Không gian mạng là gì? Làm gì để bảo vệ mình trên không gian mạng?

Nội dung chính

Không gian mạng là gì? Làm gì để bảo vệ mình trên không gian mạng?

(1) Không gian mạng là gì?

Không gian mạng (Cyberspace) là môi trường kỹ thuật số được tạo ra bởi hệ thống mạng máy tính, internet, dữ liệu, và các thiết bị điện tử. Đây là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi thông tin, giao tiếp, kinh doanh, giải trí và an ninh mạng.

Đặc điểm của không gian mạng

- Phi vật lý: Không gian mạng không tồn tại dưới dạng vật chất mà là một hệ thống kết nối dữ liệu và thông tin.

- Toàn cầu: Internet giúp kết nối người dùng từ khắp nơi trên thế giới mà không có giới hạn địa lý.

- Tương tác số: Các hoạt động trong không gian mạng bao gồm truyền tải dữ liệu, giao tiếp trực tuyến, giao dịch tài chính, bảo mật thông tin...

- Dễ bị tấn công: Do dựa trên công nghệ số, không gian mạng dễ bị tấn công mạng, lừa đảo, đánh cắp dữ liệu nếu không có biện pháp bảo vệ thích hợp.

Các thành phần chính của không gian mạng

- Hạ tầng mạng: Hệ thống internet, máy chủ, trung tâm dữ liệu.

- Thiết bị kết nối: Máy tính, điện thoại thông minh, thiết bị IoT.

- Dữ liệu số: Văn bản, hình ảnh, video, tệp tin lưu trữ trên mạng.

- Người dùng: Cá nhân, tổ chức, chính phủ, doanh nghiệp hoạt động trên môi trường mạng.

- An ninh mạng: Các hệ thống bảo vệ dữ liệu, chống tấn công mạng, mã hóa thông tin.

(2) Làm gì để bảo vệ mình trên không gian mạng?

Không gian mạng mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro bảo mật, lừa đảo, đánh cắp dữ liệu. Để tự bảo vệ mình, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

- Bảo vệ tài khoản cá nhân

Sử dụng mật khẩu mạnh

+ Dùng mật khẩu dài (tối thiểu 12 ký tự), kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt.

+ Không đặt mật khẩu dễ đoán như 123456, ngày sinh, tên cá nhân.

Bật xác thực hai lớp (2FA)

Dùng OTP qua SMS hoặc ứng dụng xác thực (Google Authenticator, Microsoft Authenticator) để tăng cường bảo mật.

Không chia sẻ thông tin đăng nhập

Không gửi mật khẩu qua tin nhắn, email, tránh lưu mật khẩu trên trình duyệt công cộng.

- Cẩn trọng với lừa đảo trực tuyến

Không bấm vào link lạ

+ Tránh truy cập các đường link trong email, tin nhắn lạ có nội dung trúng thưởng, khuyến mãi, cảnh báo bảo mật.

+ Kiểm tra kỹ đường link trước khi bấm, nếu thấy tên miền sai chính tả hoặc khác lạ, không truy cập.

Xác minh nguồn gốc thông tin

+ Kiểm tra kỹ trước khi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội.

+ Tránh bị lừa bởi tin giả, tin giật gân, hình ảnh chỉnh sửa.

Cảnh giác với giao dịch online

+ Không cung cấp thông tin thẻ ngân hàng, mã OTP cho người lạ.

+ Kiểm tra kỹ website thanh toán có HTTPS và uy tín trước khi nhập thông tin thẻ.

- Bảo vệ thiết bị và dữ liệu cá nhân

+ Cập nhật phần mềm thường xuyên: Luôn cập nhật hệ điều hành, trình duyệt, ứng dụng bảo mật để vá các lỗ hổng bảo mật.

+ Cài đặt phần mềm diệt virus: Sử dụng các phần mềm như Kaspersky, Bitdefender, Norton, Windows Defender để bảo vệ thiết bị khỏi mã độc.

+ Hạn chế sử dụng Wi-Fi công cộng: Không đăng nhập tài khoản quan trọng khi dùng Wi-Fi công cộng. Nếu cần, hãy sử dụng VPN để mã hóa dữ liệu.

+ Sao lưu dữ liệu quan trọng: Thường xuyên sao lưu dữ liệu vào ổ cứng ngoài, Google Drive, OneDrive để tránh mất dữ liệu do virus hoặc hacker.

- Bảo vệ quyền riêng tư trên mạng xã hội

+ Cài đặt quyền riêng tư: Kiểm tra và điều chỉnh cài đặt bảo mật trên Facebook, Instagram, Zalo để giới hạn ai có thể xem thông tin cá nhân của bạn.

+ Không chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân: Hạn chế đăng số điện thoại, địa chỉ nhà, giấy tờ tùy thân, thông tin tài chính lên mạng.

+ Chặn và báo cáo tài khoản giả mạo: Nếu thấy tài khoản giả mạo, mạo danh bạn hoặc người thân, hãy báo cáo ngay với nền tảng mạng xã hội.

- Cảnh giác với tấn công mạng và mã độc

+ Không tải phần mềm lạ: Chỉ tải ứng dụng từ Google Play, App Store hoặc trang web chính thức. Tránh tải file từ email lạ, website không rõ nguồn gốc.

+ Không mở file đính kèm đáng ngờ: Email giả mạo ngân hàng, công ty lớn có thể chứa file độc hại, dễ bị ransomware mã hóa dữ liệu.

+ Chú ý dấu hiệu tài khoản bị hack: Nếu thấy đăng nhập lạ, tin nhắn lạ gửi từ tài khoản của bạn, hãy đổi mật khẩu ngay và kiểm tra bảo mật.

Lời kết, không gian mạng vừa là cơ hội vừa là thách thức. Hãy chủ động bảo vệ mình bằng mật khẩu mạnh, cẩn thận với lừa đảo, bảo vệ dữ liệu và thiết lập quyền riêng tư hợp lý.

Không gian mạng là gì? Làm gì để bảo vệ mình trên không gian mạng? (Hình từ Internet)

Xử lý vi phạm pháp luật về an ninh mạng như thế nào?

Căn cứ Điều 8 Luật An ninh mạng 2018 quy định như sau:

Xử lý vi phạm pháp luật về an ninh mạng

Người nào có hành vi vi phạm quy định của Luật này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Như vậy, người nào có hành vi vi phạm quy định của Luật này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.