Vị trí xây dựng Tổ hợp Công nghiệp đường sắt tại Hà Nội

Nội dung chính

Vị trí xây dựng Tổ hợp Công nghiệp đường sắt tại Hà Nội

Tổ hợp Công nghiệp Đường sắt tại Hà Nội là một dự án trọng điểm do Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) đề xuất, với mục tiêu xây dựng một trung tâm sản xuất – lắp ráp – bảo trì hiện đại

Dự án có tổng mức đầu tư sơ bộ 17.509 tỷ đồng, chia thành hai giai đoạn: giai đoạn I khoảng 7.411 tỷ đồng và giai đoạn II khoảng 10.098 tỷ đồng, triển khai theo hình thức đầu tư công.

Vị trí xây dựng Tổ hợp Công nghiệp Đường sắt tại Hà Nội được quy hoạch tại khu vực phía Nam Hà Nội, thuộc phạm vi hai xã Chuyên Mỹ và xã Ứng Hòa, TP Hà Nội. Dự án có quy mô khoảng 250 ha, được lựa chọn để thuận lợi cho việc hình thành một trung tâm sản xuất, lắp ráp và sửa chữa phương tiện đường sắt quy mô lớn.

Việc đặt dự án tại khu vực này mang ý nghĩa chiến lược khi Hà Nội vừa là đầu mối giao thông trọng điểm của cả nước, vừa là trung tâm điều phối các tuyến đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị và định hướng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam trong tương lai. Không chỉ đáp ứng yêu cầu về diện tích mặt bằng rộng rãi, vị trí xã Chuyên Mỹ – Ứng Hòa còn có lợi thế về quỹ đất, khả năng kết nối hạ tầng và tiềm năng trở thành hạt nhân phát triển công nghiệp phụ trợ.

Khi đi vào hoạt động, Tổ hợp sẽ đảm nhiệm các chức năng trọng yếu như: lắp ráp và sản xuất đầu máy, toa xe cho đường sắt quốc gia dưới 200 km/h và đường sắt đô thị; sản xuất toa xe khách, toa xe hàng; chế tạo linh kiện phần cứng, phần mềm cho hệ thống tín hiệu, thông tin và cấp điện; tiếp nhận chuyển giao công nghệ. Ngoài ra, dự án còn có các phân khu phục vụ sửa chữa lớn toàn bộ phương tiện, thiết bị đường sắt.

Vị trí xây dựng Tổ hợp Công nghiệp đường sắt tại Hà Nội (Hình từ Internet)

Dự án Tổ hợp Công nghiệp đường sắt tại Hà Nội khi nào hoàn thành?

Dự án xây dựng Tổ hợp công nghiệp đường sắt nếu được thông qua phê duyệt thì sẽ chuẩn bị đầu tư trong vòng 1 năm; triển khai xây dựng trong vòng 3 năm để kịp hoàn thành giai đoạn 1 vào năm 2029.

Cụ thể, trong giai đoạn đầu, từ 2029 đến 2031, Tổ hợp Công nghiệp Đường sắt tại Hà Nội sẽ tập trung vào việc lắp ráp các loại đầu máy điện và đầu máy sử dụng năng lượng sạch, góp phần hiện đại hóa phương tiện vận tải đường sắt theo hướng thân thiện môi trường. Song song đó, Tổ hợp sẽ sản xuất toa xe khách cho các tuyến đường sắt tốc độ dưới 160 km/h, lắp ráp các đoàn tàu điện động lực phân tán (EMU) phục vụ cho hệ thống đường sắt đô thị, và sản xuất toa xe hàng tốc độ 120 km/h nhằm đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa trên các tuyến huyết mạch như Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.

Bước sang giai đoạn 2032 đến 2035, mục tiêu của Tổ hợp là làm chủ công nghệ sản xuất toa xe khách và toa xe hàng dưới 160 km/h, đồng thời tiếp tục lắp ráp đầu máy điện với quy trình hoàn thiện hơn. Đây cũng là giai đoạn quan trọng để nâng dần tỉ lệ nội địa hóa lên khoảng 30%, thông qua việc sản xuất các vật tư, phụ tùng phục vụ sửa chữa phương tiện, cũng như phụ kiện cho kết cấu hạ tầng và hệ thống thông tin tín hiệu.

Đối với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, Tổ hợp sẽ từng bước tham gia bằng việc lắp ráp các đoàn tàu EMU trên cơ sở hợp đồng mua sắm và chuyển giao công nghệ từ các đối tác quốc tế. Đến năm 2035, mục tiêu là làm chủ công nghệ lắp ráp, đồng thời đạt tỉ lệ nội địa hóa khoảng 20% đối với đoàn tàu tốc độ cao – một cột mốc quan trọng khẳng định năng lực sản xuất trong nước.

Đích đến cuối cùng trong giai đoạn 2040 – 2050 là Tổ hợp phấn đấu làm chủ hoàn toàn công nghệ và nâng tỉ lệ nội địa hóa lên 80% đối với các đoàn tàu EMU tốc độ cao. Không chỉ dừng lại ở lắp ráp, Tổ hợp sẽ chủ động sản xuất vật tư, phụ tùng trong nước để phục vụ cho việc khai thác, vận hành và bảo trì tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, qua đó đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu tự chủ công nghiệp đường sắt hiện đại.

Việc đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt được quy định như thế nào?

Theo Điều 37 Luật Đường sắt 2025 quy định về việc đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt như sau:

- Nhà nước hỗ trợ đầu tư xây dựng, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt kết nối từ đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương đến các cơ sở sản xuất, lắp ráp, sửa chữa, hoán cải phương tiện giao thông đường sắt.

- Thủ tướng Chính phủ quyết định ban hành danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt được giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng cho tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam.

- Chính phủ quy định việc giao nhiệm vụ, đặt hàng và tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được giao nhiệm vụ, đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt; nghiên cứu, ứng dụng, nhận chuyển giao công nghệ.

- Chủ đầu tư, nhà thầu phải ưu tiên sử dụng dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt theo quy định tại khoản 2 Điều 37 Luật Đường sắt 2025; ưu tiên sử dụng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà trong nước có thể sản xuất, cung cấp.

- Đối với đầu tư xây dựng dự án tổ hợp công nghiệp đường sắt:

+ Tổ hợp công nghiệp đường sắt là hệ thống liên kết, hợp tác các cơ sở công nghiệp liên quan đến đường sắt nhằm nghiên cứu phát triển, thiết kế, thử nghiệm, sản xuất, lắp ráp, bảo trì, vận hành và cung cấp sản phẩm công nghiệp chuyên dùng phục vụ cho hoạt động đường sắt;

+ Dự án xây dựng tổ hợp công nghiệp đường sắt được áp dụng quy định tại Điều 22, khoản 1 Điều 31 và Điều 32 Luật Đường sắt 2025.