Nội dung chính

Tổ chức giáo dục khoa học và văn hóa Liên Hợp Quốc công nhận dân ca quan họ Bắc Ninh là gì?

Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào ngày 30/9/2009. Đây là một trong những loại hình âm nhạc dân gian đặc sắc của Việt Nam, có lịch sử lâu đời và gắn liền với đời sống văn hóa của người dân vùng Kinh Bắc (nay là tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang).

(1) Đặc điểm của Dân ca Quan họ Bắc Ninh

- Hình thức biểu diễn:

+ Quan họ thường được hát theo hình thức đối đáp giữa hai nhóm nam và nữ.

+ Nam thường gọi là liền anh, nữ gọi là liền chị.

+ Khi hát, các cặp liền anh, liền chị đối đáp bằng những câu hát ngọt ngào, trữ tình theo lối giao duyên.

- Lời ca và giai điệu:

+ Lời bài hát quan họ giàu hình ảnh ẩn dụ, mang đậm ý nghĩa nhân văn, tình cảm chân thành.

+ Giai điệu quan họ uyển chuyển, sâu lắng, thể hiện sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên và tình yêu đôi lứa.

- Trang phục truyền thống: Nam giới mặc áo the khăn xếp, nữ giới mặc áo tứ thân, khăn mỏ quạ và nón thúng quai thao.

- Không gian văn hóa Quan họ:

+ Quan họ không chỉ là một loại hình âm nhạc mà còn là một phong cách sống, thể hiện qua cách ứng xử, trang phục, ẩm thực và lễ hội.

+ Không gian diễn xướng thường ở các đình, chùa, bến nước, thuyền rồng hoặc trong những ngôi nhà cổ của làng quê Kinh Bắc.

(2) Ý nghĩa của việc UNESCO công nhận Quan họ Bắc Ninh

- Việc UNESCO công nhận Dân ca Quan họ Bắc Ninh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã khẳng định giá trị văn hóa đặc sắc của loại hình nghệ thuật này.

- Đồng thời, đây cũng là cơ hội để bảo tồn và phát huy giá trị của Quan họ, giúp quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.

- Nhà nước và địa phương đã có nhiều chính sách nhằm gìn giữ, truyền dạy Quan họ cho thế hệ sau, đảm bảo di sản này không bị mai một.

Dân ca Quan họ Bắc Ninh được Tổ chức giáo dục khoa học và văn hóa Liên Hợp Quốc công nhận không chỉ là niềm tự hào của Việt Nam mà còn là tài sản văn hóa quý giá của nhân loại.

Tổ chức giáo dục khoa học và văn hóa Liên Hợp Quốc công nhận dân ca quan họ Bắc Ninh là gì? (Hình từ Internet)

Việc sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể phải bảo đảm tuân thủ Công ước 2003?

Căn cứ Điều 5 Nghị định 39/2024/NĐ-CP quy định như sau:

Nguyên tắc trong sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể ngoài hoạt động thực hành

Việc sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể phải bảo đảm tuân thủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (sau đây gọi là Công ước 2003) và các nguyên tắc sau:

1. Không lợi dụng việc tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá, truyền dạy di sản, cộng đồng chủ thể di sản và danh hiệu của di sản để trục lợi hoặc thực hiện các hành vi, hoạt động trái pháp luật.

2. Không lợi dụng di sản để thực hiện các hành vi, hoạt động phân biệt đối xử, kỳ thị văn hóa, dân tộc, vùng miền.

3. Không xâm phạm, xúc phạm, xuyên tạc nội dung, ý nghĩa và giá trị của di sản văn hóa phi vật thể.

4. Không can thiệp làm thay đổi, sai lệch tập quán, tín ngưỡng, tính thiêng, những điều kiêng kỵ, bí quyết trong thực hành di sản văn hóa phi vật thể.

5. Không tạo sự ganh đua, tranh chấp, mâu thuẫn và xung đột văn hóa giữa các cộng đồng, nhóm và cá nhân.

6. Không ngăn cản cộng đồng chủ thể thực hành di sản, tiếp cận không gian và đồ vật trong thực hành di sản, hưởng lợi từ việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

7. Không lợi dụng hoạt động bảo vệ, phát huy để đi ngược lại quyền sáng tạo, thực hành và hưởng thụ văn hóa của cộng đồng chủ thể di sản.

Như vậy, việc sử dụng và khai thác di sản văn hóa phi vật thể phải bảo đảm tuân thủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (sau đây gọi là Công ước 2003) và các nguyên tắc như trên.