Quyền nuôi dưỡng con được xác định như thế nào trong trường hợp một trong hai người mất?

Nội dung chính

Việc nuôi dưỡng con và tiêu chí xem xét quyền lợi về mọi mặt của con được xác định như thế nào?

Việc nuôi dưỡng con sau ly hôn được quy định tại Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 như sau:

- Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

- Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Khi xem xét “quyền lợi về mọi mặt của con” phải đánh giá khách quan, toàn diện các tiêu chí theo quy định tại khoản 1 Điều 6 Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP, cụ thể:

- Điều kiện, khả năng của cha, mẹ trong việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, bao gồm cả khả năng bảo vệ con khỏi bị xâm hại, bóc lột;

- Quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi, được duy trì mối quan hệ với người cha, mẹ không trực tiếp nuôi;

- Sự gắn bó, thân thiết của con với cha, mẹ;

- Sự quan tâm của cha, mẹ đối với con;

- Bảo đảm sự ổn định, hạn chế sự xáo trộn môi trường sống, giáo dục của con;

- Nguyện vọng của con được ở cùng với anh, chị, em (nếu có) để bảo đảm ổn định tâm lý và tình cảm của con;

- Nguyện vọng của con được sống chung với cha hoặc mẹ.

Quyền nuôi dưỡng con được xác định như thế nào trong trường hợp một trong hai người mất? (Hình từ Internet)

Cha mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng con sau khi ly hôn có phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con không?

Căn cứ Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 cha mẹ không trực tiếp nuôi con có các quyền và nghĩa vụ như sau:

Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

Như vậy, tuy cha mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn nhưng vẫn có trách nhiệm trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng con, vì thế cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi con vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con theo quy định.

Quyền nuôi dưỡng con được xác định như thế nào trong trường hợp một trong hai người mất?

Tại Điều 71 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng con cái của cha mẹ như sau:

Nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng

1. Cha, mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau, cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

2. Con có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, đặc biệt khi cha mẹ mất năng lực hành vi dân sự, ốm đau, già yếu, khuyết tật; trường hợp gia đình có nhiều con thì các con phải cùng nhau chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ.

Theo quy định trên, cha mẹ có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng con cái, bao gồm cả con chưa thành niên, con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không đủ điều kiện tài chính để tự nuôi sống bản thân.

Bên cạnh đó, căn cứ theo khoản 2 Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, cha mẹ có thể thỏa thuận về việc ai sẽ nuôi con. Nếu không đạt được thỏa thuận, Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên nuôi dưỡng, bên còn lại có nghĩa vụ cấp dưỡng và quyền thăm nom con mà không bị cấm. Nếu con từ 7 tuổi trở lên, Tòa án sẽ xem xét nguyện vọng của con khi đưa ra quyết định.

Như vậy, nếu một trong hai bên mất, bên còn lại có trách nhiệm tiếp tục nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục con chưa thành niên, hoặc con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động và không thể tự nuôi dưỡng bản thân.