Di chúc để lại căn nhà làm nhà từ đường, con cháu có bán được không?

Nội dung chính

Có được lập di chúc để lại căn nhà làm nhà từ đường không?

Theo điều 626 Bộ luật Dân sự 2015 người lập di chúc có các quyền sau đây:

- Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.

- Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.

- Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.

- Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.

- Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.

Từ đó có thể thấy rằng người lập di chúc có quyền dành một phần trong di sản dùng vào việc thờ cúng. Do đó, quyền của người lập di chúc trong việc để lại căn nhà làm nhà từ đường là một phần trong quyền tự quyết của họ đối với di sản của mình.

Tuy nhiên, tại khoản 2 Điều 645 Bộ luật dân sự 2015 cũng nêu rõ nếu toàn bộ di sản của người chết không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người đó thì không được dành một phần di sản dùng vào việc thờ cúng

Khi di sản không đủ để thanh toán hết các nghĩa vụ tài chính của người quá cố, pháp luật yêu cầu phải ưu tiên thanh toán các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản trước, để bảo vệ quyền lợi của các chủ nợ và đảm bảo sự công bằng trong việc phân chia tài sản. Do đó, việc để lại căn nhà làm nhà từ đường sẽ không được phép khi chưa thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài sản.

Vì vậy, mặc dù người lập di chúc có quyền quyết định để lại căn nhà làm nhà từ đường, nhưng quyền này chỉ được thực hiện sau khi các nghĩa vụ tài chính của người quá cố đã được thanh toán đầy đủ.

Do đó, chỉ khi các nghĩa vụ tài chính đã được hoàn thành, người lập di chúc mới có thể thực hiện việc dành một phần di sản vào mục đích thờ cúng, bao gồm việc để lại căn nhà cho mục đích này.

Di chúc để lại căn nhà làm nhà từ đường, con cháu có bán được không? (Hình từ Internet)

Di chúc để lại căn nhà làm nhà từ đường, con cháu có bán được không?

Căn cứ khoản 1 Điều 645 Bộ luật Dân sự 2015 quy định nếu người lập di chúc để lại một phần di sản dùng vào việc thờ cúng thì lúc này phần di sản đó sẽ không được chia thừa kế. Theo đó, khi những người được chỉ định không thực hiện đúng di chúc hoặc không theo thỏa thuận của những người thừa kế thì những người thừa kế có quyền giao phần di sản dùng vào việc thờ cúng cho người khác quản lý để thờ cúng.

Theo đó, di sản dùng vào việc thờ cúng không được chia thừa kế và chỉ có người đại diện quản lý. Tức là, căn nhà làm nhà từ đường không thuộc sở hữu của ai, thậm chí là người quản lý, vậy nên không ai có quyền bán căn nhà làm nhà từ đường.

Tuy nhiên, tại khoản 2 của Điều 645 Bộ luật Dân sự 2015 cũng nêu rõ nếu toàn bộ di sản của người chết không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người đó thì không được dành một phần di sản dùng vào việc thờ cúng. Lúc này, những người quản lý hoàn toàn có quyền bán di sản để thực hiện nghĩa vụ tài chính chưa hoàn tất.

Việc để lại căn nhà để thờ cúng hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí của người lập di chúc. Phần di sản này không được chia cho người thừa kế và vì vậy, không được phép bán trừ trường hợp cần thiết để thanh toán các nghĩa vụ tài chính mà người quá cố để lại trong trường hợp toàn bộ di sản không đủ để giải quyết các nghĩa vụ đó.

Người quản lý căn nhà làm nhà từ đường trở thành chủ sở hữu khi nào?

Căn cứ vào khoản 1 Điều 645 Bộ luật Dân sự 2015 nếu tất cả những người được chỉ định là thừa kế theo di chúc đều đã chết, thì căn nhà làm nhà từ đường sẽ thuộc về người đang quản lý hợp pháp di sản đó trong số những người thuộc diện thừa kế theo pháp luật.

Điều này có nghĩa là, trong trường hợp người được chỉ định thừa kế theo di chúc không còn sống (chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc), căn nhà được định sẵn để làm nhà từ đường trong di chúc sẽ không thể chuyển giao cho những người thừa kế theo di chúc nữa. Thay vào đó, tài sản này sẽ thuộc về người quản lý căn nhà làm nhà từ đường nếu người quản lý thuộc diện thừa kế theo pháp luật.

Quan trọng là, trong trường hợp này, căn nhà làm nhà từ đường sẽ không rơi vào tình trạng không ai quản lý, mà sẽ được giao cho người quản lý hợp pháp của di sản và có quyền quyết định việc sử dụng căn nhà để thờ cúng cho mục đích tôn thờ người đã khuất.

Điều này giúp đảm bảo rằng mục đích thờ cúng vẫn được thực hiện theo nguyện vọng của người lập di chúc, ngay cả khi những người thừa kế theo di chúc không còn sống, đồng thời cũng đảm bảo tính hợp pháp trong việc quản lý tài sản của người thừa kế theo pháp luật.

Tóm lại, người quản lý di sản có quyền sử dụng căn nhà cho mục đích thờ cúng, nhưng họ không thể trở thành chủ sở hữu, không thể chuyển nhượng hay tặng cho tài sản này, vì căn nhà làm nhà từ đường phải được duy trì cho mục đích lễ bái và thờ cúng, đúng như nguyện vọng của người lập di chúc.