Nhà nước đền bù không thỏa đáng thì từ chối giao lại đất được không?

Nội dung chính

Nhà nước đền bù không thỏa đáng thì từ chối giao lại đất được không?

Hiện nay, Nhà nước có quyền thu hồi đất trong các trường hợp như sau:

- Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh theo quy định tại Điều 78 Luật Đất đai 2024;

- Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo quy định tại Điều 79 Luật Đất đai 2024;

- Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai theo quy định tại Điều 81 Luật Đất đai 2024;

- Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người, không còn khả năng tiếp tục sử dụng theo quy định tại Điều 82 Luật Đất đai 2024;...

Trong đó, nếu không thuộc các trường hợp không được bồi thường (đền bù) về đất theo quy định tại Điều 101 Luật Đất đai 2024 thì người sử dụng đất sẽ được bồi thường (đền bù) khi Nhà nước thu hồi đất.

Tuy nhiên, pháp luật không quy định về việc người sử dụng đất được từ chối giao lại đất khi Nhà nước thu hồi do không chấp nhận mức bồi thường (đền bù).

Về vấn đề này, Khoản 2 Điều 89 Luật Đất đai 2024 có quy định:

Cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất

...

2. Việc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành mà người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất sau khi Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi và cơ quan có chức năng quản lý đất đai hoặc đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã vận động, thuyết phục;

b) Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã được niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi;

c) Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành;

d) Người bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành.

Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận quyết định cưỡng chế hoặc vắng mặt khi giao quyết định cưỡng chế thì Ủy ban nhân dân cấp xã lập biên bản.

...

Căn cứ quy định này, nếu người có đất bị thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực, sau khi Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi có đất thu hồi, cùng với cơ quan quản lý đất đai hoặc đơn vị thực hiện bồi thường (đền bù), hỗ trợ, tái định cư đã tiến hành vận động và thuyết phục, thì đã đáp ứng một trong những điều kiện để cơ quan có thẩm quyền cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất.

Do đó, có thể nói, nếu người sử dụng đất không hài lòng về mức bồi thường (đền bù) khi Nhà nước thu hồi đất thì vẫn phải giao đất. Nếu không sẽ bị cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất.

Nhà nước đền bù không thỏa đáng thì từ chối giao lại đất được không? (Hình từ Internet)

Nguyên tắc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất là gì?

Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 89 Luật Đất đai 2024, việc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất phải bảo đảm các nguyên tắc như sau:

(1) Tiến hành công khai, minh bạch, dân chủ, khách quan, bảo đảm trật tự, an toàn, đúng quy định của pháp luật;

(2) Thời điểm bắt đầu tiến hành cưỡng chế được thực hiện trong giờ hành chính. Không thực hiện cưỡng chế trong thời gian từ 10 giờ đêm ngày hôm trước đến 06 giờ sáng ngày hôm sau; các ngày nghỉ, ngày lễ theo quy định của pháp luật, ngày lễ theo truyền thống của đồng bào dân tộc; trong thời gian 15 ngày trước và sau thời gian nghỉ Tết Âm lịch và các trường hợp đặc biệt khác làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội, phong tục, tập quán tại địa phương;

(3) Việc cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện với người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất và đối tượng khác có liên quan đến khu đất thu hồi (nếu có).

Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có trách nhiệm gì trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất?

Khoản 5 Điều 89 Luật Đất đai 2024 quy định:

Cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất

...

5. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được quy định như sau:

a) Ủy ban nhân dân cấp huyện chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện việc cưỡng chế, giải quyết khiếu nại liên quan đến việc cưỡng chế theo quy định của pháp luật về khiếu nại; bảo đảm điều kiện, phương tiện cần thiết phục vụ cho việc cưỡng chế; bố trí kinh phí cưỡng chế thu hồi đất;

b) Ban cưỡng chế thu hồi đất có trách nhiệm chủ trì lập phương án cưỡng chế và dự toán kinh phí cho hoạt động cưỡng chế trình Ủy ban nhân dân cấp huyện phê duyệt; bàn giao đất cho đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Trường hợp trên đất thu hồi có tài sản thì việc bảo quản tài sản thực hiện theo quy định của Chính phủ; chi phí bảo quản tài sản đó do chủ sở hữu chịu trách nhiệm thanh toán;

c) Lực lượng công an có trách nhiệm bảo vệ trật tự, an toàn trong quá trình tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất;

d) Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất thu hồi có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện việc giao, niêm yết công khai quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất; tham gia thực hiện cưỡng chế; phối hợp với Ban cưỡng chế thu hồi đất thực hiện niêm phong, di chuyển tài sản của người bị cưỡng chế thu hồi đất;

đ) Cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan chịu trách nhiệm phối hợp với Ban cưỡng chế thu hồi đất thực hiện việc cưỡng chế thu hồi đất khi Ban cưỡng chế thu hồi đất có yêu cầu.

...

Như vậy, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc thực hiện quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất có những trách nhiệm nêu trên.