Tại sao Margin là một công cụ quan trọng trong giao dịch chứng khoán?

Nội dung chính

Giao dịch ký quỹ (Margin) là gì? 

Margin hay giao dịch ký quỹ là khoản tiền mà nhà đầu tư vay từ công ty chứng khoán hoặc ngân hàng để mua chứng khoán.

Thay vì phải bỏ toàn bộ số tiền để mua cổ phiếu, nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra một phần nhỏ của tổng giá trị giao dịch (gọi là tỷ lệ margin), phần còn lại sẽ được vay từ công ty chứng khoán. Từ đó, nhà đầu tư có thể mua một số lượng cổ phiếu lớn hơn so với số tiền thực tế có sẵn trong tài khoản.

Cách thức hoạt động của margin đơn giản như sau:

- Nhà đầu tư mở tài khoản margin và gửi một khoản tiền (hoặc tài sản) vào tài khoản này như một khoản ký quỹ ban đầu.

- Công ty chứng khoán cho vay một phần tiền để nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu, trái phiếu hoặc các công cụ tài chính khác.

- Nhà đầu tư sẽ trả lãi suất cho số tiền vay này và phải tuân thủ một mức tỷ lệ margin tối thiểu (được quy định bởi công ty chứng khoán).

- Nếu giá trị tài sản trong tài khoản giảm xuống dưới mức quy định, nhà đầu tư sẽ nhận được một "margin call", yêu cầu bổ sung thêm tiền vào tài khoản để duy trì giao dịch.

Tóm lại, margin là một công cụ giúp nhà đầu tư mở rộng quy mô giao dịch của mình mà không cần phải bỏ ra toàn bộ số tiền. Tuy nhiên, margin cũng mang đến một số rủi ro vì nếu giá trị cổ phiếu giảm mạnh, nhà đầu tư sẽ phải bổ sung tiền vào tài khoản hoặc chịu thiệt hại do bị thanh lý tài sản.

Tại sao Margin là một công cụ quan trọng trong giao dịch chứng khoán? (Hình từ Internet)

Margin công cụ tăng cường đòn bẩy tài chính và tạo cơ hội lợi nhuận cao

Một trong những lý do quan trọng mà margin trở thành công cụ được ưa chuộng trong giao dịch chứng khoán là khả năng tăng cường đòn bẩy tài chính. Khi sử dụng margin, nhà đầu tư có thể mở rộng quy mô giao dịch của mình mà không cần phải bỏ ra toàn bộ số vốn ban đầu. Điều này mang đến cơ hội tăng trưởng lợi nhuận mạnh mẽ, đặc biệt khi thị trường có xu hướng tăng trưởng.

Tăng lợi nhuận từ đòn bẩy

Đòn bẩy tài chính (leverage) là việc sử dụng vốn vay để gia tăng tiềm năng sinh lợi. Trong giao dịch chứng khoán, khi sử dụng margin, nhà đầu tư có thể mua nhiều cổ phiếu hơn so với số tiền thực tế họ sở hữu. Nếu thị trường tăng giá, nhà đầu tư sẽ thu được lợi nhuận cao hơn so với việc chỉ sử dụng vốn tự có.

Ví dụ, giả sử bạn có 100 triệu đồng và muốn mua cổ phiếu XYZ với giá 50.000 đồng/cổ phiếu. Nếu bạn mua bằng vốn tự có, bạn có thể mua 2.000 cổ phiếu.

Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng margin và vay thêm 100 triệu đồng từ công ty chứng khoán, bạn có thể mua tới 4.000 cổ phiếu. Nếu cổ phiếu XYZ tăng giá lên 60.000 đồng, bạn sẽ thu được lợi nhuận 40 triệu đồng thay vì chỉ 20 triệu đồng nếu không sử dụng margin.

Tạo cơ hội lợi nhuận cao trong thị trường tăng trưởng

Margin đặc biệt hữu ích trong thị trường tăng trưởng. Khi cổ phiếu tăng giá, nhà đầu tư có thể tận dụng đòn bẩy tài chính để gia tăng lợi nhuận. Điều này làm margin trở thành một công cụ mạnh mẽ trong việc tận dụng xu hướng thị trường. Khi sử dụng margin hợp lý, nhà đầu tư có thể thu về lợi nhuận lớn mà không cần phải có một khoản vốn ban đầu quá lớn.

Tuy nhiên, đòn bẩy không chỉ mang lại cơ hội lợi nhuận mà còn có thể dẫn đến rủi ro lớn khi thị trường đi ngược lại kỳ vọng của nhà đầu tư.

Những rủi ro giao dịch ký quỹ có thể gặp phải 

Mặc dù margin có thể giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận, nhưng nó cũng tiềm ẩn những rủi ro lớn, đặc biệt khi thị trường diễn biến không theo hướng dự đoán.

Chính vì vậy, nhà đầu tư cần phải quản lý margin một cách cẩn trọng để tránh gặp phải các tình huống không mong muốn như bị thanh lý tài sản hoặc margin call.

Rủi ro khi sử dụng Margin

Khi sử dụng margin, nhà đầu tư không chỉ phải đối mặt với những rủi ro thua lỗ thông thường, mà còn đối diện với nguy cơ mất nhiều hơn số tiền đã đầu tư ban đầu. Nếu thị trường đi ngược lại, chẳng hạn như cổ phiếu giảm giá trị, nhà đầu tư sẽ không chỉ mất số tiền tự có mà còn phải trả lại số tiền đã vay, cộng thêm lãi suất.

Ví dụ, nếu bạn vay 50 triệu đồng để mua cổ phiếu XYZ và thị trường giảm giá, bạn sẽ phải chịu khoản lỗ không chỉ từ số tiền đầu tư của mình mà còn có thể phải trả thêm tiền vay, làm tăng mức độ tổn thất.

Margin Call và thanh lý tài sản

Khi giá trị tài khoản của nhà đầu tư giảm xuống dưới mức yêu cầu margin, công ty chứng khoán sẽ đưa ra margin call, yêu cầu nhà đầu tư bổ sung thêm tiền hoặc tài sản vào tài khoản. Nếu nhà đầu tư không thực hiện yêu cầu này, công ty chứng khoán có thể tự động thanh lý các tài sản trong tài khoản để thu hồi khoản vay.

Điều này có thể khiến nhà đầu tư mất kiểm soát hoàn toàn đối với các vị thế đang mở. Chính vì vậy, quản lý margin cẩn thận và duy trì tỷ lệ đòn bẩy hợp lý là yếu tố cực kỳ quan trọng để giảm thiểu rủi ro margin call.

Theo quy định pháp luật hiện nay việc thực hiện giao dịch ký quỹ bằng chứng khoán có hợp pháp hay không? 

Căn cứ Điều 13 Quy chế hướng dẫn giao dịch ký quỹ chứng khoán do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành Quyết định 87/QĐ-UBCK năm 2017 quy định về trách nhiệm quản lý tài khoản giao dịch ký quỹ như sau:

Trách nhiệm quản lý tài khoản giao dịch ký quỹ

...

5. Nguyên tắc quản lý tài khoản giao dịch ký quỹ:

a) Tài khoản giao dịch ký quỹ phải được quản lý tách biệt với tài khoản giao dịch thông thường theo quy định tại khoản 5 Điều 9 Thông tư 203/2015/TT-BTC;

b) Khách hàng chỉ được sử dụng tiền, chứng khoán được phép giao dịch ký quỹ và các quyền liên quan đến chứng khoán này để làm tài sản đảm bảo cho các khoản vay để thực hiện giao dịch ký quỹ; chứng khoán khác được dùng làm tài sản đảm bảo cho khoản vay giao dịch ký quỹ khi có thỏa thuận bằng văn bản với khách hàng; tiền, chứng khoán và các quyền liên quan đến chứng khoán trên tài khoản giao dịch ký quỹ là tài sản của khách hàng;

c) Khách hàng phải thanh toán tiền lãi trên khoản dư nợ ký quỹ theo các hình thức cụ thể được thỏa thuận trong Hợp đồng mở tài khoản giao dịch ký quỹ; khách hàng được quyền rút tiền trên tài khoản giao dịch ký quỹ sau khi thanh toán hết các khoản nợ với công ty chứng khoán;

d) Công ty chứng khoán không được cho khách hàng thực hiện giao dịch ký quỹ, rút tiền vượt quá sức mua hiện có trên tài khoản giao dịch ký quỹ của khách hàng;

đ) Công ty chứng khoán có trách nhiệm thông báo kịp thời, đầy đủ cho khách hàng về những quyền lợi phát sinh liên quan đến chứng khoán trong tài khoản giao dịch ký quỹ của khách hàng; gửi cho khách hàng bảng sao kê tài khoản giao dịch ký quỹ theo phương thức và thời gian được thỏa thuận bằng văn bản với khách hàng;

e) Phiếu lệnh giao dịch ký quỹ phải được phân biệt với các loại phiếu lệnh giao dịch chứng khoán thông thường, phải bao gồm đầy đủ các thông tin liên quan đến khách hàng và được khách hàng xác nhận. Việc giao dịch ký quỹ bằng hình thức giao dịch điện tử phải tuân thủ quy định của Quy chế này và các quy định liên quan về giao dịch điện tử. Phiếu lệnh giao dịch ký quỹ là phụ lục không thể tách rời của Hợp đồng mở tài khoản giao dịch ký quỹ.

...

Theo quy định thì khách hàng chỉ được sử dụng tiền, chứng khoán được phép giao dịch ký quỹ và các quyền liên quan đến chứng khoán này để làm tài sản đảm bảo cho các khoản vay để thực hiện giao dịch ký quỹ; chứng khoán khác được dùng làm tài sản đảm bảo cho khoản vay giao dịch ký quỹ khi có thỏa thuận bằng văn bản với khách hàng; tiền, chứng khoán và các quyền liên quan đến chứng khoán trên tài khoản giao dịch ký quỹ là tài sản của khách hàng.

Như vậy, khi thực hiện giao dịch ký quỹ thì cá nhân có quyền sử dụng chứng khoán (được phép giao dịch) để làm tài sản đảm bảo cho khoản vay.