Thông báo 892/TB-VKSTC năm 2020 về vụ án hình sự Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy án phúc thẩm và giữ nguyên án sơ thẩm do Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành

THÔNG BÁO

VỤ ÁN HÌNH SỰ HỘI ĐỒNG THẨM PHÁN TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO XÉT XỬ GIÁM ĐỐC THẨM HỦY ÁN PHÚC THẨM VÀ GIỮ NGUYÊN ÁN SƠ THẨM

Ngày 16/6/2020, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm vụ án Vũ Đăng Nghị phạm tội “Mua bán trái phép chất ma túy” xảy ra tại thành phố Hà Nội. Trên cơ sở kết quả giám đốc thẩm, Vụ Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự (Vụ 7) thông báo, yêu cầu Viện kiểm sát các địa phương rút kinh nghiệm về vận dụng tình tiết mới làm căn cứ để giảm hình phạt cho bị cáo, cụ thể như sau:

I. NỘI DUNG VỤ ÁN VÀ QUÁ TRÌNH TỐ TỤNG

Khoảng 12 giờ 30 phút ngày 18/11/2017, tại Trạm thu phí Pháp Vân, Cầu Giẽ thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an Hà Nội phát hiện xe ô tô biển kiểm soát 26A-058.82 do Vũ Đăng Nghị điều khiển, Hoàng Quốc Phương ngồi ghế phụ có dấu hiệu nghi vấn nên đã đưa 2 đối tượng cùng xe ô tô về trụ sở Công an Hà Nội số 40 Hàng Bài, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội để kiểm tra. Kết quả khám xét xe ô tô trên đã phát hiện, thu giữ 02 bánh chất bột màu trắng và 120 viên nén màu hồng.

Tại Kết luận giám định số 6589/KLGĐ-PC54 ngày 28/11/2017, phòng Kỹ thuật hình sự Công an thành phố Hà Nội kết luận: 02 bánh chất bột màu trắng đều là ma túy loại Heroin, tổng cân nặng 707,76 gam; 120 viên nén màu hồng đều là ma túy loại Methamphetamine, tổng khối lượng 11,25 gam.

Quá trình điều tra, Vũ Đăng Nghị khai: Ngày 15/11/2017, có người đàn ông tên Páo nhà ở xã Lóng Luông, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La gọi điện cho Nghị nói có ma túy bán và nhờ Nghị tìm người mua thì Nghị đồng ý. Khoảng 5 giờ ngày 18/11/2017, Páo gọi điện bảo Nghị đến bụi cỏ ven đường thuộc Tiểu khu 70, thị trấn Nông trường Mộc Châu lấy 02 bánh Heroin; Páo dặn Nghị bán giá 160 triệu đồng/ 01 bánh. Sau đó, Nghị ra khu vực bụi cỏ theo chỉ dẫn của Páo thì thấy có 02 bánh Heroin và 01 túi hồng phiến nên mang về cất giấu trong xe ô tô biển kiểm soát 26A-058.82. Nghị dự định mang số ma túy trên về Bắc Ninh để bán. Sáng ngày 18/11/2017, Nghị điều khiển xe ô tô có giấu số ma túy trên đến bản Bó Bun, thị trấn Nông trường Mộc Châu thuê Hoàng Quốc Phương đi cùng để lái xe về Bắc Ninh. Khoảng 12 giờ 30 phút cùng ngày, Nghị đi đến khu vực Trạm thu phí Cầu Giẽ thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội thì bị phát hiện, bắt quả tang cùng số ma túy trên.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 157/2018/HSST ngày 03/5/2018, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội áp dụng điểm h, khoản 4, Điều 194 Bộ luật hình sự năm 1999; điểm s, khoản 1, Điều 51; Điều 40 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi năm 2017, tuyên phạt Vũ Đăng Nghị tử hình về tội "Mua bán trái phép chất ma túy".

Ngày 04/05/2018, Vũ Đăng Nghị có đơn kháng cáo xin giảm hình phạt.

Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 540/2018/HSPT ngày 15/8/2018, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội, chấp nhận kháng cáo của bị cáo Vũ Đăng Nghị, sửa bản án sơ thẩm, áp dụng điểm h, khoản 4, Điều 194 Bộ luật hình sự năm 1999; điểm s, t khoản 1, khoản 2, Điều 51; Điều 39 Bộ luật hình sự năm 2015, xử phạt Vũ Đăng Nghị tù chung thân về tội "Mua bán trái phép chất ma túy".

Tại Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 07/QĐ-VKSTC-V7 ngày 14/8/2019, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao kháng nghị Bản án hình sự phúc thẩm số 540/2018/HSPT ngày 15/8/2018 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội. Đề nghị Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy phần quyết định hình phạt của bản án hình sự phúc thẩm nêu trên, giữ nguyên quyết định hình phạt của Bản án hình sự sơ thẩm số 157/2018/HSST ngày 03/5/2018 của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội, xử phạt Vũ Đăng Nghị tử hình về tội "Mua bán trái phép chất ma túy".

Tại Quyết định giám đốc thẩm số 07/2020/HS-GĐT ngày 16/6/2020, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, quyết định hủy Bản án hình sự phúc thẩm số 540/2018/HSPT ngày 15/8/2018 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội về phần quyết định hình phạt đối với Vũ Đăng Nghị; giữ nguyên quyết định hình phạt của Bản án hình sự sơ thẩm số 157/2018/HSST ngày 03/5/2018 của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đối với Vũ Đăng Nghị.

II. NỘI DUNG RÚT KINH NGHIỆM

Tại phiên tòa phúc thẩm, gia đình Vũ Đăng Nghị đã xuất trình các tài liệu gồm: xác nhận của Đồn Công an Đa Tốn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội về việc năm 2016, Vũ Đăng Nghị đã cung cấp thông tin có giá trị giúp cơ quan Công an phát hiện hành vi mua bán trái phép chất ma túy của đối tượng Nguyễn Văn Hảo; bố vợ của Vũ Đăng Nghị là ông Hà Văn Hoan được Nhà nước tặng Huy chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Ba. Với các tài liệu này, Tòa án cấp phúc thẩm xác định là tình tiết giảm nhẹ mới, từ đó chấp nhận kháng cáo xin giảm hình phạt của bị cáo Nghị, sửa án sơ thẩm, áp dụng điểm h, khoản 4, Điều 194 Bộ luật hình sự năm 1999; điểm s, t khoản 1, khoản 2, Điều 51; Điều 39 Bộ luật hình sự năm 2015, xử phạt Vũ Đăng Nghị tù chung thân về tội "Mua bán trái phép chất ma túy" là không có căn cứ pháp luật, vì các lẽ sau:

1. Tài liệu được sử dụng làm căn cứ để giảm hình phạt cho bị cáo không đúng với thực tế khách quan

Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử Vũ Đăng Nghị thành khẩn khai báo và đã được Tòa án cấp sơ thẩm áp dụng tình tiết giảm nhẹ quy định tại điểm s, khoản 1, Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015. Việc Hội đồng xét xử phúc thẩm nhận định áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm” quy định tại điểm t, khoản 1, Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015 là không có căn cứ, không hợp pháp. Kết quả xác minh theo thủ tục giám đốc thẩm của Viện kiểm sát nhân dân tối cao cho thấy: Người viết báo cáo là Nguyễn Hoài Anh không phải là Cảnh sát như nhận định của bản án phúc thẩm, mà là đối tượng ngoài xã hội được Cục Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy Bộ Công an sử dụng trong hoạt động nghiệp vụ, Công an huyện Gia Lâm là cơ quan thụ lý giải quyết đối với vụ án Nguyễn Văn Hảo xác nhận không biết báo cáo của Nguyễn Hoài Anh với nội dung nêu trên, đồng thời cũng không cung cấp bất kỳ tài liệu gì cho Nguyễn Hoài Anh như trình bày của Hoài Anh. Kết quả xác minh cũng cho thấy: nội dung xác nhận của Phó trưởng Công an đồn Đa Tốn, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội là không có căn cứ và có dấu hiệu của việc tạo lập tài liệu theo đề nghị của gia đình bị cáo. Việc Tòa án cấp phúc thẩm sử dụng tài liệu này làm căn cứ để giảm hình phạt cho bị cáo Vũ Đăng Nghị là vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong việc đánh giá tính hợp pháp và tính có căn cứ của tình tiết mới tại phiên tòa phúc thẩm.

2. Đánh giá không đúng tính chất hành vi phạm tội và nhân thân của bị cáo

Vũ Đăng Nghị phạm tội thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng quy định tại điểm h, khoản 4, Điều 194 Bộ luật hình sự năm 1999, mua bán trái phép hai chất ma túy, trong đó có 707,76 gam Heroin, cao hơn mức khởi điểm để áp dụng hình phạt tử hình theo Nghị quyết số 01 ngày 15/3/2001 của Hội đồng thẩm phán và thêm 11,25 gam Methamphetamine.

Vũ Đăng Nghị có nhân thân xấu, đã từng bị kết án 36 tháng tù về tội "Mua bán trái phép chất ma túy", nay lại tiếp tục phạm cùng một loại tội, thể hiện sự coi thường pháp luật, không còn khả năng giáo dục, cải tạo.

Do đó, Tòa án cấp phúc thẩm sửa Bản án hình sự sơ thẩm số 157/2018/HSST ngày 03/05/2018 của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội, áp dụng điểm h, khoản 4, Điều 194 Bộ luật hình sự năm 1999; điểm s, t khoản 1, khoản 2, Điều 51; Điều 39 Bộ luật hình sự năm 2015, xử phạt Vũ Đăng Nghị tù chung thân về tội "Mua bán trái phép chất ma túy" là không đánh giá đúng tính chất hành vi phạm tội và đặc điểm nhân thân của bị cáo.

Khi thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử phúc thẩm, Kiểm sát viên đã phát hiện ra những sai lầm nghiêm trọng trong việc đánh giá tình tiết mới tại phiên tòa phúc thẩm, đánh giá tính chất hành vi phạm tội và đặc điểm nhân thân của bị cáo và kịp thời đề xuất Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.

Viện kiểm sát nhân dân tối cao yêu cầu các Viện kiểm sát nhân dân cấp cao, Viện kiểm sát các địa phương tổ chức nghiên cứu, tham khảo, quán triệt và rút kinh nghiệm trong quá trình thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử án hình sự./.