sự tôn kính và cầu mong sự bảo vệ, phù hộ của các vị Táo Quân đối với gia đình như:

- Theo tín ngưỡng dân gian, Táo Quân gồm ba vị thần, là ông Công (thổ công), ông Táo (tổ tiên) và bà Táo (thổ địa), các vị thần này có trách nhiệm trông coi việc bếp núc, gia đình và truyền đạt tình hình trong nhà với thần linh, vua chúa. Tục lệ cúng ông Công, ông Táo thể hiện sự kính trọng và biết ơn đối với các vị thần đã phù hộ cho gia đình trong suốt năm qua.

- Vào ngày cúng, các gia đình thường dâng lễ vật để cầu xin các vị Táo Quân mang theo những ước nguyện tốt đẹp của gia đình như sức khỏe, bình an, tài lộc, may mắn, thịnh vượng trong năm mới. Đây là dịp để gia chủ thể hiện lòng thành kính, cầu mong mọi điều tốt lành và tẩy rửa những điều xui xẻo trong năm cũ.

- Ngày 23 tháng Chạp, người ta thường làm lễ tiễn các vị Táo lên chầu trời, báo cáo với Ngọc Hoàng về tình hình trong gia đình. Theo phong tục, sau khi cúng, người ta thường thả cá chép (tượng trưng cho các vị Táo) xuống sông hoặc ao hồ, với hy vọng rằng Táo Quân sẽ về Trời an toàn và mang theo những lời cầu chúc tốt đẹp của gia đình.

- Tục lệ cúng ông Công, ông Táo không chỉ có ý nghĩa về mặt tâm linh mà còn mang tính chất văn hóa gia đình. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình sum vầy, cùng nhau chuẩn bị mâm cơm cúng, thể hiện sự yêu thương và gắn kết giữa các thế hệ.

- Cúng ông Công, ông Táo còn là dịp để gia đình dọn dẹp, sửa sang nhà cửa, lau chùi bếp núc, làm sạch không gian sống, nhằm tiễn đi những điều xấu, đón chào một năm mới trong sạch, may mắn.

Tục lệ cúng ông Công, ông Táo không chỉ là một nghi lễ tâm linh mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong việc thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần linh, cầu mong sự bảo vệ, may mắn, và tạo cơ hội cho gia đình quây quần bên nhau đón năm mới.

Thả cá chép ngày ông Công ông Táo như thế nào cho đúng? (Hình từ Internet)

Thả cá chép ngày ông Công ông Táo như thế nào cho đúng?

Thả cá chép là một phần quan trọng trong tục lệ cúng ông Công, ông Táo của người Việt, nhằm tiễn các vị Táo Quân lên chầu Trời. Để thực hiện việc thả cá chép đúng cách, bạn cần chú ý các bước và những lưu ý sau đây:

Theo quan niệm dân gian, cá chép phải được thả trước giờ Ngọ (12h trưa ngày 23 tháng chạp) thì mới kịp lên Thiên đình. Do vậy, ngay từ tối ngày 22 đến sáng sớm 23 tháng chạp, người người đã bắt đầu thả cá ra sông, suối, hồ nước gần nhà.

- Tuy nhiên, trong trường hợp bận rộn, các gia đình có thể thực hiện lễ cúng và thả cá vào các khung giờ tốt, cụ thể là: giờ Sửu (1h-3h), giờ Thìn (7h-9h), giờ Tỵ (9h-11h), giờ Mùi (13h-15h), và giờ Tuất (19h-21h).

- Ngoài ra, cần tránh các khung giờ Hắc Đạo, bao gồm: giờ Dần (3h-5h), giờ Mão (5h-7h), giờ Ngọ (11h-13h), giờ Thân (15h-17h), giờ Dậu (17h-19h), và giờ Hợi (21h-23h).

Khi thả cá, bạn cần chú ý nhẹ nhàng để cá không bị tổn thương. Lấy cá ra khỏi chậu hoặc bể chứa, rồi thả vào nước một cách từ từ, không ném hay làm động tác mạnh để cá không bị choáng hoặc chết. Đừng cố giữ cá quá lâu trong tay hoặc chậu, vì điều này có thể khiến cá bị stress và không thể bơi khỏe sau khi thả.

Không nên thả cá vào các nguồn nước có nhiều chất thải hoặc nước bị ô nhiễm. Việc thả cá chép ở những nơi như vậy có thể làm cá không sống được lâu và gây ô nhiễm môi trường.

Sau khi thả cá, một số người có thể thực hiện nghi lễ cầu nguyện, xin Táo Quân mang theo những ước nguyện tốt đẹp cho gia đình. Lúc này, bạn có thể đứng lại và thể hiện lòng thành kính trước khi rời đi.

Cách chọn cá chép cúng ông Công ông Táo

Ngoài việc cúng ông Công ông Táo bằng cá chép sống, một số gia đình còn sử dụng cá chép giấy để thay thế. Theo quan niệm dân gian, nếu đã cúng cá chép giấy thì không cần cúng cá chép sống và ngược lại. Tuy nhiên, việc cúng cá chép sống mang ý nghĩa phóng sinh, cầu mong sự bình an và may mắn.

Thả cá chép ngày ông Công ông Táo như thế nào cho đúng? (Hình từ Internet)

Cá chép sống dùng để cúng ông Công ông Táo thường được chọn là cá chép đỏ. Sau khi mua về, cá nên được thả vào một bát nước sạch. Nếu mua cá trước thời gian cúng quá lâu, có thể thêm một cọng rêu nhỏ vào bát để giữ cá khỏe mạnh. Khi cúng, bát (hoặc chậu) cá chép sẽ được đặt cạnh mâm cỗ cúng. Thông thường, cần chuẩn bị 3 con cá chép đỏ để dâng lên Táo Quân.

Các con cá cúng không nhất thiết phải là cá to, chỉ cần cá khỏe mạnh, không bị trầy xước hoặc mất vảy. Để kiểm tra độ khỏe của cá, người mua có thể chạm nhẹ vào mặt nước trong chậu. Nếu cá bơi nhanh và quẫy mạnh, đó là những con cá khỏe mạnh, phù hợp để cúng.