Vi phạm của dự án BOT Bắc Giang Lạng Sơn theo Kết luận Thanh tra số 375/KL-TTCP

Nội dung chính

Vi phạm của dự án BOT Bắc Giang Lạng Sơn theo Kết luận Thanh tra số 375/KL-TTCP

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa công bố Kết luận số 375/KL-TTCP năm 2025 về thanh tra các dự án có khó khăn, vướng mắc tại Bộ Xây dựng. Qua đó, TTCP đã chỉ ra nhiều sai phạm trong quá trình triển khai Dự án BOT Bắc Giang Lạng Sơn của Bộ Giao thông vận tải (GTVT) và UBND tỉnh Lạng Sơn.

Cụ thể, Bộ GTVT đã phê duyệt dự án đầu tư khi chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) được phê duyệt theo quy định. Việc ban hành Quyết định 1249/QĐ-BGTVT ngày 09/4/2015 khi ĐTM chưa được Bộ Tài nguyên và Môi trường thông qua là không đúng quy định. Bộ GTVT cũng phê duyệt vị trí trạm thu phí khi chưa có ý kiến thống nhất của Bộ Tài chính, trái với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, công tác xác định thời gian thực hiện và huy động vốn chưa sát với thực tế; tổng mức đầu tư (TMĐT) được tính sai một số chi phí xây dựng, làm tăng giá trị sai khoảng 309,65 tỷ đồng.

Trong quá trình lựa chọn và ký hợp đồng với nhà đầu tư, Thanh tra Chính phủ xác định có nhiều sai phạm. Bộ GTVT cho phép thay đổi liên danh, tỷ lệ góp vốn nhiều lần nhưng xử lý tình huống không đúng quy định, đồng thời ký hợp đồng dự án khi hồ sơ môi trường chưa có hiệu lực và nhà đầu tư chưa góp đủ vốn chủ sở hữu. Bên cạnh đó, hồ sơ đề xuất đã hết hạn vẫn được sử dụng để phê duyệt, vi phạm quy định của Luật Đấu thầu 2013. Ngoài ra, Hợp đồng dự án số 15/HĐ.BOT-BGTVT được ký khi công trình đã khởi công, không thống nhất với hồ sơ mời thầu và chưa có bảo lãnh thực hiện hợp đồng của nhà đầu tư.

Đến giai đoạn UBND tỉnh Lạng Sơn tiếp nhận làm cơ quan nhà nước có thẩm quyền, ngày 26/5/2018, tỉnh đã ký Hợp đồng dự án số 01/HĐ.BOT với các nhà đầu tư. Tuy nhiên, việc ký kết căn cứ theo Nghị định 63/2018/NĐ-CP khi nghị định này chưa có hiệu lực là không đúng quy định. UBND tỉnh cũng chưa điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và chưa thực hiện đầy đủ quy trình điều chỉnh dự án theo Nghị định 15/2015/NĐ-CP. Một số điều khoản trong hợp đồng còn sai so với quy định pháp luật, đặc biệt là về thủ tục điều chỉnh và nội dung chuyển tiếp.

Về quyết toán vốn đầu tư, Thanh tra Chính phủ xác định đối với Dự án BOT Bắc Giang - Lạng Sơn: Đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn, nhà đầu tư, Công ty Cổ phần BOT Bắc Giang Lạng Sơn giảm trừ khi quyết toán vốn đầu tư dự án với giá trị khoảng 98.786,437 triệu đồng, bao gồm:

- Doanh nghiệp dự án tính không đúng phải giảm trừ khi quyết toán vốn đầu tư dự án tạm tính khoảng 93.144,572 triệu đồng;

- Giá trị dự toán tính sai (gói thầu XL12B-CT và XL14-CT), khi quyết toán phải giảm trừ giá trị tạm tính khoảng 5.641,865 triệu đồng…

Vi phạm của dự án BOT Bắc Giang Lạng Sơn theo Kết luận Thanh tra số 375/KL-TTCP (Hình từ Internet)

Hướng dẫn thủ tục chuyển giao công trình dự án BOT theo Nghị định 243

Căn cứ theo khoản 1 Điều 68 Nghị định 243/2025/NĐ-CP trình tự chuyển giao, tiếp nhận công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng đối với dự án PPP áp dụng loại hợp đồng BOT, BLT:

(1) Chậm nhất 01 năm trước ngày chấm dứt hợp đồng dự án PPP theo thời hạn quy định tại hợp đồng, doanh nghiệp dự án PPP phải đăng báo công khai việc chuyển giao công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng, thủ tục, thời hạn thanh lý hợp đồng, thanh toán các khoản nợ; đồng thời, gửi hồ sơ đề nghị chuyển giao công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Nghị định 243/2025/NĐ-CP đến cơ quan ký kết hợp đồng;

(2) Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đề nghị chuyển giao, cơ quan ký kết hợp đồng chủ trì, phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành về tài sản, cơ quan tài chính và các cơ quan khác có liên quan (nếu cần) thực hiện các nội dung sau: tổ chức giám định chất lượng, giá trị, tình trạng công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng theo nguyên tắc, điều kiện thỏa thuận tại hợp đồng dự án; lập danh mục tài sản chuyển giao; lập biên bản xác định các hư hại của tài sản (nếu có) để yêu cầu doanh nghiệp dự án thực hiện việc sửa chữa, bảo trì tài sản; trường hợp công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng đáp ứng các yêu cầu, cơ quan ký kết hợp đồng thực hiện ký biên bản nhận chuyển giao tài sản; báo cáo cơ quan có thẩm quyền về việc giao một cơ quan, đơn vị vận hành, kinh doanh và bảo trì công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng theo quy định tại khoản 4 Điều 63 của Nghị định 243/2025/NĐ-CP;

(3) Cơ quan ký kết hợp đồng có trách nhiệm đề nghị Kiểm toán nhà nước thực hiện kiểm toán giá trị tài sản của dự án PPP, làm cơ sở để hạch toán tăng tài sản theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công;

(4) Chậm nhất 30 ngày trước ngày chấm dứt hợp đồng dự án PPP theo thời hạn quy định tại hợp đồng, cơ quan ký kết hợp đồng lập hồ sơ, báo cáo cơ quan có thẩm quyền quyết định xác lập quyền sở hữu toàn dân; lập phương án xử lý tài sản, báo cáo cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phương án xử lý theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công;

(5) Cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ tiếp nhận, vận hành, kinh doanh và bảo trì công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng theo quy định.