Làm thế nào để ngăn ngừa đầu cơ hàng hóa và găm hàng hóa, trên thị trường hàng hóa cuối năm 2024?

Nội dung chính

Trong bối cảnh những tháng cuối năm 2024, tình hình kinh tế và thị trường hàng hóa tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ cả yếu tố nội tại và quốc tế.

Một trong những vấn đề nổi bật được các cơ quan chức năng quan tâm là tình trạng đầu cơ, găm hàng, đẩy giá, có thể dẫn đến bất ổn thị trường, làm tăng áp lực lạm phát, và gây khó khăn cho người tiêu dùng, nhất là trong những tháng cao điểm mua sắm cuối năm và dịp Tết Nguyên Đán.

Thế nào là đầu cơ hàng hóa và găm hàng hóa?

Đầu cơ và găm hàng hóa là hai hành vi liên quan đến việc mua bán hàng hóa, nhưng chúng có mục đích và cách thức thực hiện khác nhau. Cả hai đều là những hành vi không lành mạnh trên thị trường và có thể gây ra sự mất cân đối cung cầu, dẫn đến biến động giá cả và khan hiếm hàng hóa gây ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng và nền kinh tế.

(1) Đầu cơ hàng hóa

Đầu cơ là hành vi mua vào một lượng lớn hàng hóa, tài sản hoặc hàng hóa chiến lược với mục đích giữ lại một thời gian và bán ra khi giá tăng để thu lợi nhuận. Người đầu cơ không mua hàng hóa với mục đích sử dụng mà chỉ với mục đích tạo ra lợi nhuận từ sự chênh lệch giá. Đầu cơ có thể xảy ra ở nhiều loại thị trường, không chỉ trong lĩnh vực hàng hóa mà còn trong chứng khoán, bất động sản, hay tiền tệ.

(2) Găm hàng hóa

Găm hàng, hay còn gọi là "găm hàng hóa," là hành vi cố tình mua và giữ lại một lượng lớn hàng hóa nhằm tạo ra sự khan hiếm hàng hóa nhân tạo, từ đó đẩy giá của hàng hóa đó lên cao. Người găm hàng có thể mua hàng hóa và không đưa ra thị trường hoặc giữ lại với mục đích làm tăng giá để bán lại sau.

Làm thế nào để ngăn ngừa đầu cơ hàng hóa và găm hàng hóa, trên thị trường hàng hóa cuối năm 2024? Mức phạt hành chính đối với hành vi đầu cơ hàng hóa là bao nhiêu? (Hình từ Internet)

Làm thế nào để ngăn ngừa đầu cơ hàng hóa và găm hàng hóa, trên thị trường cuối năm 2024? 

(1) Theo dõi sát diễn biến giá cả và cung cầu thị trường

Để ngăn ngừa đầu cơ hàng hóa và găm hàng hóa, việc theo dõi chặt chẽ cung cầu, giá cả các mặt hàng thiết yếu là rất quan trọng, đặc biệt vào dịp cuối năm và Tết Nguyên Đán.

Các cơ quan chức năng cần triển khai công tác dự báo và cảnh báo sớm để phát hiện dấu hiệu bất thường và có biện pháp xử lý kịp thời. Các trung tâm thương mại và siêu thị cần tham gia các chương trình bình ổn giá, đảm bảo người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận các mặt hàng thiết yếu mà không lo bị lợi dụng.

(2) Tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển

Một nguyên nhân chính dẫn đến đầu cơ là sự thiếu hụt nguồn cung hàng hóa. Chính phủ cần tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp phát triển, đặc biệt trong ngành sản xuất nông sản, thực phẩm và vật liệu xây dựng.

Các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, cùng với việc rà soát các chính sách thuế, phí sẽ giúp giảm chi phí sản xuất, bảo đảm nguồn cung trong nước và giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung nhập khẩu.

(3) Tăng cường kiểm soát và xử lý vi phạm

Để ngăn ngừa tình trạng đầu cơ, cần tăng cường giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về giá. Các cơ quan chức năng phải thanh tra và kiểm tra việc kê khai, niêm yết giá minh bạch.

Đồng thời, triển khai các biện pháp chống buôn lậu và gian lận thương mại để bảo vệ thị trường và quyền lợi người tiêu dùng. Hành vi lợi dụng tình hình thiên tai hay nhu cầu tăng cao vào dịp lễ Tết để đẩy giá hay găm hàng cần được xử lý nghiêm.

Mức phạt hành chính đối với hành vi đầu cơ hàng hóa là bao nhiêu? 

Tại Điều 31 Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định về hành vi đầu cơ hàng hóa như sau:

- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi:

Lợi dụng tình hình khan hiếm hàng hóa hoặc tạo ra sự khan hiếm hàng hóa giả tạo trên thị trường để mua vét, mua gom hàng hóa có giá trị từ 50.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng nhằm bán lại thu lợi bất chính thuộc một trong các trường hợp sau đây mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự:

+ Hàng hóa thuộc danh mục bình ổn giá hoặc danh mục nhà nước định giá theo quy định của pháp luật về giá;

+ Khi thị trường có biến động về cung cầu, giá cả hàng hóa do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, chiến tranh hoặc diễn biến bất thường khác.

- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với:

Hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 31 Nghị định 98/2020/NĐ-CP trong trường hợp hàng hóa có giá trị từ 100.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.

- Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 31 Nghị định 98/2020/NĐ-CP trong trường hợp hàng hóa có giá trị từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

- Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 31 Nghị định 98/2020/NĐ-CP trong trường hợp hàng hóa có giá trị từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

- Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 31 Nghị định 98/2020/NĐ-CP trong trường hợp hàng hóa có giá trị từ 1.000.000.000 đồng trở lên.

- Hình thức xử phạt bổ sung:

+ Tịch thu tang vật;

+ Tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, giấy phép kinh doanh, chứng chỉ hành nghề hoặc đình chỉ hoạt động kinh doanh hàng hóa vi phạm từ 06 tháng đến 12 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều 31 Nghị định 98/2020/NĐ-CP.

- Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại Điều 31 Nghị định 98/2020/NĐ-CP.