Tảo mộ trong Tết Thanh minh, kiêng 8 không, con cháu nhiều đời phú quý là gì?

Nội dung chính

Tết Thanh Minh 2025 là ngày nào?

Mỗi năm có 24 tiết khí, biểu thị cho sự biến đổi của thời tiết và sự luân chuyển của các mùa trong năm. Thanh Minh là tiết khí thứ năm trong chu kỳ này, tên gọi của nó phản ánh sự tươi mát và trong trẻo của bầu trời trong thời gian này. “Thanh” có nghĩa là trong sáng, còn “Minh” tượng trưng cho sự rực rỡ, sáng sủa.

Tết Thanh Minh là một lễ hội truyền thống quan trọng của người Việt, thường diễn ra vào đầu tháng 3 âm lịch mỗi năm. Đây là dịp để con cháu tưởng nhớ và tri ân tổ tiên, thông qua những nghi lễ cúng bái và hành động chăm sóc mộ phần của ông bà, cha mẹ.

Tiết Thanh Minh đã ăn sâu vào văn hóa và tâm thức của người Việt. Nguyễn Du trong tác phẩm Truyện Kiều đã viết: "Thanh minh trong tiết tháng Ba/ Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh...", giúp người dân nhớ rằng ngày lễ này được tổ chức vào tháng 3 âm lịch. Tuy nhiên, để phù hợp với lịch quốc tế, hiện nay tiết khí được tính theo dương lịch.

Ngày Tết Thanh Minh, chính là ngày đầu tiên của tiết Thanh Minh, diễn ra sau tiết Xuân phân. Nếu lấy điểm Xuân phân làm mốc (với kinh độ Mặt trời bằng 0°), thì tiết Thanh Minh bắt đầu khi Mặt trời đạt đến kinh độ 15°. Tiết này thường kéo dài từ ngày 4 tháng 4 đến ngày 20 hoặc 21 tháng 4, trước khi chuyển sang tiết Cốc Vũ.

Năm 2025, Tết Thanh Minh sẽ bắt đầu vào ngày 4 tháng 4 và kết thúc vào ngày 19 tháng 4 dương lịch. Cụ thể, ngày lễ này rơi vào thứ Sáu, ngày 7 tháng 3 âm lịch.

Vào ngày này, người Việt thường đi tảo mộ, tức là dọn dẹp, lau chùi và chăm sóc các mộ phần của tổ tiên, đồng thời làm lễ cúng bái để cầu mong tổ tiên phù hộ cho gia đình được bình an, thịnh vượng. Việc tảo mộ không chỉ là dọn dẹp vật lý mà còn là hành động thể hiện sự tưởng nhớ và biết ơn đối với người đã khuất.

Tảo mộ trong Tết Thanh minh, kiêng 8 không, con cháu nhiều đời phú quý là gì? (Hình từ Internet)

Tảo mộ trong Tết Thanh minh, kiêng 8 không, con cháu nhiều đời phú quý là gì?

Người xưa có những lời dặn dò rất cẩn thận khi đi tảo mộ trong dịp Tết Thanh Minh, những điều này không chỉ xuất phát từ tín ngưỡng mà còn có lý do khoa học, thực tế. Dưới đây là 8 điều kiêng kỵ mà con cháu cần lưu ý để thể hiện lòng tôn kính với tổ tiên và bảo vệ sự an lành, thịnh vượng cho gia đình:

Không tảo mộ quá muộn: Tảo mộ nên được thực hiện vào ban ngày, khi ánh sáng đủ đầy. Việc làm lễ vào ban đêm được cho là có thể kéo theo âm khí nặng nề, không tốt cho cả người sống lẫn người đã khuất. Đây cũng là cách giúp tạo không khí trang nghiêm và thanh tịnh cho nghi lễ.

Không buôn chuyện, nói những lời bất kính: Khi tảo mộ, cần giữ im lặng và thể hiện sự kính trọng. Nói chuyện huyên thuyên hay bàn tán những điều không hay có thể bị coi là bất kính với tổ tiên và làm mất đi không khí tôn nghiêm của nghi lễ.

Tránh để mộ có lỗ hổng: Một ngôi mộ có lỗ hổng có thể coi là biểu hiện của sự bất ổn, thiếu chăm sóc. Người xưa tin rằng điều này không chỉ làm giảm sự tôn kính với người đã khuất mà còn có thể ảnh hưởng đến sự thịnh vượng của con cháu. Việc duy trì mộ phần chắc chắn, không có hư hại là cách bảo vệ an lành cho cả gia đình.

Tiền giấy phải được đốt sạch: Tiền giấy cúng tổ tiên là một phần quan trọng trong lễ tảo mộ. Tuy nhiên, cần đốt sạch toàn bộ số tiền này để thể hiện sự tôn kính. Không đốt hết tiền có thể bị coi là thiếu tôn trọng và không mang lại phúc lộc cho gia đình.

Không dẫm đạp lên những ngôi mộ: Dẫm lên mộ phần được coi là hành vi bất kính. Điều này không chỉ thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với người đã khuất mà còn có thể mang lại những điềm xấu cho người sống, đặc biệt là trong các lễ cúng bái.

Phụ nữ có thai tránh tảo mộ: Theo quan niệm dân gian, phụ nữ mang thai không nên tham gia tảo mộ vì có thể gặp phải những điều không may hoặc ảnh hưởng đến sự bình an của thai nhi. Đây là một lời nhắc nhở về sự bảo vệ và chăm sóc sức khỏe của bà mẹ và thai nhi.

Tránh để cỏ dại mọc lan tràn lên mộ: Việc cắt tỉa và chăm sóc mộ phần là một phần của việc thể hiện lòng thành kính với tổ tiên. Cỏ dại mọc um tùm lên mộ phần không chỉ gây mất mỹ quan mà còn có thể được coi là dấu hiệu của sự lãng quên và thiếu tôn trọng.

Cẩn trọng khi thực hiện nghi thức tảo mộ: Những nghi thức tảo mộ không chỉ mang tính tâm linh mà còn có mục đích giúp con cháu duy trì sự kết nối với tổ tiên và bảo vệ sự thịnh vượng cho gia đình. Khi thực hiện đúng các bước, từ việc giữ không khí trang nghiêm đến việc chăm sóc mộ phần, gia đình sẽ nhận được sự phù hộ từ tổ tiên, giúp cuộc sống được bình an, thịnh vượng, phú quý.

Những lời dặn dò này không phải là mê tín mà được hình thành từ kinh nghiệm sống lâu dài của ông cha ta. Chúng giúp bảo vệ sức khỏe, tạo sự hài hòa giữa thế giới vật chất và tâm linh, đồng thời nhắc nhở con cháu phải luôn nhớ ơn và sống tốt để xứng đáng với những giá trị tổ tiên truyền lại.

Khi nào phải di chuyển nghĩa trang và các phần mộ riêng lẻ?

Căn cứ Điều 12 Nghị định 23/2016/NĐ-CP thì các nghĩa trang và các phần mộ riêng lẻ phải di chuyển khi:

- Gây ô nhiễm môi trường, cảnh quan nghiêm trọng không có khả năng khắc phục, ảnh hưởng đến môi trường sống của cộng đồng, không còn phù hợp với quy hoạch xây dựng, quy hoạch nghĩa trang vùng tỉnh được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt;

- Phục vụ các dự án phát triển đô thị, công nghiệp và các công trình công cộng theo quy hoạch xây dựng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt;

- Mộ vô chủ hoặc không còn thân nhân chăm sóc.

Từ những quy định trên, có thể thấy rằng việc di chuyển nghĩa trang và các phần mộ riêng lẻ chỉ được thực hiện khi có những yếu tố tác động tiêu cực đến môi trường hoặc cộng đồng, như ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, không phù hợp với quy hoạch xây dựng, hoặc phục vụ các dự án phát triển đô thị, công nghiệp. Bên cạnh đó, việc di dời cũng có thể xảy ra đối với những mộ vô chủ hoặc không có người thân chăm sóc.