Quy hoạch sông Hồng: Bước tiến, thách thức và giải pháp

Nội dung chính

Quy hoạch sông Hồng, một dự án quy mô lớn và đầy tham vọng, đang từng bước trở thành hiện thực. Tuy nhiên, để hoàn tất quy hoạch này, thành phố Hà Nội phải đối mặt với nhiều thách thức lớn, bao gồm đảm bảo an toàn phòng chống lũ, bảo vệ môi trường tự nhiên, và quản lý chất thải. Đây là những điểm quan trọng mà các chuyên gia lưu tâm và đưa ra kiến nghị nhằm hiện thực hóa quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng một cách bền vững và hiệu quả.

Quy hoạch sông Hồng: Bước tiến quan trọng

Quy hoạch sông Hồng đã trải qua nhiều giai đoạn và điều chỉnh. Theo Tiến sĩ Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, quy hoạch khu vực hai bên sông Hồng đã trải qua 7 lần điều chỉnh, phản ánh sự thay đổi trong chiến lược phát triển và khai thác tiềm năng của khu vực này. Bước tiến quan trọng nhất là vào năm 2022, khi thành phố Hà Nội phê duyệt quy hoạch phân khu sông Hồng tỷ lệ 1/5000. Quy hoạch này bao phủ diện tích 11.000 ha, kéo dài từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở, và bao gồm 55 xã, phường thuộc 13 quận, huyện.

Dự án này không chỉ nhằm mục đích phát triển đô thị mà còn tập trung vào việc khai thác tiềm năng của sông Hồng để nâng cao chất lượng sống và phát triển bền vững. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần giải quyết những thách thức lớn liên quan đến an toàn phòng chống lũ, bảo vệ môi trường và quản lý chất thải.

Quy hoạch sông Hồng: Bước tiến, thách thức và giải pháp (Ảnh Internet)

Đảm bảo an toàn thoát lũ và ứng phó biến đổi khí hậu

Một trong những thách thức lớn nhất trong việc thực hiện quy hoạch sông Hồng là đảm bảo an toàn thoát lũ. Tiến sĩ Bùi Công Quang, nguyên giảng viên Trường Đại học Thủy lợi, nhận định rằng vấn đề này đã được giải quyết đáng kể nhờ vào việc xây dựng các công trình hồ chứa thủy điện. Các hồ chứa như Hòa Bình, Sơn La, Tuyên Quang và Lai Châu đã đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết nước lũ và bảo vệ mực nước sông Hồng tại Hà Nội. Những công trình này giúp kiểm soát lũ, giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ cơ sở hạ tầng của Thủ đô.

Tuy nhiên, việc đảm bảo an toàn thoát lũ không chỉ dựa vào các công trình hiện có mà còn cần phải kết hợp với các tiến bộ khoa học kỹ thuật. Đặc biệt, biến đổi khí hậu đang làm thay đổi mô hình mưa và lũ, do đó, cần phải có các nghiên cứu đồng bộ về an ninh, quốc phòng, liên kết vùng và ứng dụng khoa học - công nghệ để thích ứng với những thay đổi này. Điều này giúp đảm bảo dòng chảy ổn định và sự bền vững cho các công trình xây dựng trong khu vực.

Bảo vệ môi trường và quản lý chất thải

Bảo vệ chất lượng nước mặt và môi trường tự nhiên là một phần quan trọng trong quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng. Tổng Thư ký Hội cơ học Hà Nội Nguyễn Trường Duy cho rằng mực nước sông Hồng giảm thấp trong mùa cạn có thể gây ra tình trạng ô nhiễm. Để giải quyết vấn đề này, ông đề xuất xây dựng hai đập dâng tạm trên sông Hồng và sông Đuống vào mùa cạn nhằm duy trì nguồn nước và cải thiện cảnh quan. Các giải pháp công nghệ cũng có thể hỗ trợ xây dựng các công trình phù hợp cho các vùng ngập lụt hoặc bán ngập.

Bên cạnh đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đức Lượng từ Đại học Xây dựng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn nước mặt sông Hồng theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Dự thảo Quy hoạch Thủ đô Hà Nội cho thấy rằng sông Hồng đã có dấu hiệu ô nhiễm nhẹ trong giai đoạn 2016-2020, chủ yếu là về thành phần chất hữu cơ. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải chú trọng đến việc bảo vệ chất lượng nước trong quá trình hiện thực hóa quy hoạch.

Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng chia đoạn sông thành ba khu vực chính. Đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Thăng Long sẽ được phát triển theo hướng không gian sinh thái và bảo tồn tự nhiên. Đoạn từ cầu Thăng Long đến Thanh Trì sẽ tập trung vào phát triển trung tâm đa chức năng và công trình công cộng. Đoạn từ cầu Thanh Trì đến Mễ Sở sẽ được phát triển thành khu vực nông nghiệp và nuôi thủy sản. Mỗi khu vực sẽ phát sinh các vấn đề môi trường riêng biệt, như gia tăng nước thải sinh hoạt ở khu vực đô thị hóa và nguy cơ ô nhiễm môi trường nước ở khu vực nông nghiệp. Các giải pháp cần được đưa ra để kiểm soát nguồn thải, xây dựng hệ thống xử lý chất thải tập trung và quản lý chất thải rắn bền vững.