Khi bị hàng xóm xây hàng rào lấn qua sân nhà mình thì có được tự phá bỏ không?

Nội dung chính

Hàng xóm có được xây hàng rào lấn qua sân nhà mình không? 

Khoản 31 Điều 3 Luật Đất đai 2024 quy định lấn đất là hành vi có dấu hiệu dịch chuyển mốc giới, ranh giới thửa đất mà không được cơ quan có thẩm quyền hoặc người sử dụng hợp pháp diện tích đất bị lấn đó cho phép nhằm chiếm dụng, mở rộng diện tích sử dụng đất

Tại Điều 175 Bộ luật Dân sự 2015 quy định ranh giới giữa các bất động sản liền kề thường được xác định thông qua các phương tiện như thỏa thuận giữa các bên liên quan hoặc thông qua quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Trong một số trường hợp, ranh giới cũng có thể được xác định dựa trên tập quán hoặc sự tồn tại không tranh chấp trong một khoảng thời gian đủ lâu, thường là từ 30 năm trở lên, theo nguyên tắc sử dụng đất lâu dài. Pháp luật nêu rõ không được lấn, chiếm, thay đổi mốc giới ngăn cách, kể cả trường hợp ranh giới là kênh, mương, hào, rãnh, bờ ruộng. Mọi chủ thể có nghĩa vụ tôn trọng, duy trì ranh giới chung.

Ngoài ra, người sử dụng đất chỉ được sử dụng không gian và lòng đất theo chiều thẳng đứng từ ranh giới của thửa đất phù hợp với quy định của pháp luật và không được làm ảnh hưởng đến việc sử dụng đất của người khác.

Bên cạnh đó, theo khoản 1 Điều 31 Luật Đất đai 2024 quy định người sử dụng đất phải sử dụng đất đúng mục đích, đúng ranh giới thửa đất, đúng quy định về sử dụng độ sâu trong lòng đất và chiều cao trên không, bảo vệ các công trình công cộng trong lòng đất và tuân thủ quy định khác của pháp luật có liên quan.

Căn cứ theo những quy định nêu trên, người sử dụng đất phải sử dụng đất đúng ranh giới thửa đất của mình, chỉ được xây hàng rào hoặc làm các công việc khác trong khuôn viên đất thuộc quyền sử dụng của mình và theo ranh giới đã được xác định, không được xây hàng rào lấn sang đất nhà người khác nếu không được người đó đồng ý.

Hành vi tự ý xây hàng rào lấn qua sân nhà người khác có thể được xem là hành vi lấn đất và bị xử phạt hành chính theo quy định pháp luật.

Khi bị hàng xóm xây hàng rào lấn qua sân nhà mình thì có được tự phá bỏ không? (Hình từ Internet) 

Xây hàng rào lấn qua sân nhà người khác bị xử phạt như thế nào? 

Theo quy định tại khoản 3 Điều 9 Luật Đất đai 2024, đất trong sân nhà là đất ở, thuộc nhóm đất phi nông nghiệp. 

Hành vi tự ý xây hàng rào lấn qua sân nhà người khác là hành vi lấn đất phi nông nghiệp. Theo quy định tại khoản 4, khoản 6 Điều 13 Nghị định 123/2024/NĐ-CP, những đối tượng có hành vi lấn chiếm đất phi nông nghiệp sẽ bị xử phạt như sau: 

Điều 13. Lấn đất hoặc chiếm đất

[...]

4. Hành vi lấn đất hoặc chiếm đất phi nông nghiệp không thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này mà thuộc địa giới hành chính của xã thì hình thức và mức xử phạt như sau:

a) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với diện tích dưới 0,02 héc ta;

b) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với diện tích từ 0,02 héc ta đến dưới 0,05 héc ta;

c) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với diện tích từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta;

d) Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với diện tích từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta;

đ) Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với diện tích từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta;

e) Phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng đối với diện tích từ 01 héc ta trở lên.

[...]

6. Hành vi lấn đất hoặc chiếm đất thuộc địa giới hành chính của phường, thị trấn thì mức xử phạt bằng 02 lần mức xử phạt đối với loại đất tương ứng quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này và mức phạt tối đa không quá 500.000.000 đồng đối với cá nhân, không quá 1.000.000.000 đồng đối với tổ chức.

[...]

8. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm (bao gồm cả việc khôi phục lại ranh giới và mốc giới thửa đất), trừ trường hợp đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc thuộc trường hợp được tạm thời sử dụng đất cho đến khi Nhà nước thu hồi đất quy định tại Điều 139 Luật Đất đai và điểm b khoản này;

b) Buộc người được giao đất, cho thuê đất phải làm thủ tục để được bàn giao đất trên thực địa theo quy định đối với trường hợp theo quy định tại khoản 5 Điều này;

c) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.

Như vậy, hành vi tự ý xây hàng rào lấn sang sân nhà người khác có thể bị xử phạt như sau: 

- Phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 500 triệu đồng tùy vào diện tích lấn chiếm, đối với đất thuộc địa giới hành chính của xã. 

- Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm; Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.

Lưu ý: 

- Mức phạt trên áp dụng đối với cá nhân. Tổ chức có cùng hành vi vi phạm thì mức phạt tiền bằng 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân (Quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định 123/2024/NĐ-CP) 

- Hành vi lấn đất hoặc chiếm đất thuộc địa giới hành chính của phường thì mức xử phạt bằng 02 lần mức xử phạt đối với loại đất tương ứng quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này và mức phạt tối đa không quá 500.000.000 đồng đối với cá nhân, không quá 1.000.000.000 đồng đối với tổ chức.

Khi bị hàng xóm xây hàng rào lấn qua sân nhà mình thì có được tự phá bỏ không? 

Theo khoản 1 Điều 164 Bộ luật Dân sự 2015, chủ sở hữu quyền sử dụng đất có quyền tự bảo vệ và ngăn chặn các hành vi xâm phạm bằng các biện pháp không trái pháp luật.

Trong khi đó, hành vi tự ý phá bỏ hàng rào của hàng xóm có thể bị coi là hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác theo điểm a khoản 2 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP: 

Điều 15. Vi phạm quy định về gây thiệt hại đến tài sản của tổ chức, cá nhân khác

[...]

2. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của cá nhân, tổ chức, trừ trường hợp vi phạm quy định tại điểm b khoản 3 Điều 21 Nghị định này;

[...]

3. Hình thức xử phạt bổ sung:

a) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 và các điểm a, b, c và đ khoản 2 Điều này;

b) Trục xuất người nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này.

4. Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các điểm c, d và đ khoản 2 Điều này;

b) Buộc trả lại tài sản do chiếm giữ trái phép đối với hành vi vi phạm quy định tại các điểm đ và e khoản 2 Điều này;

c) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm a khoản 2 Điều này

Như vậy, hành vi tự ý phá bỏ hàng rào của hàng xóm có thể bị phạt tiền từ 3-5 triệu đồng. Bên cạnh đó còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm; và biện pháp khắc phục hậu quả là buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của tài sản bị hủy hoại. 

Nếu giá trị tài sản trên 2 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp luật định còn có nguy cơ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội Cố ý làm hư hỏng tài sản theo quy định tại Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015; khoản 36 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017: 

Điều 178. Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản 

1. Người nào hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm;

b) Đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;

đ) Tài sản là di vật, cổ vật.
[...]

Như vậy, khi bị hàng xóm xây hàng rào lấn qua sân nhà mình thì không được tự phá bỏ.