Nhà rường là gì? Đặc điểm kiến trúc và giá trị văn hóa của nhà rường

Nội dung chính

Nhà rường là gì?

Nhà rường là kiểu nhà gỗ truyền thống của người Việt xưa, phổ biến nhất ở khu vực miền Trung, đặc biệt là tại Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định. Đây là một loại nhà cổ được xây dựng chủ yếu bằng gỗ quý như lim, mít, gõ đỏ... nổi bật với kết cấu khung xương bằng hệ thống cột kèo chồng khít, liên kết chặt chẽ bằng mộng mà không dùng đinh sắt.

Khái niệm “rường” trong tiếng địa phương ám chỉ các thanh xà ngang, dọc đỡ mái nhà có cấu trúc chính trong khung gỗ. Do đó, “nhà rường” là cách gọi chỉ loại nhà mà hệ khung rường gỗ đóng vai trò chính trong kiến trúc và kết cấu.

Một căn nhà rường tiêu chuẩn thường gồm 3 hoặc 5 gian, mái ngói lợp theo kiểu âm dương, sân vườn bao quanh, tường làm bằng gỗ hoặc xây gạch. Nội thất bên trong chú trọng sự cân đối, đăng đối, phản ánh rõ triết lý sống “trọng lễ nghi - giữ hòa khí” của người Á Đông. Đặc biệt, nhà rường là biểu tượng cho sự bền vững, trường tồn và nét văn hóa truyền thống gắn với nếp sống cung đình hoặc gia đình nho phong.

Đặc điểm kiến trúc và giá trị văn hóa của nhà rường

Không chỉ là nơi sinh sống, nhà rường còn chứa đựng nhiều ý nghĩa về mặt văn hóa, phong thủy và thẩm mỹ. Qua thời gian, loại hình nhà ở này đã trở thành một biểu tượng đặc trưng cho kiến trúc dân gian Việt Nam.

1. Cấu trúc khung gỗ tinh xảo

Điểm nổi bật nhất của nhà rường là hệ thống cột, kèo, xà ngang, xà dọc được ghép với nhau hoàn toàn bằng mộng gỗ - kỹ thuật “mộng - lỗ” độc đáo của người xưa. Toàn bộ ngôi nhà không dùng một cây đinh sắt nào, nhưng vẫn đứng vững, kể cả trong điều kiện bão lũ miền Trung.

Số lượng cột trong nhà thường là số chẵn, bố trí theo trật tự từ ngoài vào trong: hàng cột hiên, cột cái, cột quân, cột hậu. Mỗi gian nhà được xác định bằng khoảng cách giữa hai cột cái,tạo thành những không gian rõ ràng như phòng thờ, phòng khách, phòng ngủ.

2. Mái ngói lợp theo kiểu âm dương

Nhà rường truyền thống có mái dốc, lợp ngói liệt hoặc ngói âm dương, thể hiện hài hòa giữa yếu tố dương (trời) và âm (đất). Mái nhà thường được thiết kế lớn, đua ra xa để che nắng, tránh mưa hắt. Chính phần mái dày và khung gỗ đặc trưng giúp không gian nhà rường luôn mát mẻ vào mùa hè, ấm áp mùa đông, phù hợp khí hậu khắc nghiệt miền Trung.

3. Trang trí mang đậm giá trị tinh thần

Nội thất và cấu kiện gỗ trong nhà rường thường được chạm khắc công phu với các họa tiết như: hoa lá, mai - lan - cúc - trúc, tứ linh (long - lân - quy - phụng), hoặc các tích truyện cổ như “Tứ hiếu”, “Tứ thư ngũ kinh”. Tất cả đều mang giá trị giáo dục đạo đức và nhân văn sâu sắc.

Trần nhà thường được đóng kín bằng gỗ, tạo sự kín đáo và bề thế. Gian giữa là nơi đặt bàn thờ tổ tiên, thể hiện nếp sống gắn với văn hóa thờ cúng và lòng hiếu đạo.

Nhà rường không chỉ là một kiểu kiến trúc nhà ở truyền thống mà còn là biểu tượng văn hóa sâu sắc của người Việt, đặc biệt tại miền Trung. Từ khung gỗ mộng thủ công đến mái ngói âm dương, mỗi chi tiết đều chứa đựng sự tinh tế, triết lý sống và nghệ thuật dân gian đặc sắc.

Dù hiện nay ít phổ biến trong nhà ở đô thị hiện đại, nhưng nhà rường vẫn có chỗ đứng vững chắc trong lĩnh vực bảo tồn di sản, du lịch văn hóa và kiến trúc nghỉ dưỡng. Với những ai yêu thích sự mộc mạc, yên bình và mang đậm hồn Việt, nhà rường luôn là lựa chọn đáng trân trọng và gìn giữ.

Nhà rường là gì? Đặc điểm kiến trúc và giá trị văn hóa của nhà rường (Hình từ Internet)

Quy định về giao dịch mua bán nhà ở

Căn cứ Điều 165 Luật Nhà ở 2023 quy định giao dịch mua bán nhà ở như sau:

- Việc mua bán nhà ở phải được lập thành hợp đồng có các nội dung quy định tại Điều 163 Luật Nhà ở 2023. Các bên có thể thỏa thuận theo quy định tại khoản 2 Điều 163 Luật Nhà ở 2023 về việc bên bán thực hiện bán nhà ở trong một thời hạn nhất định cho bên mua.

- Các bên mua bán nhà ở thỏa thuận các nội dung sau đây:

+ Thời hạn bên mua được sở hữu nhà ở; quyền và nghĩa vụ của bên mua trong thời hạn sở hữu nhà ở; trách nhiệm đăng ký và làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận cho bên mua.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc bên mua được quyền bán, tặng cho, để thừa kế, góp vốn bằng nhà ở trong thời hạn sở hữu nhà ở thì bên mua lại, bên được tặng cho, bên được thừa kế, bên nhận góp vốn chỉ được sở hữu nhà ở trong thời hạn được ghi trong Giấy chứng nhận cấp cho bên bán, bên tặng cho, bên để thừa kế, bên góp vốn;

+ Việc bàn giao lại nhà ở và người nhận bàn giao lại nhà ở sau khi hết thời hạn sở hữu;

+ Việc xử lý Giấy chứng nhận khi hết thời hạn sở hữu và trách nhiệm của các bên trong việc thực hiện hợp đồng mua bán nhà ở;

+ Thỏa thuận khác.

- Trường hợp giao dịch mua bán nhà ở có thỏa thuận về thời hạn sở hữu thì cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận phải ghi rõ thời hạn sở hữu nhà ở trong Giấy chứng nhận.