Vì sao nói Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng?

Nội dung chính

Vì sao nói Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng?

Rằm tháng Giêng còn gọi là Tết Nguyên Tiêu và diễn ra vào ngày 14 (đêm trước trăng rằm) đến ngày 15 (đêm trăng rằm) tháng Giêng Âm lịch. Theo lịch vạn niên thì Rằm tháng Giêng năm 2025 rơi vào Thứ Tư ngày 12 tháng 2 năm 2025 Dương lịch.

Ở Việt Nam, Rằm tháng Giêng có ý nghĩa đặc biệt, thể hiện tinh thần tri ân tổ tiên, thần linh. Người Việt quan niệm: “Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng”, cho thấy tầm quan trọng của ngày này.

Câu nói "Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" phản ánh sâu sắc quan niệm của người Việt về tín ngưỡng, tâm linh và sự khởi đầu của một năm mới. Đây không chỉ là một câu nói dân gian mà còn hàm chứa những giá trị tinh thần quan trọng, gắn liền với đời sống văn hóa và phong tục của người Việt.

Rằm tháng Giêng là ngày trăng tròn đầu tiên của năm, tượng trưng cho sự viên mãn, đủ đầy. Trong quan niệm Á Đông, thời điểm đầu năm có ý nghĩa quan trọng, quyết định vận mệnh cả năm. Vì thế, nhiều người tin rằng nếu thực hiện các nghi lễ tâm linh, hướng thiện vào ngày này, họ sẽ có một năm may mắn, bình an. Không phải ngẫu nhiên mà từ xa xưa, dân gian đã truyền tụng câu nói này, thể hiện tầm quan trọng đặc biệt của Rằm tháng Giêng so với những ngày rằm khác trong năm.

Trong Phật giáo, ngày rằm vốn đã mang ý nghĩa quan trọng, nhưng Rằm tháng Giêng lại được xem là thời điểm linh thiêng hơn cả. Theo quan niệm nhà Phật, vào ngày này, chư Phật, Bồ Tát và các vị thần linh sẽ chứng giám lòng thành của con người. Vì thế, các Phật tử thường tập trung về chùa lễ bái, tụng kinh, cầu an nhiều hơn so với những ngày rằm khác. Hành động này không chỉ thể hiện lòng tôn kính với Đức Phật mà còn là cách để mọi người hướng về những giá trị tốt đẹp, buông bỏ phiền muộn, tạo dựng một khởi đầu thuận lợi cho năm mới.

Bên cạnh yếu tố tâm linh, câu nói này còn phản ánh một thực tế trong đời sống người Việt. Dù có bận rộn đến đâu, nhiều người vẫn dành thời gian để đi chùa, dâng hương vào dịp Rằm tháng Giêng. Trong khi đó, các ngày rằm khác trong năm có thể không được chú trọng bằng. Điều này cho thấy rằng không chỉ trong tôn giáo mà ngay cả trong nhận thức của người dân, Rằm tháng Giêng vẫn có một vị trí đặc biệt.

Không chỉ gói gọn trong phạm vi tín ngưỡng Phật giáo, Rằm tháng Giêng còn gắn liền với tín ngưỡng dân gian. Đây là dịp để con cháu bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên, cầu mong gia đình được bình an, khỏe mạnh. Mâm cúng trong ngày này thường được chuẩn bị chu đáo, không chỉ để dâng lên Phật mà còn để tưởng nhớ ông bà, tổ tiên. Sự giao thoa giữa tín ngưỡng Phật giáo và phong tục thờ cúng tổ tiên đã làm cho Rằm tháng Giêng trở thành một trong những ngày lễ quan trọng nhất trong năm.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, quan niệm về việc lễ Phật cũng có nhiều thay đổi. Nhiều người cho rằng không nhất thiết phải đợi đến Rằm tháng Giêng mới đi chùa hay làm việc thiện, mà điều quan trọng là giữ được lòng hướng thiện trong suốt cả năm. Tuy nhiên, dù quan điểm có khác nhau, Rằm tháng Giêng vẫn giữ một vị trí không thể thay thế trong tâm thức của người Việt.

Câu nói "Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" không chỉ đơn thuần nhấn mạnh tầm quan trọng của ngày này mà còn thể hiện triết lý sống của người Việt: coi trọng sự khởi đầu, đề cao lòng thành kính và hướng thiện. Đây không chỉ là một dịp để thực hành tín ngưỡng mà còn là cơ hội để mỗi người tự suy ngẫm, điều chỉnh bản thân và gieo những điều tốt đẹp cho cả năm. Dù cuộc sống có thay đổi, giá trị tinh thần của Rằm tháng Giêng vẫn luôn được giữ gìn và phát huy.

Vì sao nói Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng? (Hình từ Internet)

Vàng mã cúng Rằm tháng Giêng gồm những gì?

Vàng mã là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ cúng tế của người Việt, đặc biệt vào những dịp quan trọng như Rằm tháng Giêng. Từ xa xưa, phong tục đốt vàng mã đã trở thành một nét văn hóa gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên và niềm tin vào thế giới tâm linh. Trong dịp Rằm tháng Giêng, việc chuẩn bị vàng mã không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn mang ý nghĩa cầu mong may mắn, bình an cho cả năm.

Một số loại vàng mã cúng Rằm tháng Giêng thường thấy trong mâm cúng Rằm tháng Giêng thường thấy tại các gia đình:

- Tiền vàng: Đây là loại vàng mã phổ biến nhất, tượng trưng cho tiền bạc, của cải.

- Nhà cửa: Mô hình nhà cửa, xe cộ, đồ dùng gia đình như bàn ghế, giường tủ… tượng trưng cho cuộc sống đầy đủ, sung túc.

- Quần áo: Áo quần, giày dép, mũ nón… tượng trưng cho việc chăm sóc, bảo vệ người đã khuất.

- Vật phẩm khác: Tùy theo sở thích và tín ngưỡng của mỗi người, có thể có thêm các loại vàng mã khác như điện thoại, máy tính, vàng bạc…

Đốt pháo hoa vào ngày Rằm tháng Giêng được không?

Căn cứ khoản 1 Điều 3 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định pháo bao gồm 02 loại:

+ Pháo nổ là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng nổ hoặc gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian;

Pháo nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian được gọi là pháo hoa nổ;

Pháo hoa nổ tầm thấp là quả pháo có đường kính không lớn hơn 90 mm hoặc tầm bắn không vượt quá 120 m. Pháo hoa nổ tầm cao là quả pháo có đường kính trên 90 mm hoặc tầm bắn trên 120 m;

+ Pháo hoa là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, không gây ra tiếng nổ.

Theo khoản 1 Điều 5 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định hành vi sử dụng pháo nổ bị pháp luật nghiêm cấm; trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ sử dụng pháo hoa nổ theo quy định tại Nghị định này.

Căn cứ Điều 17 Nghị định 137/2020/NĐ-CP về việc sử dụng pháo hoa hiện nay như sau:

Sử dụng pháo hoa

1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau: Lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật.

2. Cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng pháo hoa chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa.

Như vậy, người dân (có năng lực hành vi dân sự đầy đủ) có thể đốt pháo hoa vào ngày Rằm tháng Giêng.