Điểm mới Nghị định 283/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 120/2020 về đơn vị sự nghiệp công lập

Nội dung chính

Điểm mới Nghị định 283/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 120/2020 về đơn vị sự nghiệp công lập

Ngày 31/10/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 283/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 120/2020/NĐ-CP quy định về thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập.

Dưới đây là một số điểm mới Nghị định 283/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 120/2020 về đơn vị sự nghiệp công lập:

[1] Điều chỉnh đối tượng áp dụng

Nghị định 283/2025/NĐ-CP đã điều chỉnh quy định đối tượng áp dụng tại khoản 1 và khoản 5 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP nhằm phù hợp với tổ chức bộ máy sau sắp xếp và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.

Cụ thể:

- Đơn vị sự nghiệp công lập (trừ đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ Công an và Bộ Quốc phòng) thuộc phạm vi quản lý của bộ, cơ quan ngang bộ (sau đây gọi chung là bộ), gồm:

+ Đơn vị sự nghiệp công lập thuộc bộ (bao gồm: Đơn vị sự nghiệp công lập thuộc cơ cấu tổ chức của bộ, đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc bộ và đơn vị sự nghiệp công lập ở nước ngoài);

+ Đơn vị sự nghiệp công lập thuộc cục, thuộc chi cục thuộc cục thuộc bộ;

+ Đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Văn phòng thuộc bộ;

- Đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu trực thuộc cấp tỉnh (sau đây gọi chung là cấp xã).

[2] Định nghĩa lại khái niệm “Tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập”

Từ ngày 01/11/2025, khái niệm “Tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập” tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 120/2020/NĐ-CP được định nghĩa như sau:

Tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập là việc sắp xếp, kiện toàn lại các đơn vị sự nghiệp công lập dưới các hình thức: chia, tách, sáp nhập, hợp nhất; hoặc điều chỉnh tên gọi, vị trí, chức năng, nhiệm vụ để hình thành đơn vị sự nghiệp công lập mới; chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập.

Cơ sở pháp lý: Điều 2 Nghị định 283/2025/NĐ-CP.

[3] Sửa đổi điều kiện thành lập đơn vị sự nghiệp công lập

Tại Điều 3 Nghị định 283/2025/NĐ-CP đã sửa đổi, bổ sung 02 điều kiện thành lập đơn vị sự nghiệp công lập tại điểm b và điểm d khoản 1 Điều 5 Nghị định 120/2020/NĐ-CP.

Theo đó, điều kiện thành lập đơn vị sự nghiệp công lập từ ngày 01/11/2025 như sau:

(i) Phù hợp với quy hoạch ngành quốc gia hoặc quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập (nếu có) đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt;

(ii) Đáp ứng đủ tiêu chí thành lập đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật chuyên ngành (trừ đơn vị sự nghiệp công lập cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu đa ngành, đa lĩnh vực, bảo đảm phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội tại địa bàn cấp tỉnh, cấp xã); (Nội dung được sửa đổi)

(iii) Xác định rõ mục tiêu, chức năng, nhiệm vụ của đơn vị cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, phục vụ quản lý nhà nước;

(iv) Đảm bảo số lượng người làm việc tối thiểu là 15 viên chức (trừ các đơn vị sự nghiệp công lập cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu được thành lập theo quy định của pháp luật chuyên ngành). (Nội dung được sửa đổi, bổ sung)

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên, đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, khi thành lập các đơn vị này thì số lượng người làm việc tối thiểu bao gồm viên chức và người làm chuyên môn, nghiệp vụ theo chế độ hợp đồng lao động được xác định theo Đề án thành lập.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập ở nước ngoài thì số lượng người làm việc xác định trong Đề án thành lập đơn vị sự nghiệp công lập được phê duyệt.

(v) Có trụ sở làm việc hoặc đề án cấp đất xây dựng trụ sở làm việc đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt (trường hợp xây dựng trụ sở mới); trang thiết bị cần thiết ban đầu; nguồn nhân sự và kinh phí hoạt động theo quy định của pháp luật.

(vi) Đơn vị sự nghiệp công lập ở nước ngoài: Ngoài việc đáp ứng các điều kiện quy định tại (i), (ii), (iii), (iv), (v), cần bảo đảm phù hợp với chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước và thỏa thuận giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước sở tại về việc thành lập và hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập.

[4] Quy định số lượng cấp phó đối với đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm một phần chi thường xuyên, đơn vị sự nghiệp công lập do ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên

Theo quy định mới, tổ chức bộ máy về số lượng cấp phó đối với đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm một phần chi thường xuyên, đơn vị sự nghiệp công lập do ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên như sau:

- Số lượng cấp phó của các đơn vị thuộc cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ được bố trí bình quân không quá 03 người trên một đơn vị.

- Đơn vị quy định tại điểm a khoản 1 (trừ các đơn vị thuộc cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ), khoản 2 và điểm a khoản 4 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 283/2025/NĐ-CP) có từ 20 người làm việc là viên chức trở xuống được bố trí không quá 02 cấp phó; có trên 20 người làm việc là viên chức được bố trí không quá 03 cấp phó.

- Đơn vị quy định tại điểm b, c khoản 1, khoản 3, điểm b, c, d khoản 4 và khoản 5 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 283/2025/NĐ-CP) được bố trí không quá 02 cấp phó.

Đối với bệnh viện hạng I trở lên; đơn vị sự nghiệp y tế làm nhiệm vụ kiểm soát và phòng chống bệnh tật tuyến tỉnh hạng I trở lên; trường phổ thông có nhiều cấp học có quy mô từ 40 lớp trở lên thì được bố trí không quá 03 cấp phó.

Cơ sở pháp lý: Điểm c khoản 2 Điều 6 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Điều 4 Nghị định 283/2025/NĐ-CP).

Điểm mới Nghị định 283/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 120/2020 về đơn vị sự nghiệp công lập (Hình từ Internet)

[5] Sửa đổi quy định về cơ quan, tổ chức đề nghị thành lập đối với các đơn vị sự nghiệp công lập

Theo quy định mới, Cơ quan, tổ chức đề nghị thành lập đối với các đơn vị sự nghiệp công lập như sau:

- Bộ, cơ quan ngang bộ đề nghị thành lập các đơn vị quy định tại điểm a khoản 1 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 283/2025/NĐ-CP) thuộc thẩm quyền quyết định thành lập của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng bộ quản lý ngành, lĩnh vực theo quy định của luật chuyên ngành;

- Vụ tổ chức cán bộ thuộc bộ, cơ quan ngang bộ đề nghị thành lập các đơn vị quy định tại điểm a khoản 1 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 283/2025/NĐ-CP) thuộc thẩm quyền quyết định thành lập của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ;

- Cục thuộc bộ, cơ quan ngang bộ đề nghị thành lập các đơn vị quy định tại điểm b khoản 1 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 283/2025/NĐ-CP);

- Văn phòng thuộc bộ, cơ quan ngang bộ đề nghị thành lập các đơn vị quy định tại điểm c khoản 1 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 283/2025/NĐ-CP);

- Cơ quan thuộc Chính phủ đề xuất với bộ (cơ quan được Chính phủ phân công quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực hoạt động của cơ quan thuộc Chính phủ) đề nghị thành lập các đơn vị quy định tại khoản 2 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP;

- Tổ chức do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thành lập mà không phải là đơn vị sự nghiệp công lập đề nghị thành lập các đơn vị quy định tại khoản 3 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP;

- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đề nghị thành lập các đơn vị quy định tại điểm a khoản 4 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP thuộc thẩm quyền quyết định thành lập của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng bộ quản lý ngành, lĩnh vực theo quy định của luật chuyên ngành;

- Cơ quan chuyên môn về ngành, lĩnh vực thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đề nghị thành lập các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong ngành, lĩnh vực tương ứng quy định tại điểm a khoản 4 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP thuộc thẩm quyền quyết định thành lập của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Riêng đối với đơn vị cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu đa ngành, đa lĩnh vực thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cơ quan chuyên môn tham mưu quản lý nhà nước về lĩnh vực tổ chức bộ máy thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là cơ quan đề nghị thành lập đơn vị này.

- Cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đề nghị thành lập các đơn vị sự nghiệp công lập quy định tại điểm b và điểm c khoản 4 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP;

- Tổ chức hành chính khác thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đề nghị thành lập các đơn vị quy định tại điểm d khoản 4 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP;

- Cơ quan chuyên môn về ngành, lĩnh vực thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã đề nghị thành lập các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong ngành, lĩnh vực tương ứng quy định tại khoản 5 Điều 2 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 283/2025/NĐ-CP).

Riêng đối với đơn vị cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu đa ngành, đa lĩnh vực thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, cơ quan chuyên môn tham mưu quản lý nhà nước về lĩnh vực tổ chức bộ máy thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã là cơ quan đề nghị thành lập đơn vị này.

Cơ sở pháp ký: Khoản 4 Điều 9 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Điều 5 Nghị định 283/2025/NĐ-CP)

[6] Bổ sung quy định chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập

Cụ thể, Nghị định 283/2025/NĐ-CP đã bổ sung thêm Điều 18a quy định về chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập vào Nghị định 120/2020/NĐ-CP.

Theo quy định, Chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập là việc chuyển thẩm quyền quản lý đối với đơn vị sự nghiệp giữa các cơ quan quản lý hoặc được phân cấp quản lý đơn vị sự nghiệp công lập. Việc chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập được thực hiện theo nguyên tắc chuyển giao nguyên trạng đơn vị sự nghiệp công lập.

Thẩm quyền quyết định chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập như sau:

- Thủ tướng Chính phủ quyết định việc chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập giữa các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ (trừ các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ); giữa bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và giữa các Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

- Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ quyết định việc chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập giữa các tổ chức, đơn vị thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.

- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc chuyển giao đơn vị sự nghiệp công lập giữa các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; giữa cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh với Ủy ban nhân dân cấp xã và giữa các Ủy ban nhân dân cấp xã.

Xem chi tiết nội dung quy định tại Điều 8 Nghị định 283/2025/NĐ-CP.

[7] Mở rộng quyền quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập thuộc thẩm quyền của Thủ tướng

Cụ thể, từ ngày 01/11/2025, Thủ tướng có quyền quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập thuộc thẩm quyền quyết định của Thủ tướng Chính phủ theo quy định của luật chuyên ngành và đơn vị sự nghiệp công lập khác theo quy định của pháp luật.

So với trước đây, thẩm quyền quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập đã được mở rộng.

Căn cứ pháp lý: Điều 9 Nghị định 283/2025/NĐ-CP.

[9] Có 05 năm để điều chỉnh số lượng cấp phó đối với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc diện sắp xếp

Theo đó, trường hợp sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập, số lượng cấp phó của người đứng đầu đơn vị và các tổ chức bên trong của đơn vị có thể nhiều hơn số lượng so với quy định. Chậm nhất là 05 năm kể từ ngày quyết định sắp xếp tổ chức bộ máy của cấp có thẩm quyền có hiệu lực, đơn vị phải thực hiện số lượng cấp phó theo quy định tại Nghị định 120/2020/NĐ-CP.

Cơ sở pháp lý: Điều 27 Nghị định 120/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Điều 12 Nghị định 283/2025/NĐ-CP)

Khi nào áp dụng điểm mới Nghị định 283/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 120/2020 về đơn vị sự nghiệp công lập?

Theo khoản 1 Điều 15 Nghị định 283/2025/NĐ-CP thì Nghị định 283/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 120/2020 về đơn vị sự nghiệp công lập có hiệu lực áp dụng từ ngày 01/11/2025.