Môi giới chuyên nghiệp
Sự khác biệt giữa chế độ thực dân kiểu cũ và chế độ thực dân kiểu mới?
Nội dung chính
Sự khác biệt giữa chế độ thực dân kiểu cũ và chế độ thực dân kiểu mới?
Chế độ thực dân, dưới hai hình thức kiểu cũ và kiểu mới, đều nhằm mục đích khai thác và kiểm soát các quốc gia khác. Tuy nhiên, phương thức thực hiện và đặc điểm của hai chế độ này có những điểm khác biệt quan trọng.
Bảng so sánh giữa chế độ thực dân kiểu cũ và chế độ thực dân kiểu mới:
Tiêu chí | Chế độ thực dân kiểu cũ | Chế độ thực dân kiểu mới |
|---|---|---|
Phương thức kiểm soát | - Kiểm soát trực tiếp: Sử dụng lực lượng quân sự để chiếm đóng và cai trị trực tiếp các thuộc địa. | - Kiểm soát gián tiếp: Sử dụng các biện pháp kinh tế, chính trị và văn hóa để chi phối các quốc gia kém phát triển mà không cần chiếm đóng quân sự. |
Mục tiêu | - Khai thác tài nguyên và lao động: Tập trung vào việc tận dụng tài nguyên thiên nhiên và sức lao động giá rẻ từ thuộc địa để phục vụ lợi ích kinh tế của mẫu quốc. | - Mở rộng thị trường và kiểm soát kinh tế: Thông qua đầu tư, viện trợ và thương mại để tạo sự phụ thuộc kinh tế, từ đó kiểm soát chính trị và xã hội của quốc gia khác. |
Đặc điểm văn hóa | - Áp đặt văn hóa: Cưỡng bức dân bản địa tiếp nhận ngôn ngữ, tôn giáo và phong tục của mẫu quốc, làm suy yếu hoặc xóa bỏ bản sắc văn hóa địa phương. | - Xâm nhập văn hóa: Sử dụng truyền thông, giáo dục và các hình thức giao lưu văn hóa để lan truyền giá trị và lối sống của quốc gia thực dân, tạo sự ảnh hưởng sâu rộng mà không cần áp đặt trực tiếp. |
Hình thức cai trị | - Chính quyền thuộc địa: Thiết lập bộ máy cai trị với quan chức từ mẫu quốc, quản lý trực tiếp các hoạt động kinh tế, chính trị và xã hội tại thuộc địa. | - Chính phủ bù nhìn: Hỗ trợ hoặc dựng lên các chính phủ thân thiện, phụ thuộc vào quốc gia thực dân, từ đó điều khiển gián tiếp thông qua các quyết định và chính sách của chính phủ này. |
Ví dụ lịch sử | - Thực dân Pháp tại Việt Nam: Từ thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20, Pháp chiếm đóng và thiết lập chính quyền cai trị trực tiếp tại Việt Nam. | - Chính sách của Mỹ tại Nam Việt Nam: Sau Hiệp định Genève 1954, Mỹ không trực tiếp chiếm đóng nhưng hỗ trợ và kiểm soát chính quyền Sài Gòn thông qua viện trợ kinh tế và quân sự, thực hiện chiến lược thực dân kiểu mới. |
Sự chuyển đổi từ chế độ thực dân kiểu cũ sang kiểu mới phản ánh sự thay đổi trong chiến lược kiểm soát và khai thác của các cường quốc, từ việc sử dụng vũ lực và chiếm đóng trực tiếp sang việc thao túng kinh tế, chính trị và văn hóa để đạt được mục tiêu thống trị.
Sự khác biệt giữa chế độ thực dân kiểu cũ và chế độ thực dân kiểu mới? (Hình từ Internet)
Hậu quả của chế độ thực dân kiểu mới
Mặc dù các nước thuộc địa giành được độc lập về chính trị, nhưng sự lệ thuộc kinh tế, chính trị và văn hóa vẫn còn tồn tại. Một số hậu quả chính của chế độ thực dân kiểu mới gồm:
(1) Lệ thuộc kinh tế
- Các quốc gia bị thực dân kiểu mới chi phối thường phụ thuộc vào viện trợ, đầu tư và các khoản vay từ nước ngoài.
- Các tập đoàn đa quốc gia của các cường quốc kiểm soát các ngành kinh tế quan trọng như năng lượng, tài chính, xuất khẩu nguyên liệu thô.
(2) Chi phối chính trị
- Các cường quốc sử dụng các chính phủ bù nhìn, thân phương Tây để duy trì ảnh hưởng.
- Nếu chính phủ nào không đi theo đường lối của họ, có thể bị can thiệp hoặc lật đổ (ví dụ: Chile năm 1973, Iraq 2003).
(3) Xâm nhập văn hóa
- Thực dân kiểu mới không áp đặt văn hóa như trước, mà tuyên truyền lối sống, tư tưởng phương Tây thông qua truyền thông, phim ảnh, giáo dục.
- Điều này làm mai một bản sắc văn hóa dân tộc, khiến người dân dần chấp nhận sự ảnh hưởng của nước ngoài một cách tự nhiên.
(4) Chênh lệch phát triển và bất công xã hội
- Các quốc gia bị ảnh hưởng bởi thực dân kiểu mới thường không phát triển được nền kinh tế độc lập, dẫn đến chênh lệch giàu nghèo lớn, nợ công cao.
- Các chính quyền bị chi phối thường ưu tiên lợi ích của nhà đầu tư nước ngoài hơn là lợi ích của người dân.
Đặc điểm môn lịch sử ở cấp trung học phổ thông như thế nào?
Căn cứ theo Mục I Chương trình giáo dục phổ thông môn Lịch sử ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT:
Theo đó, Lịch sử là môn học thuộc nhóm Khoa học xã hội, được lựa chọn theo định hướng nghề nghiệp ở cấp trung học phổ thông.
Môn Lịch sử có sứ mệnh giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực lịch sử, thành phần của năng lực khoa học đồng thời góp phần hình thành, phát triển những phẩm chất chủ yếu và năng lực chung được xác định trong Chương trình tổng thể. Môn Lịch sử giữ vai trò chủ đạo trong việc giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, truyền thống lịch sử và văn hoá dân tộc, giúp học sinh nhận thức và vận dụng được các bài học lịch sử giải quyết những vấn đề của thực tế cuộc sống, phát triển tầm nhìn, củng cố các giá trị nhân văn, tinh thần cộng đồng, lòng khoan dung, nhân ái; góp phần hình thành, phát triển những phẩm chất của công dân Việt Nam, công dân toàn cầu trong xu thế phát triển của thời đại.
Môn Lịch sử hình thành, phát triển cho học sinh tư duy lịch sử, tư duy hệ thống, tư duy phản biện, kĩ năng khai thác và sử dụng các nguồn sử liệu, nhận thức và trình bày lịch sử trong logic lịch đại và đồng đại, kết nối quá khứ với hiện tại.
Môn Lịch sử giúp học sinh nhận thức được giá trị khoa học và giá trị thực tiễn của sử học trong đời sống xã hội hiện đại, hiểu biết và có tình yêu đối với lịch sử, văn hoá dân tộc và nhân loại; góp phần định hướng cho học sinh lựa chọn những nghề nghiệp như: nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn, ngoại giao, quản lí, hoạt động du lịch, công nghiệp văn hoá, thông tin truyền thông,...
Chương trình môn Lịch sử hệ thống hoá, củng cố kiến thức thông sử ở giai đoạn giáo dục cơ bản, đồng thời giúp học sinh tìm hiểu sâu hơn các kiến thức lịch sử cốt lõi thông qua các chủ đề, chuyên đề học tập về lịch sử thế giới, lịch sử khu vực Đông Nam Á và lịch sử Việt Nam. Phương pháp dạy học môn Lịch sử được thực hiện trên nền tảng những nguyên tắc cơ bản của sử học và phương pháp giáo dục hiện đại.
