Hướng tuyến đường sắt Bàu Bàng Mộc Bài (đề xuất) nối Tây Ninh với TP HCM

Nội dung chính

Hướng tuyến đường sắt Bàu Bàng Mộc Bài (đề xuất) nối Tây Ninh với TP HCM

Dự án tuyến đường sắt Bàu Bàng Mộc Bài được UBND tỉnh Tây Ninh đề xuất gửi UBND TP HCM, kiến nghị Bộ Xây dựng và Chính phủ cập nhật tuyến vào quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia và quy hoạch chi tiết đường sắt khu vực.

Trước đó, tại Quyết định 370/QĐ-TTg năm 2024 có quy định:

VI. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG

1. Mạng lưới giao thông

Đẩy mạnh xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông kết nối vùng, liên vùng tạo cơ sở hình thành, phát triển các hành lang, vành đai kinh tế. Nâng cao vai trò của vận tải đường sắt, đường thủy nội địa, góp phần cải thiện tình trạng tắc nghẽn và giảm chi phí logistics. Định hướng phát triển của các loại hình kết cấu hạ tầng giao thông:

[...]

b) Đường sắt: Xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đoạn Nha Trang - Thành phố Hồ Chí Minh; các tuyến đường sắt kết nối cảng biển Biên Hòa - Vũng Tàu, tuyến kết nối liên vùng Thành phố Hồ Chí Minh - Cần Thơ, đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - Long Thành kết nối với cảng hàng không quốc tế Long Thành, tuyến Thành phố Hồ Chí Minh - Lộc Ninh kết nối với Campuchia. Xây dựng các tuyến đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh và kéo dài đến các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai; nghiên cứu kéo dài đến Bà Rịa - Vũng Tàu khi điều kiện phù hợp. Nghiên cứu đầu tư tuyến đường sắt Mộc Bài (Tây Ninh) - Bàu Bàng (Bình Dương) và các đoạn tuyến kết nối với hệ thống đường sắt quốc gia hướng ra cảng biển cửa ngõ quốc tế.

[...]

Theo đó tuyến đường sắt Bàu Bàng Mộc Bài được đề xuất nghiên cứu đầu tư trong quy hoạch phương hướng phát triển mạng lưới giao thông vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tuyến đường này dự kiến dài khoảng 57 km, khởi đầu tại ga Tân Hưng (Bến Cát, TP HCM) và kết thúc tại Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh). Tuyến chạy song song trục đường bộ phát triển công nghiệp - đô thị - dịch vụ Bình Dương - Tây Ninh. Có 27 km đi qua địa phận Tây Ninh, 30 km đi qua TP HCM.

Tuyến đường sắt này có ý nghĩa chiến lược trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, kết nối các khu công nghiệp của Bình Dương cũ và Tây Ninh, đồng thời hỗ trợ kết nối với tuyến đường sắt Tp Hồ Chí Minh - Lộc Ninh và Tp Hồ Chí Minh - Mộc Bài. Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đóng vai trò là cửa ngõ quan trọng cho hoạt động thương mại, giao thương và dịch vụ giữa Việt Nam với Campuchia và các khu vực thuộc Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS).

Hướng tuyến đường sắt Bàu Bàng Mộc Bài (đề xuất) nối Tây Ninh với TP HCM (Hình từ internet)

Nguyên tắc cơ bản trong hoạt động đường sắt là gì?

Theo Điều 4 Luật Đường sắt 2025 quy định về nguyên tắc cơ bản trong hoạt động đường sắt:

- Bảo đảm hoạt động giao thông vận tải thông suốt, trật tự, an toàn, chính xác và hiệu quả; đáp ứng nhu cầu vận tải hàng hóa và hành khách; phát triển kinh tế - xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường.

- Phát triển đường sắt theo quy hoạch, kế hoạch, gắn với các loại hình giao thông vận tải khác và kết nối quốc tế, bảo đảm văn minh, hiện đại và đồng bộ.

- Điều hành thống nhất, tập trung hoạt động giao thông vận tải đường sắt.

- Tách bạch giữa chức năng quản lý nhà nước của cơ quan nhà nước với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, giữa kinh doanh kết cấu hạ tầng với kinh doanh vận tải trên đường sắt quốc gia do Nhà nước đầu tư.

- Bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng giữa các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia kinh doanh đường sắt.

- Hợp tác quốc tế trong hoạt động đường sắt phải phù hợp với đường lối và chính sách đối ngoại của Việt Nam; bảo đảm nguyên tắc hòa bình, hợp tác, hữu nghị cùng phát triển trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, bình đẳng, cùng có lợi, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, tuân thủ pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Hoạt động thực hiện trước khi quyết định đầu tư dự án đường sắt Bàu Bàng Mộc Bài gồm những gì?

Hoạt động thực hiện trước khi quyết định đầu tư dự án đường sắt được quy định tại Điều 29 Luật Đường sắt 2025 cụ thể:

(1) Các hoạt động được thực hiện trước khi quyết định đầu tư dự án đường sắt gồm:

- Đào tạo nguồn nhân lực của cơ quan nhà nước, chủ đầu tư, đơn vị quản lý dự án, đơn vị vận hành khai thác, cơ sở đào tạo, cơ sở nghiên cứu;

- Dịch vụ tư vấn;

- Quy hoạch liên quan đến phương án tuyến công trình, vị trí công trình, tổng mặt bằng tuyến đường sắt địa phương và quy hoạch khu vực TOD;

- Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư;

- Truyền thông và công việc khác phục vụ chuẩn bị đầu tư dự án.

(2) Đối với dự án đầu tư xây dựng đường sắt quốc gia theo hình thức đầu tư công, sau khi được cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, dự án được bổ sung danh mục trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và bố trí vốn kế hoạch đầu tư công hằng năm để chi trả cho các hoạt động quy định tại các điểm a, b, d và đ khoản 1 Điều 29 Luật Đường sắt 2025. 

(3) Đối với dự án đường sắt địa phương, dự án đường sắt địa phương theo mô hình TOD theo hình thức đầu tư công, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được quyết định bố trí vốn từ ngân sách địa phương trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và kế hoạch đầu tư công hằng năm để chi trả cho các hoạt động quy định tại khoản 1 Điều 29 Luật Đường sắt 2025.

Lưu ý: Luật Đường sắt 2025 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2026!