ĐỀ ÁN
PHÁT TRIỂN TỔ CHỨC
HÀNH NGHỀ CÔNG CHỨNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH THUẬN ĐẾN NĂM 2020
(Ban hành kèm theo Quyết định số 1417/2010/QĐ-UBND ngày 25 tháng 8 năm 2010
của Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Thuận)
Phần thứ nhất
SỰ CẦN THIẾT VÀ CĂN CỨ PHÁP LÝ
I. Sự cần thiết xây dựng đề án:
1. Ninh Thuận là tỉnh nằm trong vùng trọng điểm kinh tế cực Nam Trung Bộ,
dân số khoảng 600.000 nghìn người; kinh tế - xã hội của tỉnh ổn định và phát
triển, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt khá, năng lực sản xuất một số ngành tăng,
nhiều nhân tố mới trong hoạt động sản xuất kinh doanh được nhân rộng, tiềm năng
và lợi thế về kinh tế biển (bao gồm vận tải biển, du lịch biển và công nghiệp
biển) được bảo vệ, khai thác có hiệu quả. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài tăng
trưởng đột phá, nhiều dự án quy mô lớn trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ được
triển khai sẽ tạo thời cơ mới, cơ hội mới cho phát triển kinh tế tốc độ cao.
Tình hình đó làm phát sinh nhu cầu xác lập và thực hiện hợp đồng, giao dịch về
dân sự, thương mại, kinh tế ngày càng cao; đồng thời nhu cầu công chứng hợp đồng,
giao dịch trên địa bàn tỉnh cũng liên tục gia tăng; yêu cầu công chứng, tính đa
dạng, phức tạp và yếu tố mới trong các hợp đồng, giao dịch trên địa bàn tỉnh
đòi hỏi cơ quan quản lý Nhà nước, các tổ chức hành nghề công chứng và công chứng
viên phải có sự đầu tư nhiều và sâu hơn cho hoạt động này.
2. Hiện nay trên địa bàn tỉnh chỉ có 1 phòng Công chứng chưa phát triển
các hình thức tổ chức hành nghề công chứng theo Điều 23 Luật Công chứng ngày 29
tháng 11 năm 2006. Trong thời gian qua, hoạt động công chứng ở tỉnh
ta đã có những bước phát triển, đóng góp tích cực cho sự phát triển
kinh tế - xã hội của tỉnh, khẳng định ngày càng rõ hơn vị trí,
vai trò quan trọng của công chứng trong đời sống xã hội, đáp ứng nhu cầu ngày
càng tăng về công chứng của nhân dân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa; đồng thời là công cụ đắc lực phục vụ quản lý Nhà
nước có hiệu quả, bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch, góp
phần tích cực vào việc phòng ngừa tranh chấp, vi phạm pháp luật, tăng cường
pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Tuy nhiên, các hình thức tổ chức hành nghề công chứng chưa phát triển đã dẫn
đến tình trạng quá tải và thiếu tính cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động dịch
vụ công phục vụ các nhu cầu của nhân dân.
3. Từ sau khi có Quyết định số
289/2010/QĐ-UBND ngày 16 tháng 3 năm 2010 của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc chuyển
giao và chứng thực các hợp đồng, giao dịch từ Ủy ban nhân dân sang tổ chức hành
nghề công chứng trên địa bàn tỉnh đã tạo được niềm tin cho
các tổ chức, cá nhân có nhu cầu công chứng.
Bên cạnh những mặt được, tổ chức và hoạt
động công chứng hiện nay cũng còn nhiều bất cập do một số
nguyên nhân sau đây:
Thứ nhất, mạng lưới các tổ chức hành nghề công chứng trên địa
bàn tỉnh chưa phát triển nên việc chuyển giao toàn bộ các hợp đồng, giao dịch về quyền sử dụng đất từ Ủy ban nhân dân cấp xã sang tổ chức
hành nghề công chứng đang gặp nhiều khó khăn.
Thứ hai, sau khi Luật Công chứng và Nghị định số 79/2007/NĐ-CP có hiệu lực, toàn bộ công tác chứng thực bản sao, chứng
thực chữ ký đã được chuyển sang cho Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã; các tổ
chức hành nghề công chứng chấm dứt thực hiện chứng thực bản sao. Trong khi đó,
việc chuyển giao hoạt động chứng nhận hợp đồng, giao dịch
thuộc phạm vi công chứng sang cho tổ chức hành nghề công chứng gặp nhiều khó
khăn, một phần do nhận thức hoặc thực hiện chưa tốt, phần
khác do thiếu quy hoạch và định hướng phát triển các tổ chức hành nghề công chứng
dẫn đến tình trạng ở một số nơi, công tác chứng thực ở Ủy ban nhân dân cấp xã
quá tải; trong khi đó, lượng việc công chứng tại các tổ chức
hành nghề công chứng lại ít, sự phát triển các văn phòng
công chứng theo mô hình xã hội hoá ở địa phương còn chậm.
Thứ ba, nhận thức của một số cơ quan, sở, ngành, địa
phương về tính chất, tầm quan trọng của hoạt động công chứng trong bảo đảm an
toàn giao dịch nói riêng và phát triển kinh tế xã hội nói chung còn chưa đầy đủ.
Một bộ phận nhân dân chưa phân biệt được tính chất của hoạt động công chứng và
hoạt động chứng thực, chưa nhận thức rõ tầm quan trọng và lợi ích của công chứng
đối với việc chứng nhận các hợp đồng, giao dịch. Tư duy pháp lý còn đơn giản
nên khi thực hiện chuyển giao việc chứng nhận các hợp đồng, giao dịch mà Ủy ban
nhân dân cấp huyện, cấp xã đang chứng nhận sang cho tổ chức hành nghề công chứng
gặp khó khăn. Công tác tuyên truyền, quán triệt thực hiện Luật Công chứng nhiều
nơi thực hiện hình thức, chưa đi vào chiều sâu.
Thứ tư, hoạt động quản lý Nhà nước đối với hoạt động công chứng
còn bất cập, chưa gắn với việc xây dựng đề án phát triển nghề công chứng; hệ thống
pháp luật liên quan đến công chứng chưa đồng bộ, văn bản hướng dẫn còn chậm,
chưa đầy đủ.
Vì vậy, việc xây dựng đề án phát triển tổ chức hành nghề
công chứng trên địa bàn tỉnh là một công việc cần thiết, cần có sự tham gia của
nhiều cơ quan, sở, ngành và địa phương để đề án có tính hiệu quả, khả thi.
II. Căn cứ pháp lý:
Đề án được xây dựng trên cơ sở các văn bản pháp luật sau
đây:
- Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân ngày 26
tháng 11 năm 2003;
- Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân
dân, Ủy ban nhân dân ngày 03 tháng 12 năm 2004;
- Luật Công chứng ngày 29 tháng 11 năm 2006;
- Nghị định số 75/2000/NĐ-CP ngày 08 tháng 12 năm 2000 của
Chính phủ về công chứng, chứng thực;
- Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18 tháng 5 năm 2007 của
Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực
chữ ký;
- Nghị định số 02/2008/NĐ-CP ngày 04 tháng 01 năm 2008 của
Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một điều của Luật Công chứng;
- Nghị định số 88/2009/NĐ-CP ngày 19 tháng 10 năm 2009 của
Chính phủ về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản
gắn liền với đất;
- Quyết định số 250/QĐ-TTg ngày 10 tháng 02 năm 2010 của Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Xây dựng quy hoạch tổng
thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng ở Việt Nam đến năm 2020”;
- Thông tư số 03/2008/TT-BTP ngày 25 tháng 8 năm 2008 của Bộ
Tư pháp hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 79/2007/NĐ-CP.
Phần thứ hai
PHƯƠNG HƯỚNG, MỤC TIÊU VÀ NGUYÊN TẮC PHÁT TRIỂN TỔ CHỨC
HÀNH NGHỀ CÔNG CHỨNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH THUẬN ĐẾN NĂM 2020
I. Phương hướng:
1. Phát triển tổ chức hành nghề công chứng đi đôi với tăng
cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước trong hoạt động công chứng. Việc xã hội
hoá hoạt động công chứng phải có bước đi phù hợp theo quy hoạch và lộ trình cụ
thể nhằm bảo đảm cho sự phát triển hoạt động công chứng trên địa bàn tỉnh đạt
hiệu quả cao, đúng với chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước
và định hướng phát triển chung của tỉnh.
2. Phát triển tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh
phải phù hợp với tình hình phát triển dân cư, tình hình phát triển kinh tế xã hội
địa phương nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu công chứng của tổ chức, cá nhân và thực
hiện quy định pháp luật về công chứng.
3. Việc chuyển giao thẩm quyền chứng thực hợp đồng, giao dịch
của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn cho các tổ chức hành nghề công chứng
phải được thực hiện từng bước nhằm đảm bảo và tăng cường tính pháp lý trong các
hợp đồng, giao dịch, phục vụ hiệu quả cho quá trình xây dựng và phát triển tỉnh.
II. Mục tiêu:
1. Mục tiêu tổng quát:
a) Phát triển tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh
theo quy hoạch và lộ trình phù hợp với từng địa phương (theo địa giới hành
chính cấp huyện) và từng giai đoạn;
b) Ưu tiên phát triển tổ chức hành nghề công chứng tại các địa
phương chưa có phòng Công chứng hoặc đã có phòng Công chứng nhưng nhu cầu công
chứng cao; đồng thời khuyến khích xã hội hoá hoạt động công chứng tại những địa
phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.
2. Mục tiêu cụ thể:
a) Xây dựng quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề
công chứng trên cơ sở bám sát chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh
trong giai đoạn hiện nay đáp ứng kịp thời các yêu cầu công chứng ngày càng tăng
của cá nhân, tổ chức, bảo đảm công chứng là hoạt động mang tính dịch vụ công;
tiến tới thực hiện việc chuyển giao toàn bộ các hợp đồng, giao dịch từ Ủy ban
nhân dân cấp huyện, cấp xã cho các tổ chức hành nghề công chứng;
b) Bảo đảm tính khoa học, đồng
bộ, toàn diện, khả thi; phát triển tổ chức hành nghề công chứng trên phạm vi địa
bàn tỉnh có sự quản lý, định hướng và điều tiết của Nhà nước; bảo đảm lộ trình
đến năm 2020 toàn tỉnh có từ 7 đến 10 điểm công chứng (gồm 1 phòng Công chứng
và từ 6 đến 9 Văn phòng công chứng);
c) Việc quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề công chứng được
xây dựng trên cơ sở các tiêu chí sau: nhu cầu công chứng của xã hội, diện tích
và phân bố dân cư, dự báo tốc độ phát triển và nhu cầu công chứng của cấp huyện
bảo đảm sự hài hoà, hợp lý trong phát triển.
III. Nguyên tắc phát triển tổ chức hành
nghề công chứng:
Việc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải bảo đảm
tuân thủ đúng, đầy đủ bốn nguyên tắc được ghi tại Điều 3 Luật Công chứng ngày
29 tháng 11 năm 2006 và các nguyên tắc sau đây:
- Theo đúng quy hoạch;
- Xã hội hoá có định hướng và bảo đảm đáp ứng nhu cầu phát
triển kinh tế địa phương;
- Ưu tiên đối với các khu vực kinh tế - xã hội phát triển
trung tâm.
Phần thứ ba
NỘI DUNG, CÁC HOẠT ĐỘNG VÀ GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ ÁN
I. Quy hoạch phát triển tổ chức hành
nghề công chứng:
1. Định hướng chung về phát triển tổ chức hành nghề công chứng
trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận:
a) Việc xây dựng và phát triển Văn phòng công chứng phải
theo quy hoạch của tỉnh; xây dựng một mạng lưới tổ chức hành nghề công chứng gắn
với địa bàn dân cư, địa giới hành chính và
phân bố dân cư; phân bố các ngành nghề sản xuất, kinh doanh, dự báo tốc
độ phát triển và nhu cầu công chứng của từng địa phương để phục vụ kịp thời và thuận lợi cho nhu cầu công chứng của nhân dân;
b) Trong giai đoạn đầu thực hiện đề án (2010 - 2015) là ổn định
và tập trung hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của phòng Công chứng hiện
có; phát triển Văn phòng công chứng tại các địa phương có nhu cầu công chứng
cao và có điều kiện thuận lợi để thực hiện xã hội hoá hoạt động công chứng; đồng
thời khuyến khích phát triển Văn phòng công chứng tại các địa phương có điều kiện
kinh tế - xã hội khó khăn;
c) Trong những giai đoạn sau là nâng cao chất lượng công chứng
tại các phòng Công chứng và Văn phòng công chứng; đồng thời rà soát, sắp xếp tổ
chức hành nghề công chứng, phân bố hợp lý theo từng địa phương, tiến tới chuyển
đổi, xã hội hoá các phòng Công chứng; mở rộng hệ thống tổ chức hành nghề công
chứng để đáp ứng nhu cầu công chứng của nhân dân.
2. Lộ trình quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề công chứng
theo từng địa phương:
a) Tỉnh Ninh Thuận quy hoạch phát triển tổ chức hành nghề
công chứng theo từng huyện và thành phố (gồm 6 huyện và 1 thành phố). Trong đó,
tập trung phát triển tổ chức hành nghề công chứng tại địa phương chưa có tổ chức
hành nghề công chứng và địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển thực
hiện nhiều quan hệ giao dịch dân sự;
b) Lộ trình phát triển tổ chức hành nghề công chứng: toàn tỉnh
có 9 Văn phòng công chứng và 1 phòng Công chứng được chia 2 giai đoạn như sau:
Giai đoạn 1 (từ năm 2010 đến năm 2014): 5 Văn phòng và 1
phòng Công chứng gồm:
- Thành phố Phan Rang - Tháp Chàm: giữ nguyên
phòng Công chứng số 1 và phát triển thêm 1 Văn phòng công chứng.
- Huyện Thuận Nam: phát triển 1 Văn phòng công
chứng.
- Huyện Ninh Sơn: phát triển 1 Văn phòng công chứng.
- Huyện Ninh Hải: phát triển 1 Văn phòng công chứng.
- Huyện Thuận Bắc: phát triển 1 Văn phòng công
chứng.
Giai đoạn 2 (từ năm 2015 đến năm 2020):
- Huyện Ninh Phước: phát triển 1 Văn phòng
công chứng.
- Huyện Bác Ái: phát triển 1 Văn phòng công chứng.
- 2 văn phòng công chứng tại các khu công nghiệp của tỉnh.
II. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc
triển khai đề án:
1. Khách quan:
a) Các thể chế về phát triển
kinh tế - xã hội tác động đến tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh Ninh Thuận có
ảnh hưởng và chi phối rất lớn đến việc phát triển các tổ chức hành nghề công chứng
theo hướng thuận chiều hoặc ngược lại;
b) Sự phát triển của đội ngũ những người hành nghề Luật sư
và nhận thức pháp lý của các đối tượng là yếu tố rất cơ bản góp phần tạo nên sự
thành công và mức độ đạt được của mục tiêu đề án.
2. Chủ quan:
a) Trình độ pháp lý và kinh nghiệm thực tế của đội ngũ luật
sư trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận hiện nay còn rất hạn chế; khả năng quản lý của cơ
quan chuyên môn giúp Ủy ban nhân dân tỉnh (chủ yếu là Sở Tư pháp) có mức độ;
b) Sự phối hợp của các sở, ngành, các tổ chức đoàn thể, đơn
vị, địa phương trong lĩnh vực cải cách hành chính, cải cách tư pháp còn bộc lộ
những khuyết điểm chưa đồng bộ;
c) Nhận thức của một bộ phận nhân dân về tính pháp lý của hoạt
động mang tính chất dịch vụ công giữa phòng Công chứng và Văn phòng công chứng
còn nhiều bất cập. Sự phân biệt hành vi mang tính công quyền của Nhà nước về hoạt
động chứng thực và hành vi mang tính dịch vụ của hoạt động công chứng còn có mức
độ.
III. Hoạt động và các giải pháp thực hiện
đề án:
1. Hoạt động điều tra, khảo sát, đánh giá về tổ chức và hoạt
động của các tổ chức hành nghề công chứng tại địa phương:
a) Mục đích: đánh giá đúng thực trạng tình hình tổ chức và
các loại hình hoạt động hành nghề công chứng hiện nay;
b) Nội dung và yêu cầu thực hiện: Sở Tư pháp (phòng Bổ
trợ tư pháp chủ trì, phối hợp cùng phòng Hành chính tư pháp) thực hiện;
c) Kết quả đầu ra là giúp Sở Tư pháp có số liệu, tờ trình và
dự thảo các văn bản có liên quan trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt Đề án
phát triển tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đến năm
2020.
2. Hoạt động trao đổi kinh nghiệm và triển khai các phương
án xây dựng, phát triển điểm hành nghề công chứng:
a) Tổ chức tham quan học tập, trao đổi kinh nghiệm về việc mở
Văn phòng công chứng của các tỉnh trong khu vực miền Đông Nam Bộ để rút kinh
nghiệm và định hướng triển khai đề án đã được phê duyệt;
b) Thực hiện các trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật
để triển khai đề án;
c) Kết quả đầu ra là bảo đảm đến cuối năm 2014 phát triển 6
Văn phòng công chứng và đến cuối năm 2020 phát triển thêm 4 Văn phòng công chứng,
hoàn thành mục tiêu cụ thể của đề án.
3. Hoạt động kiểm tra, đánh giá, rà soát và củng cố các tổ
chức hành nghề công chứng:
a) Thực hiện chế độ thanh tra, kiểm tra theo định kỳ, hằng
năm có báo cáo kết quả về tình hình hoạt động của các tổ chức hành nghề công chứng;
b) Tổ chức hội nghị sơ kết, hội thảo, các cuộc gặp gỡ, đối
thoại để từng bước hoàn chỉnh hành vi và góp phần hoàn chỉnh thể chế quản lý
Nhà nước, thực hiện trách nhiệm, đạo đức của công chứng viên;
c) Điều chỉnh quy hoạch và sắp xếp, phân bổ các Văn phòng
công chứng phù hợp với sự phát triển của địa phương;
d) Kết quả đầu ra là bảo đảm hoạt động của các tổ chức hành
nghề công chứng được an toàn về mặt pháp lý, phục vụ kịp thời các nhu cầu về
công chứng của cá nhân, tổ chức và nhân dân.
Phần thứ tư
TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ ÁN
1. Thời gian, tiến độ: đề án bắt đầu thực
hiện từ sau khi được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt với tiến độ, thời gian cụ thể được xác định tại phần
thứ ba của Đề án.
2. Phân công trách nhiệm:
a) Đối với Sở Tư pháp:
- Chủ trì, phối hợp với cơ quan, đơn vị
liên quan tổ chức thực hiện Đề án Phát triển tổ chức hành
nghề công chứng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận.
- Giúp Ủy ban nhân dân tỉnh triển khai thực hiện đề án trong
từng giai đoạn; tham mưu, đề xuất điều chỉnh, bổ sung Đề án Phát triển tổ chức
hành nghề công chứng trên địa bàn tỉnh phù hợp với thực tế, đạt mục tiêu đề ra.
- Tham mưu Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành
văn bản quy phạm pháp luật thực hiện Luật Công chứng và các văn bản pháp luật
có liên quan; giúp Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý Nhà nước về hoạt động công chứng
theo quy định của pháp luật;
b) Sở Tài chính phối hợp Sở Tư pháp xây dựng dự toán và cấp
phát kinh phí thực hiện Đề án phát triển tổ chức hành nghề
công chứng trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận theo quyết định của
Ủy ban nhân dân tỉnh;
c) Sở Kế hoạch và Đầu tư phối hợp Sở Tư pháp tham mưu, đề xuất
Ủy ban nhân dân tỉnh các biện pháp hỗ trợ phát triển tổ chức hành nghề công chứng
và hướng dẫn hoạt động của tổ chức hành nghề công chứng;
d) Các sở, ngành có liên quan: theo thẩm
quyền và chức năng, nhiệm vụ có trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ Sở Tư pháp triển
khai thực hiện đề án;
đ) Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố trực thuộc tỉnh: xây
dựng kế hoạch, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện đề án tại địa phương mình
bảo đảm chất lượng, hiệu quả và đúng yêu cầu, tiến độ đề ra;
e) Trách nhiệm của các tổ chức hành nghề công chứng:
thực hiện thủ tục đề nghị thành lập, đăng ký hoạt động, đăng ký mã số thuế, khắc
dấu, lập sổ sách, tổ chức hoạt động và thực hiện các nghĩa vụ theo quy định
pháp luật và Đề án này.
Đề nghị Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt
Nam tỉnh, các đoàn thể, tổ chức xã hội, tạo điều kiện hỗ trợ Sở Tư pháp trong
quá trình tổ chức thực hiện đề án./.