File dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra sửa đổi, đối tượng áp dụng như thế nào?

Nội dung chính

File dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra sửa đổi, đối tượng áp dụng như thế nào?

Bộ Công an đã trình Chính phủ dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) vào ngày 2/4/2025, với một số đề xuất quan trọng nhằm tái cơ cấu hệ thống cơ quan điều tra, đảm bảo tính hiệu quả và khách quan trong hoạt động tố tụng hình sự.

Dự thảo đề xuất không tiếp tục tổ chức Cơ quan điều tra thuộc Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, bao gồm cả Cơ quan điều tra thuộc Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương so với Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015 (sửa đổi 2021). (Điều 4 dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi)). Lý do được đưa ra là việc viện kiểm sát vừa thực hiện quyền công tố, kiểm sát, lại vừa thực hiện thẩm quyền điều tra sẽ không bảo đảm được tính khách quan trong quá trình tố tụng hình sự.

Theo Điều 2 dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) quy đinh thì đối tượng áp dụng bao gồm:

- Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

- Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng, Điều tra viên, Cán bộ điều tra của Cơ quan điều tra; cấp trưởng, cấp phó và cán bộ điều tra của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

- Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Như vậy đối tượng áp dụng của dự thảo sẽ bao gồm các đối được như đã nêu ở trên.

Nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an theo dự thảo?

Theo Điều 16 dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi), nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an được quy định như sau:

- Tổ chức công tác trực ban hình sự, tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; phân loại và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố thuộc thẩm quyền giải quyết của mình hoặc chuyển ngay đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết.

- Tiến hành điều tra vụ án hình sự thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh về những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, xảy ra trên địa bàn nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc phạm tội liên quan đến nhiều quốc gia nếu xét thấy cần trực tiếp điều tra; các vụ án đặc biệt nghiêm trọng thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hủy để điều tra lại.

- Hướng dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ điều tra và kiểm tra việc chấp hành pháp luật, nghiệp vụ trong công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và công tác điều tra, xử lý tội phạm đối với các cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh; chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn Công an cấp xã và cơ quan của lực lượng Cảnh sát nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thực hiện hoạt động điều tra.

- Kiến nghị với cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng biện pháp khắc phục nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh tội phạm.

- Tổ chức sơ kết, tổng kết công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và công tác điều tra, xử lý tội phạm thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan Cảnh sát điều tra của Công an nhân dân.

- Giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

Những đề xuất này nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, đảm bảo tính khách quan và chuyên nghiệp trong công tác điều tra hình sự.

File dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra sửa đổi, đối tượng áp dụng như thế nào? (hình từ internet)

Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân trong hoạt động điều tra hình sự là gì?

Căn cứ theo quy định tại Điều 11 dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi) quy định về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân trong hoạt động điều tra hình sự:

Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân trong hoạt động điều tra hình sự

1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ phát hiện, tố giác, báo tin về tội phạm, vụ việc phạm tội, kiến nghị khởi tố, có trách nhiệm thực hiện yêu cầu, quyết định và tạo điều kiện để Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, người có thẩm quyền điều tra hình sự thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong hoạt động điều tra hình sự.

2. Cơ quan nhà nước có trách nhiệm thông báo ngay cho Cơ quan điều tra mọi hành vi phạm tội xảy ra trong cơ quan và trong lĩnh vực quản lý của mình; có quyền kiến nghị và gửi tài liệu có liên quan cho Cơ quan điều tra để xem xét khởi tố đối với người có hành vi phạm tội; thực hiện yêu cầu và tạo điều kiện để Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, người có thẩm quyền điều tra hình sự thực hiện nhiệm vụ điều tra.

3. Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có trách nhiệm tiếp nhận, xem xét, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; thông báo kết quả giải quyết cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đã kiến nghị, tố giác, báo tin về tội phạm và phải áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo vệ người đã tố giác tội phạm.

Như vậy, cơ quan, tổ chức và cá nhân trong hoạt động điều tra hình sự có quyền và nghĩa vụ như sau:

- Phát hiện, tố giác, báo tin về tội phạm, vụ việc phạm tội, kiến nghị khởi tố;

- Tiếp nhận thông tin hành vi phạm tôi trong cơ quan nhà nước;

- Có trách nhiệm tiếp nhận, xem xét, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố;

- Thông báo kết quả giải quyết cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đã kiến nghị, tố giác, báo tin về tội phạm và phải áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo vệ người đã tố giác tội phạm và các trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật.