CHỈ THỊ
VỀ VIỆC XÂY DỰNG KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ DỰ
TOÁN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 1998
Tình hình phát
triển kinh tế - xã hội và thu, chi ngân sách Nhà nước 6 tháng đầu năm 1997 nhìn
chung vẫn diễn ra theo chiều hướng thuận lợi: sản xuất, lưu thông hàng hoá duy
trì nhịp độ phát triển khá, xuất khẩu đã có bước tiến mạnh, nhập khẩu được điều
chỉnh đúng hướng, lạm phát được kiềm chế, nhiều mặt xã hội có chuyển biến tích
cực.
Tuy
nhiên, trong 6 tháng đầu năm 1997 còn nổi lên một số vấn đề đáng quan tâm giải
quyết: công nghiệp nội địa phát triển không đều, một số ngành, lĩnh vực có biểu
hiện chững lại; tiêu thụ sản phẩm có khó khăn; tình hình giảm phát chưa được khắc
phục; đầu tư xây dựng cơ bản đạt thấp; nguồn vốn ODA giải ngân chậm; tài chính
tiền tệ thiếu ổn định, ngân sách vẫn căng thẳng; các tệ nạn xã hội chưa được đẩy
lùi, tình trạng buôn lậu, trốn thuế vẫn chưa được ngăn chặn có hiệu quả.
Nhằm thực hiện thắng lợi Nghị
quyết của Quốc hội về nhiệm vụ kế hoạch năm 1997, Thủ tướng Chính phủ chỉ thị
các Bộ và địa phương trong những tháng cuối năm phải tổ chức thực hiện có hiệu
quả các biện pháp cấp bách đã đề ra trong các Nghị quyết phiên họp thường kỳ
tháng 4, 5 và tháng 6 năm 1997 của Chính phủ; đồng thời khẩn trương triển khai
xây dựng kế hoạch năm 1998 theo các nội dung và tiến độ sau:
I. NHỮNG NHIỆM
VỤ, NỘI DUNG CHỦ YẾU CẦN CHÚ Ý KHI XÂY DỰNG KẾ HOẠCH 1998
1. Những nhiệm
vụ chủ yếu của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội:
a. Tiếp tục thực hiện các giải
pháp về đẩy mạnh phát triển sản xuất kinh doanh, duy trì nhịp độ tăng trưởng
kinh tế cao và ổn định, có sự chuyển biến về chất lượng và hiệu quả trong phát
triển kinh tế - xã hội, hướng mạnh đầu tư cho sản xuất, kinh doanh để xuất khẩu,
tạo thế và lực cho việc hoàn thành các mục tiêu đến năm 2000.
b. Tập trung khai thác tối đa
các nguồn vốn đầu tư phát triển toàn xã hội, đặc biệt phải có quan điểm cân đối
ngân sách mới, tích cực để đáp ứng nhu cầu và tiến độ đầu tư các công trình lớn
và quan trọng coi đây là điểm mấu chốt để hoàn thành kế hoạch đầu tư xây dựng
cơ bản 5 năm và chuẩn bị cho bước phát triển tiếp theo.
c. Nâng cao hiệu quả hoạt động
kinh tế đối ngoại, mở rộng thị trường xuất khẩu, tập trung đầu tư hướng về xuất
khẩu và thực hiện các giải pháp đồng bộ khuyến khích xuất khẩu, nhập khẩu đủ vật
tư nguyên liệu, công nghệ cho nhu cầu sản xuất, xây dựng và tiêu dùng thiết yếu.
Tranh thủ thu hút nguồn vốn hỗ trợ phát triển (ODA) và nguồn vốn đầu tư trực tiếp
của nước ngoài (FDI).
d. Phát triển ổn định nền tài
chính quốc gia, định hướng sử dụng có hiệu quả tài chính của đất nước, tăng
nhanh nguồn tích luỹ cho đầu tư phát triển, đáp ứng tối đa nhu cầu vốn cho sản
xuất, kinh doanh và xây dựng cơ bản, tiết kiệm triệt để chi tiêu ngân sách và
tiêu dùng dân cư. Động viên đúng mức thuế và phí vào ngân sách theo Nghị quyết
của Quốc hội, sử dụng ngân sách một cách có hiệu quả trong tất cả các ngành,
các cấp. Tiếp tục đổi mới hoạt động của hệ thống ngân hàng để đẩy mạnh huy động
nguồn vốn đáp ứng nhu cầu cho vay vốn trung, dài hạn và ngắn hạn. Có kế hoạch mở
rộng và phát triển thị trường tiền tệ và thị trường vốn, từng bước hình thành
thị trường chứng khoán để giải quyết vốn cho nền kinh tế; ổn định chỉ số lạm
phát ở mức độ hợp lý.
e. Thực hiện có hiệu quả hơn các
chương trình và lĩnh vực văn hoá, xã hội, triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Trung
ương 2 về giáo dục, đào tạo, và khoa học công nghệ; đẩy nhanh việc thực hiện
các mục tiêu về nâng cao mặt bằng dân trí, đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực. Tạo thêm việc làm cho người lao động cả ở nông thôn và
thành thị. Phát triển văn hoá thông tin, phủ sóng phát thanh, truyền hình; chăm
sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân, ngăn ngừa có hiệu quả và chống các tệ nạn xã hội.
Tập trung sức nhiều hơn cho chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng núi
và đồng bào dân tộc, chương trình xoá đói giảm nghèo, đẩy nhanh việc xây dựng
cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội ở các vùng còn khó khăn.
g. Tiếp tục thực hiện nhiệm vụ củng
cố quốc phòng, an ninh; phổ cập giáo dục pháp luật và hướng dẫn nhân dân sống
và làm việc theo pháp luật; bảo đảm trật tự kỷ cương trong hoạt động kinh tế và
an toàn xã hội để phát triển. Thực hiện tiếp chương trình cải cách hành chính
quốc gia, đổi mới và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ các cấp theo tinh thần
Nghị quyết Trung ương 3. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các giải pháp chống
tham nhũng và chống các hiện tượng tiêu cực xã hội.
2. Định hướng một
số chỉ tiêu chủ yếu so với thực hiện năm 1997:
- Tổng sản phẩm trong nước (GDP)
tăng 9 - 9,2%;
- Giá trị sản xuất nông lâm ngư
nghiệp tăng 4,7 - 4,8%;
- Giá trị sản xuất công nghiệp
tăng 14 - 14,5%;
- Giá trị các ngành dịch vụ tăng
11 - 12%;
- Tổng kim ngạch xuất khẩu tăng
28 - 30%;
- Tổng kim ngạch nhập khẩu tăng
18 - 20%;
- Chỉ số giá hàng tiêu dùng và dịch
vụ vào khoảng 7 - 8%;
- Đầu tư phát triển toàn xã hội
tăng 26 - 28%;
3. Về ngân sách
Nhà nước:
a. Tăng nhanh khả năng và tiềm lực
tài chính của đất nước, lành mạnh hoá nền tài chính quốc gia, tạo sự chuyển biến
mạnh mẽ trong việc cơ cấu lại ngân sách Nhà nước, nâng cao tỷ trọng chi ngân
sách cho đầu tư phát triển, cho sự nghiệp giáo dục - đào tạo, sự nghiệp nghiên
cứu khoa học, công nghệ và môi trường; thực hiện tốt chủ trương huy động các
nguồn lực của toàn xã hội để phát triển sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hoá, xã hội.
Dự toán thu ngân sách nhà nước
phải được xây dựng đúng luật, bao quát và khai thác mọi nguồn thu, chống thất
thu có kết quả, bảo đảm công bằng trong sản xuất kinh doanh đối với mọi doanh
nghiệp; đồng thời chú trọng tạo dựng cơ chế để khuyến khích sản xuất kinh doanh
phát triển, nhằm bồi dưỡng mở rộng nguồn thu.
Cân đối ngân sách nhà nước theo
nguyên tắc:
- Thu thuế và phí phải bảo đảm
chi thường xuyên ở mức hợp lý, tiết kiệm và trả nợ các khoản đến hạn, dành tỷ lệ
tích luỹ thích đáng cho đầu tư phát triển.
- Tốc độ tăng chi thường xuyên
phải thấp hơn tốc độ tăng chi đầu tư phát triển.
b. Phấn đấu mức thu thuế và phí
đạt khoảng 20% GDP. Chủ động điều chỉnh cơ cấu thu ngân sách phù hợp với thực tế
phát triển kinh tế - xã hội. Thu thuế xuất khẩu, nhập khẩu phải tính đến các yếu
tố thực hiện tiến trình tham gia AFTA và xu thế tham gia các tổ chức kinh tế
tài chính quốc tế; xây dựng nguồn thu trong nước ổn định, vững chắc trên cơ sở
phát triển và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, sử dụng và khai thác có
hiệu quả các nguồn tài chính, nguồn thu từ tài nguyên, công sản,...
c. Bảo đảm chi tiêu dùng thường
xuyên ở mức cần thiết, hợp lý, tiết kiệm, không vượt quá 70% tổng mức thuế và
phí thu được, ưu tiên cho giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học, tiếp thu
công nghệ hiện đại, bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khoẻ nhân dân, bảo đảm quốc
phòng, an ninh và giải quyết các vấn đề bức xúc trong lĩnh vực xã hội trên cơ sở
tiếp tục tổ chức, sắp xếp lại chức năng nhiệm vụ của từng đơn vị, từng ngành và
tính đến yếu tố triển khai thực hiện một bước chủ trương xã hội hoá. Bố trí chi
quản lý hành chính hợp lý, tiết kiệm, hạn chế chi mua sắm trong các cơ quan quản
lý Nhà nước.
d. Bố trí vốn xây dựng cơ bản
thuộc vốn ngân sách Nhà nước năm 1998 phải ưu tiên cho các công trình trọng điểm
của Nhà nước và bảo đảm đủ vốn đối ứng để tiếp thu vốn nước ngoài theo tiến độ
đã ký kết, quan tâm đến việc xây dựng hạ tầng ở miền núi, tây nguyên, đồng bằng
sông Cửu Long, ưu tiên đối với lĩnh vực giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học,
công nghệ, môi trường. Tập trung vốn cho các công trình hoàn thành đưa vào sử dụng
trong năm, chỉ bố trí cho các công trình mới khởi công khi có đủ điều kiện theo
quy định. Chấm dứt tình trạng bố trí vốn dàn trải, phân tán, nhất là các công
trình nhóm C.
đ. Bố trí chi dự phòng theo quy
định của Luật Ngân sách Nhà nước, chi quỹ dự trữ tài chính ở mức hợp lý cần thiết.
e. Bội chi ngân sách Nhà nước phải
tương ứng với khả năng vay chắc chắn trong nước và vay ưu đãi nước ngoài. Không
vay thương mại nước ngoài, không phát hành và vay ngắn hạn trong nước với lãi
xuất cao để bù đắp bội chi ngân sách Nhà nước. Mức bội chi khoảng 3,5% so với
GDP (không kể các khoản vay về cho vay lại).
g. Dự toán ngân sách nhà Nước phải
được lập từ cơ sở, bảo đảm tính hiện thực, đúng chế độ, định múc thu, chi ngân
sách Nhà nước được cấp có thẩm quyền ban hành; trường hợp chưa có chế độ, chế độ
ban hành không đúng thẩm quyền hoặc cần sửa đổi bổ sung, phải trình cấp có thẩm
quyền ban hành hoặc sửa đổi bổ sung trước thời điểm lập dự toán ngân sách năm
1998. Quy trình, phương thức xây dựng và quyết định dự toán ngân sách Nhà nước
phải thực hiện theo đúng Luật Ngân sách Nhà nước và các văn bản hướng dẫn thi
hành Luật đã ban hành.
h. Các Bộ, cơ quan nhà nước theo
chức năng được phân công phải xây dựng các chỉ tiêu kinh tế - xã hội, các cơ chế
cụ thể và thông báo kịp thời cho Bộ Tài chính, các Bộ và địa phương trước thời
điểm lập dự toán ngân sách Nhà nưứoc đã được quy định tại các văn bản hướng dẫn
thi hành Luật Ngân sách Nhà nước để làm cơ sở cho việc lập dự toán và thực hiện
ngân sách Nhà nước năm 1998. Chế độ, chính sách làm căn cứ lập dự toán năm 1998
phải được nghiên cứu và ban hành trong năm 1997 để tránh bị động trong quá
trình điều hành ngân sách Nhà nước.
i. Ổn định tỷ lệ phần trăm phân
chia các nguồn thu giữa các cấp ngân sách như năm 1997. Riêng số bổ sung từ
ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới được tính tăng thêm 6% so với mức đã
giao năm 1997. k. Ban hành các chính sách, chế độ cụ thể để thực hiện chủ
trương huy động đóng góp của nhân dân xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng
kinh tế - xã hội. Thực hiện quản lý thống nhất việc huy động và sử dụng các nguồn
vốn cho phát triển sự nghiệp giáo dục, y tế, xã hội có hiệu quả, dân chủ, công
khai.
II. TỔ CHỨC
THỰC HIỆN
1. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài
chính phối hợp chặt chẽ để hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương tính toán kế hoạch
phù hợp với tình hình thực tế, bảo đảm cân đối tích cực vững chắc:
- Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn
xây dựng và tổng hợp kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; chủ trì làm việc về
kế hoạch nói trên với các Bộ, ngành và địa phương có sự tham gia của Bộ Tài
chính.
- Bộ Tài chính
thông báo số kiểm tra về dự toán thu chi ngân sách nhà nước năm 1998 và hướng dẫn
các Bộ, ngành và địa phương tổ chức thực hiện, chủ trì làm việc với các Bộ,
ngành và địa phương về dự toán thu, chi ngân sách nhà nước, kinh phí cho các
chương trình quốc gia có sự tham gia của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
- Các Bộ, ngành, các cơ quan chủ
quản chương trình quốc gia phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính làm
việc với Bộ, ngành, địa phương có liên quan về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã
hội và dự toán ngân sách thuộc lĩnh vực mình phụ trách;
- Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân
dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hướng dẫn và tổ chức công tác lập dự
toán và quyết định dự toán ngân sách năm 1998 của các cấp chính quyền địa
phương theo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.
2. Tiến độ và thời gian:
- Trước ngày 10 tháng 8 năm
1997, các Bộ, ngành, Tổng công ty 91, Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính báo cáo kế hoạch phát triển
kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách năm 1998 để các Bộ tổng hợp trình Chính
phủ.
- Từ nay đến cuối tháng 8 năm
1997, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính triển khai làm việc với các Bộ, địa
phương và tổng hợp kế hoạch trình Chính phủ, các Uỷ ban của Quốc hội để kịp
trình Quốc hội Khoá X; đồng thời dự kiến phương án phân bổ ngân sách Trung ương
cho từng Bộ, cơ quan Trung ương và mức bổ sung từ ngân sách Trung ương cho từng
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết
định sau khi Quốc hội thông qua dự toán ngân sách Nhà nước năm 1998.
3. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu
các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ,
Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo sát sao,
chặt chẽ quá trình xây dựng, tổng hợp kế hoạch và dự toán Ngân sách Nhà nước
năm 1998, bảo đảm thực hiện phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu đã đề ra.