Trường hợp nào được bố trí tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở?

Nội dung chính

Trường hợp nào được bố trí tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở?

Khoản 39 Điều 3 Luật Đất đai 2024 định nghĩa khái niệm tái định cư như sau:

 Giải thích từ ngữ

...

39. Tái định cư là việc Nhà nước thực hiện bồi thường bằng đất ở hoặc bằng nhà ở tại khu tái định cư hoặc địa điểm khác phù hợp cho người có đất thu hồi hoặc hỗ trợ bằng giao đất ở, nhà ở tái định cư cho người không đủ điều kiện bồi thường về đất ở theo quy định của Luật này nhưng không còn chỗ ở nào khác.

...

Như vậy, tái định cư là việc Nhà nước bồi thường đất ở hoặc nhà ở tại khu tái định cư cho người có đất thu hồi, hoặc hỗ trợ nhà ở cho người không đủ điều kiện bồi thường nhưng không còn chỗ ở khác.

Căn cứ theo khoản 1,2 Điều 98 Luật Đất đai 2024 về quy định về việc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất ở bao gồm:

-Hộ gia đình, cá nhân, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài và tổ chức kinh tế đang sử dụng đất ở có đủ điều kiện bồi thường theo Điều 95 Luật Đất đai 2024 sẽ được bồi thường bằng đất ở, nhà ở, tiền hoặc đất khác.

- Tổ chức kinh tế và người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài sử dụng đất cho dự án nhà ở nếu đủ điều kiện sẽ được bồi thường bằng tiền hoặc đất.

Ngoài ra, đối với các đối tượng được bồi thường về đất nêu trên, để được hỗ trợ tái định cư thì cũng cần phải đáp ứng đủ các điều kiện được quy định tại khoản 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024 như sau:

Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng

...

2. Các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này được bồi thường về đất khi có một trong các điều kiện sau đây:
a) Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất;
b) Có quyết định giao đất hoặc quyết định cho thuê đất hoặc quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
c) Có một trong các giấy tờ về quyền sử dụng đất làm căn cứ để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định tại Điều 137 của Luật này;
d) Nhận chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật từ người có quyền sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa hoàn thành thủ tục đăng ký đất đai;
đ) Được sử dụng đất theo thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp để xử lý nợ; văn bản công nhận kết quả đấu giá quyền sử dụng đất mà người trúng đấu giá đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.

Như vậy, hộ gia đình, cá nhân, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài và tổ chức kinh tế sử dụng đất ở sẽ được bố trí tái định cư khi đáp ứng đủ điều kiện sau:

- Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất;

- Có quyết định giao, cho thuê hoặc chuyển mục đích sử dụng đất của cơ quan nhà nước;

- Có giấy tờ làm căn cứ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;

- Nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa đăng ký;

- Sử dụng đất theo thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp hoặc văn bản công nhận kết quả đấu giá quyền sử dụng đất.

Trong khi đó, tổ chức kinh tế và người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài sử dụng đất cho dự án nhà ở cũng sẽ được bồi thường bằng tiền hoặc đất khi Nhà nước thu hồi đất ở.

Điều kiện để bố trí nhà ở phục vụ việc tái định cư được quy định như thế nào? (Hình từ Internet)

Điều kiện để bố trí nhà ở phục vụ việc tái định cư được quy định như thế nào?

Căn cứ theo khoản 2 Điều 35 Nghị định 95/2024/NĐ-CP quy định về điều kiện để bố trí nhà ở phục vụ việc tái định cư như sau:

Đối tượng, điều kiện được bố trí nhà ở để phục vụ tái định cư

…

2. Điều kiện được bố trí nhà ở để phục vụ tái định cư được quy định như sau:

a) Trường hợp đối tượng quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này có nhu cầu mua nhà ở thương mại để làm nhà ở phục vụ tái định cư hoặc thuê, thuê mua, mua nhà ở phục vụ tái định cư do Nhà nước đầu tư xây dựng thì phải có tên trong danh sách được bố trí tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và có đơn đề nghị bố trí nhà ở tái định cư lập theo Mẫu số 01 của Phụ lục V ban hành kèm theo Nghị định này.

Trường hợp đối tượng được tái định cư có nhu cầu thuê, thuê mua, mua nhà ở xã hội thì được bố trí mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội theo quy định tại khoản 4 Điều 39 của Nghị định này và pháp luật về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.

Đối tượng quy định tại điểm này phải không thuộc diện đã được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở;

b) Trường hợp thuộc đối tượng quy định tại điểm c khoản 1 Điều này thì thực hiện bố trí nhà ở tái định cư theo quy định của pháp luật về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư;

c) Trường hợp thuộc đối tượng quy định tại điểm d khoản 1 Điều này thì phải thuộc diện đang sử dụng nhà ở theo quy định tại Điều 62 của Nghị định này.

Theo đó, điều kiện được bố trí nhà ở tái định cư bao gồm: Đối tượng có nhu cầu mua hoặc thuê nhà ở thương mại phải có tên trong danh sách tái định cư đã được phê duyệt và nộp đơn theo mẫu quy định; nếu muốn thuê hoặc mua nhà ở xã hội, họ cũng được bố trí theo quy định hiện hành, miễn là chưa được bồi thường bằng nhà ở hoặc đất ở. Đối tượng cải tạo hoặc xây dựng lại nhà chung cư sẽ được bố trí nhà ở theo quy định của pháp luật. Đối tượng đang sử dụng nhà ở theo quy định cũng được xem xét bố trí.

Nhà nước có quy định gì về bố trí nhà ở xã hội để phục vụ tái định cư?

Căn cứ theo quy định tại Điều 39 Nghị định 95/2024/NĐ-CP về việc bố trí nhà ở xã hội để phục vụ tái định cư như sau:

Bố trí nhà ở xã hội để phục vụ tái định cư

1. Người được tái định cư có nhu cầu mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội có đơn đăng ký mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở gửi Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi cư trú theo mẫu đơn đăng ký mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.

2. Trong thời hạn tối đa 15 ngày, kể từ ngày nhận được đơn đăng ký, Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm kiểm tra, xác nhận về việc đối tượng chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở vào đơn đăng ký và tổng hợp danh sách gửi cho cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh để rà soát, kiểm tra.

3. Trong thời hạn tối đa 15 ngày, kể từ ngày nhận được danh sách của Ủy ban nhân dân cấp huyện, cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh kiểm tra và lập danh sách các cá nhân, hộ gia đình đủ điều kiện được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và có văn bản đề nghị Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt danh sách.

4. Sau khi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt danh sách, trong thời hạn tối đa 15 ngày, cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh phải có thông báo cho người có trong danh sách được tái định cư biết để ký hợp đồng, đồng thời có văn bản gửi chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội để ký hợp đồng mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở với người được tái định cư khi nhà ở đủ điều kiện được bán, thuê, thuê mua theo quy định.

Hộ gia đình, cá nhân có tên trong danh sách quy định tại khoản này được ưu tiên bố trí mua, thuê mua hoặc thuê nhà ở xã hội mà không phải thực hiện các thủ tục về xét duyệt đối tượng theo quy định của pháp luật về phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Trường hợp người có nhu cầu mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội vượt quá số lượng nhà ở được bố trí tái định cư trong dự án nhà ở xã hội thì các đối tượng này phải bốc thăm trước khi ký kết hợp đồng mua bán, thuê mua hoặc thuê nhà ở.

5. Trong thời hạn tối đa 15 ngày, kể từ khi nhà ở xã hội đủ điều kiện được bán, cho thuê, cho thuê mua, chủ đầu tư có trách nhiệm ký hợp đồng mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội theo mẫu do Bộ Xây dựng ban hành với hộ gia đình, cá nhân có trong danh sách đã được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt hoặc đã trúng bốc thăm nếu thuộc trường hợp phải bốc thăm.

Việc nhận bàn giao và việc quản lý, sử dụng nhà ở sau khi nhận bàn giao được thực hiện theo hợp đồng và quy định tại Điều 40 của Nghị định này.

Như vậy, người được tái định cư có nhu cầu mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội phải gửi đơn đăng ký đến Ủy ban nhân dân cấp huyện.

Trong tối đa 15 ngày, Ủy ban sẽ xác nhận và gửi danh sách người chưa được bồi thường cho cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh. Cơ quan này sẽ kiểm tra và lập danh sách đủ điều kiện, sau đó trình Ủy ban phê duyệt.

Sau khi được phê duyệt, trong 15 ngày tiếp theo, cơ quan sẽ thông báo cho các hộ gia đình và ký hợp đồng với chủ đầu tư. Họ được ưu tiên mà không cần thủ tục xét duyệt và nếu nhu cầu vượt quá số lượng, sẽ bốc thăm để ký hợp đồng.

Chủ đầu tư có trách nhiệm ký hợp đồng trong 15 ngày kể từ khi nhà ở đủ điều kiện.