Tại sao Rằm tháng Giêng là Tết Nguyên Tiêu?

Nội dung chính

Tại sao Rằm tháng Giêng là Tết Nguyên Tiêu?

Rằm tháng Giêng (ngày 15 tháng Giêng âm lịch) còn được gọi là Tết Nguyên Tiêu (元宵節), đây là một trong những ngày lễ quan trọng trong văn hóa Việt Nam và nhiều nước châu Á. Tên gọi "Tết Nguyên Tiêu" xuất phát từ Hán ngữ, trong đó:

- "Nguyên" (元): Nghĩa là đầu tiên, chỉ tháng đầu tiên của năm mới.

- "Tiêu" (宵): Nghĩa là đêm, chỉ đêm rằm đầu tiên của năm.

Như vậy, Tết Nguyên Tiêu có nghĩa là "đêm Rằm đầu tiên của năm mới", đây là thời điểm trăng tròn đầu tiên sau Tết Nguyên Đán, mang ý nghĩa sum vầy, đoàn viên và cầu mong một năm bình an, may mắn.

Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Nguyên Tiêu:

- Nguồn gốc từ người Hoa

Tết Nguyên Tiêu có nguồn gốc từ người Hoa. Theo truyền thuyết, vào đêm Rằm tháng Giêng, người dân treo đèn lồng, tổ chức lễ hội để cầu bình an và bày tỏ lòng biết ơn với thần linh. Vì thế, ngày này còn được gọi là Lễ hội đèn lồng.

- Tết Nguyên Tiêu trong văn hóa Việt Nam

Việt Nam tiếp nhận Tết Nguyên Tiêu nhưng biến đổi theo tín ngưỡng và phong tục bản địa:

+ Gắn với tín ngưỡng Phật giáo: Đây là ngày lễ quan trọng của Phật tử, nhiều người đi chùa cầu an, làm lễ cúng dâng sao giải hạn.

+ Thể hiện lòng thành với tổ tiên: Người Việt thường cúng Rằm tháng Giêng, bày mâm cỗ chay hoặc mặn để cầu phước lành.

+ Mang ý nghĩa đoàn viên: Ngày này giống như "Tết trọn vẹn", gia đình sum vầy, cùng nhau ăn chay, thưởng thức chè trôi nước (tượng trưng cho sự viên mãn).

- Tại sao Rằm tháng Giêng quan trọng?

+ "Lễ cả năm không bằng Rằm tháng Giêng" – Đây là câu nói dân gian nhấn mạnh tầm quan trọng của ngày này. Người Việt quan niệm rằng, nếu ngày Rằm tháng Giêng được tổ chức chu đáo, cả năm sẽ bình an, thuận lợi.

+ Tết Nguyên Tiêu là thời điểm khởi đầu may mắn: Sau một tháng ăn Tết, người Việt coi ngày này là lúc để cầu nguyện, tạ ơn trời đất, gia tiên và khởi đầu năm mới suôn sẻ.

+ Đêm trăng tròn đầu tiên của năm: Theo quan niệm Á Đông, trăng tròn tượng trưng cho sự viên mãn, đủ đầy. Đêm Nguyên Tiêu là thời điểm thích hợp để ước nguyện, tịnh tâm, hướng thiện.

Kết luận

Rằm tháng Giêng là Tết Nguyên Tiêu vì đây là đêm trăng tròn đầu tiên của năm mới, mang ý nghĩa đoàn viên, cầu an, và tạ ơn trời đất.

Ở Việt Nam, ngày này gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên và văn hóa Phật giáo, khác với lễ hội đèn lồng ở Trung Quốc.

"Lễ cả năm không bằng Rằm tháng Giêng", đây là dịp để mọi người hướng đến những điều tốt lành, tạo nền tảng cho một năm mới an yên!

Tại sao Rằm tháng Giêng là Tết Nguyên Tiêu? (Hình từ Internet)

Người lao động có được nghỉ không hưởng lương vào ngày Tết Nguyên Tiêu không?

Căn cứ Điều 112 Bộ luật Lao động 2019 về nghỉ lễ, tết quy định như sau:

Nghỉ lễ, tết

1. Người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày lễ, tết sau đây:

a) Tết Dương lịch: 01 ngày (ngày 01 tháng 01 dương lịch);

b) Tết Âm lịch: 05 ngày;

c) Ngày Chiến thắng: 01 ngày (ngày 30 tháng 4 dương lịch);

d) Ngày Quốc tế lao động: 01 ngày (ngày 01 tháng 5 dương lịch);

đ) Quốc khánh: 02 ngày (ngày 02 tháng 9 dương lịch và 01 ngày liền kề trước hoặc sau);

e) Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương: 01 ngày (ngày 10 tháng 3 âm lịch).

...

Đồng thời căn cứ Điều 115 Bộ luật Lao động 2019 về nghỉ việc riêng, nghỉ không hưởng lương quy định như sau:

Nghỉ việc riêng, nghỉ không hưởng lương

1. Người lao động được nghỉ việc riêng mà vẫn hưởng nguyên lương và phải thông báo với người sử dụng lao động trong trường hợp sau đây:

a) Kết hôn: nghỉ 03 ngày;

b) Con đẻ, con nuôi kết hôn: nghỉ 01 ngày;

c) Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi; cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi của vợ hoặc chồng; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi chết: nghỉ 03 ngày.

2. Người lao động được nghỉ không hưởng lương 01 ngày và phải thông báo với người sử dụng lao động khi ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh, chị, em ruột chết; cha hoặc mẹ kết hôn; anh, chị, em ruột kết hôn.

3. Ngoài quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để nghỉ không hưởng lương.

Theo đó, ngày Tết Nguyên Tiêu không nằm trong danh sách các ngày nghỉ lễ, tết chính thức nên người lao động không được nghỉ làm và hưởng nguyên lương vào ngày này theo luật.

Tuy nhiên, người lao động hoàn toàn có thể nghỉ không hưởng lương vào ngày Tết Nguyên Tiêu, họ có thể:

- Xin nghỉ phép năm (nếu còn ngày phép).

- Thỏa thuận nghỉ không hưởng lương với người sử dụng lao động.

- Đi làm bù hoặc làm thêm giờ để bù ngày nghỉ.