Nếu hộ gia đình có nhiều thế hệ, ai được bồi thường và tái định cư khi thu hồi đất?

Nội dung chính

Bồi thường và tái định cư là gì?

Căn cứ khoản 5 Điều 3 Luật Đất đai 2024, bồi thường về đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất của diện tích đất thu hồi cho người có đất thu hồi.

Tái định cư được giải thích tại khoản 39 Điều 3 Luật Đất đai 2024 là việc Nhà nước thực hiện bồi thường bằng đất ở hoặc bằng nhà ở tại khu tái định cư hoặc địa điểm khác phù hợp cho người có đất thu hồi hoặc hỗ trợ bằng giao đất ở, nhà ở tái định cư cho người không đủ điều kiện bồi thường về đất ở nhưng không còn chỗ ở nào khác.

Nếu hộ gia đình có nhiều thế hệ, ai được bồi thường và tái định cư khi thu hồi đất?

Tại khoản 4 Điều 111 Luật Đất đai 2024 có quy định về bố trí tái định cư như sau:

Điều 111. Bố trí tái định cư

[...]

4. Hộ gia đình, cá nhân có đất ở, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế đang sử dụng đất ở, đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam khi Nhà nước thu hồi đất, nếu có đủ điều kiện được bồi thường về đất ở theo quy định tại Điều 95 của Luật này thì được bồi thường bằng giao đất ở hoặc nhà ở tại khu tái định cư hoặc tại địa điểm khác phù hợp.

Trường hợp trong hộ gia đình có nhiều thế hệ hoặc có nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất ở bị thu hồi nếu đủ điều kiện để tách thành từng hộ gia đình riêng theo quy định của pháp luật về cư trú hoặc có nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng 01 thửa đất ở bị thu hồi mà diện tích đất ở được bồi thường không đủ để giao riêng cho từng hộ gia đình thì được xem xét hỗ trợ để giao đất ở có thu tiền sử dụng đất hoặc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở cho các hộ gia đình còn thiếu.

[...]

Như vậy, khi Nhà nước thu hồi đất ở của hộ gia đình có nhiều thế hệ, thì:

Hộ gia đình sẽ được bồi thường và bố trí tái định cư nếu đủ điều kiện theo Điều 95 Luật Đất đai 2024.

Trường hợp trong hộ có nhiều thế hệ hoặc nhiều cặp vợ chồng cùng sống trên một thửa đất bị thu hồi, mà:

- Đủ điều kiện tách thành hộ riêng theo quy định pháp luật về cư trú; hoặc

- Có nhiều hộ gia đình cùng chung quyền sử dụng đất nhưng diện tích bồi thường không đủ chia riêng;

Thì các hộ còn thiếu sẽ được xem xét hỗ trợ bố trí đất ở có thu tiền sử dụng đất, hoặc được bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở tái định cư phù hợp.

Tóm lại, không chỉ hộ chính, mà các thế hệ/cặp vợ chồng đủ điều kiện tách hộ hoặc có quyền sử dụng đất chung cũng có thể được xem xét bố trí tái định cư riêng, tùy vào điều kiện thực tế và chính sách địa phương.

Nếu hộ gia đình có nhiều thế hệ, ai được bồi thường và tái định cư khi thu hồi đất? (Hình từ Internet)

Điều kiện được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất của hộ gia đình có nhiều thế hệ là gì?

Căn cứ khoản 1, 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024 quy định như sau:

Điều 95. Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng

1. Các trường hợp được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng bao gồm:

a) Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hằng năm;

[...]

2. Các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này được bồi thường về đất khi có một trong các điều kiện sau đây:

a) Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất;

b) Có quyết định giao đất hoặc quyết định cho thuê đất hoặc quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

c) Có một trong các giấy tờ về quyền sử dụng đất làm căn cứ để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định tại Điều 137 của Luật này;

d) Nhận chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật từ người có quyền sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa hoàn thành thủ tục đăng ký đất đai;

đ) Được sử dụng đất theo thỏa thuận trong hợp đồng thế chấp để xử lý nợ; văn bản công nhận kết quả đấu giá quyền sử dụng đất mà người trúng đấu giá đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.

[...]

Bên cạnh đó, Điều 5 Nghị định 88/2024/NĐ-CP cũng quy định thêm một số đối tượng và điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất như sau:

Điều 5. Các trường hợp khác được bồi thường về đất và điều kiện được bồi thường về đất quy định tại khoản 3 Điều 95 của Luật Đất đai

1. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất mà đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (sau đây gọi là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5 và 6 Điều 138 của Luật Đất đai.

2. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có vi phạm pháp luật về đất đai trước ngày 01 tháng 7 năm 2014 mà đã sử dụng đất ổn định, thuộc các trường hợp được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 1, điểm a và điểm c khoản 2, khoản 3, khoản 4 Điều 139 của Luật Đất đai.

3. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất được giao không đúng thẩm quyền theo quy định của pháp luật về đất đai tại thời điểm được giao hoặc sử dụng đất do mua, nhận thanh lý, hóa giá, phân phối nhà ở, công trình xây dựng gắn liền với đất không đúng quy định của pháp luật nhưng đã sử dụng đất ổn định trước ngày ngày 01 tháng 7 năm 2014.

Đối với trường hợp đất được giao không đúng thẩm quyền từ ngày 01 tháng 7 năm 2014 đến trước ngày Luật Đất đai có hiệu lực thi hành có giấy tờ chứng minh đã nộp tiền để được sử dụng đất.

4. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có giấy tờ về quyền sử dụng đất mà loại đất xác định trên giấy tờ đã cấp khác với phân loại đất theo quy định tại Điều 9 của Luật Đất đai hoặc khác với hiện trạng sử dụng đất thì bồi thường theo loại đất sau khi được xác định lại theo quy định tại khoản 2 Điều 10 của Luật Đất đai.

5. Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp đang sử dụng đất nông nghiệp mà đất đó đã sử dụng ổn định trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 nhưng không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Như vậy, hộ gia đình có nhiều thế hệ được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng nếu đáp ứng đủ hai điều kiện được bồi thường sau:

Thuộc đối tượng được bồi thường theo điểm a khoản 1 Điều 95 Luật Đất đai 2024 và có một trong các căn cứ pháp lý rõ ràng về quyền sử dụng đất, như:

- Có Giấy chứng nhận (sổ đỏ, sổ hồng);

- Có quyết định giao/thuê đất hoặc chuyển mục đích sử dụng;

- Có giấy tờ hợp lệ theo Điều 137;

- Nhận chuyển nhượng hợp pháp chưa đăng ký;

- Có văn bản đấu giá hoặc xử lý nợ thế chấp hợp pháp.

Chỉ khi đáp ứng đủ cả 2 điều kiện, hộ gia đình có nhiều thế hệ mới được bồi thường về đất khi bị thu hồi.

Hoặc thuộc trường hợp quy định tại Điều 5 Nghị định 88/2024/NĐ-CP.