Quyết định 278/QĐ-UBND năm 2022 phê duyệt Phương án tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC PHÊ DUYỆT PHƯƠNG ÁN TỔ CHỨC THỰC HIỆN VIỆC HẠN CHẾ KHAI THÁC NƯỚC DƯỚI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LẠNG SƠN

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH LẠNG SƠN

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 19/6/2015; Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 22/11/2019;

Căn cứ Luật Tài nguyên nước ngày 21/6/2012;

Căn cứ Nghị định số 167/2018/NĐ-CP ngày 26/12/2018 của Chính phủ quy định việc hạn chế khai thác nước dưới đất;

Căn cứ Thông tư số 34/2018/TT-BTNMT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về phân loại và yêu cầu trong thực hiện điều tra, đánh giá tài nguyên nước dưới đất;

Căn cứ Thông tư số 72/2017/TT-BTNMT ngày 29/12/2017 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về việc xử lý, trám lấp giếng không sử dụng;

Căn cứ Thông tư số 75/2017/TT-BTNMT ngày 29/12/2017 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về bảo vệ nước dưới đất trong các hoạt động khoan, đào, thăm dò, khai thác nước dưới đất;

Căn cứ Thông tư số 27/2014/TT-BTNMT ngày 30/5/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định việc đăng ký khai thác nước dưới đất, mẫu hồ sơ cấp, gia hạn, điều chỉnh, cấp lại giấy phép tài nguyên nước;

Xét đề nghị của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tại Tờ trình số 53/TTr-STNMT ngày 24/01/2022.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Phê duyệt Phương án tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn tại Phương án và Phụ lục số 01, 02, 03, 04 kèm theo Quyết định này.

Điều 2. Tổ chức thực hiện Phương án

1. Sở Tài nguyên và Môi trường

a) Thông báo tới các tổ chức, cá nhân được UBND tỉnh cấp Giấy phép trong vùng hạn chế khai thác, đồng thời gửi Phương án tới UBND các huyện, thành phố để tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn.

b) Định kỳ năm (05) năm một lần hoặc trong trường hợp cần thiết, thực hiện việc rà soát, trình UBND tỉnh điều chỉnh Phương án tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh cho phù hợp.

2. UBND các huyện, thành phố Lạng Sơn

a) Thông báo tới các tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng phải đăng ký khai thác nước dưới đất trong vùng hạn chế về các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn.

b) Chịu trách nhiệm theo dõi, tổng hợp tình hình khai thác, sử dụng nước dưới đất trên địa bàn; giám sát các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất theo Phương án được phê duyệt.

3. Các tổ chức, cá nhân khai thác nước dưới đất

Cung cấp các thông tin, số liệu liên quan đến công trình khai thác và hoạt động khai thác nước dưới đất theo yêu cầu của Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND các huyện, thành phố để phục vụ khoanh định, điều chỉnh vùng hạn chế khai thác; thực hiện các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất theo Phương án được duyệt.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký.

Chánh Văn phòng UBND tỉnh, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Thủ trưởng các Sở, ban, ngành tỉnh, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố và các tổ chức, cá nhân liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

PHƯƠNG ÁN

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC PHÊ DUYỆT PHƯƠNG ÁN TỔ CHỨC THỰC HIỆN VIỆC HẠN CHẾ KHAI THÁC NƯỚC DƯỚI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LẠNG SƠN

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH LẠNG SƠN

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 19/6/2015; Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 22/11/2019;

Căn cứ Luật Tài nguyên nước ngày 21/6/2012;

Căn cứ Nghị định số 167/2018/NĐ-CP ngày 26/12/2018 của Chính phủ quy định việc hạn chế khai thác nước dưới đất;

Căn cứ Thông tư số 34/2018/TT-BTNMT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về phân loại và yêu cầu trong thực hiện điều tra, đánh giá tài nguyên nước dưới đất;

Căn cứ Thông tư số 72/2017/TT-BTNMT ngày 29/12/2017 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về việc xử lý, trám lấp giếng không sử dụng;

Căn cứ Thông tư số 75/2017/TT-BTNMT ngày 29/12/2017 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về bảo vệ nước dưới đất trong các hoạt động khoan, đào, thăm dò, khai thác nước dưới đất;

Căn cứ Thông tư số 27/2014/TT-BTNMT ngày 30/5/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định việc đăng ký khai thác nước dưới đất, mẫu hồ sơ cấp, gia hạn, điều chỉnh, cấp lại giấy phép tài nguyên nước;

Xét đề nghị của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tại Tờ trình số 53/TTr-STNMT ngày 24/01/2022.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Phê duyệt Phương án tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn tại Phương án và Phụ lục số 01, 02, 03, 04 kèm theo Quyết định này.

Điều 2. Tổ chức thực hiện Phương án

1. Sở Tài nguyên và Môi trường

a) Thông báo tới các tổ chức, cá nhân được UBND tỉnh cấp Giấy phép trong vùng hạn chế khai thác, đồng thời gửi Phương án tới UBND các huyện, thành phố để tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn.

b) Định kỳ năm (05) năm một lần hoặc trong trường hợp cần thiết, thực hiện việc rà soát, trình UBND tỉnh điều chỉnh Phương án tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh cho phù hợp.

2. UBND các huyện, thành phố Lạng Sơn

a) Thông báo tới các tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng phải đăng ký khai thác nước dưới đất trong vùng hạn chế về các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn.

b) Chịu trách nhiệm theo dõi, tổng hợp tình hình khai thác, sử dụng nước dưới đất trên địa bàn; giám sát các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất theo Phương án được phê duyệt.

3. Các tổ chức, cá nhân khai thác nước dưới đất

Cung cấp các thông tin, số liệu liên quan đến công trình khai thác và hoạt động khai thác nước dưới đất theo yêu cầu của Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND các huyện, thành phố để phục vụ khoanh định, điều chỉnh vùng hạn chế khai thác; thực hiện các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất theo Phương án được duyệt.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký.

Chánh Văn phòng UBND tỉnh, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Thủ trưởng các Sở, ban, ngành tỉnh, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố và các tổ chức, cá nhân liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

PHƯƠNG ÁN

TỔ CHỨC THỰC HIỆN VIỆC HẠN CHẾ KHAI THÁC NƯỚC DƯỚI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LẠNG SƠN
(Kèm theo Quyết định số 278/QĐ-UBND ngày 12/02/2022 của UBND tỉnh Lạng Sơn)

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1

THÔNG TIN CHUNG VỀ PHƯƠNG ÁN

1. Cơ sở pháp lý thực hiện phương án

2. Mục tiêu phương án

2.1. Mục tiêu tổng quát

2.2. Mục tiêu cụ thể

3. Phạm vi thực hiện

4. Đơn vị thực hiện

5. Nội dung thực hiện

CHƯƠNG 2

KHỐI LƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ KẾT QUẢ CÁC CÔNG TÁC ĐÃ THỰC HIỆN

2.1. Thu thập, rà soát tài liệu, thông tin và chuẩn bị triển khai công tác điều tra, đánh giá hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất

2.1.1. Mục đích và phương pháp tiến hành

2.1.2. Khối lượng và kết quả

2.2. Điều tra, rà soát hiện trạng công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất hiện có (đã có giấy phép, chưa có giấy phép khai thác) thuộc từng khu vực, từng vùng hạn chế

2.2.1. Mục đích

2.2.2. Nội dung, phương pháp thực hiện

2.2.3. Khối lượng, kết quả thực hiện

CHƯƠNG 3

ĐẶC ĐIỂM TÀI NGUYÊN NƯỚC DƯỚI ĐẤT VÀ HIỆN TRẠNG KHAI THÁC, SỬ DỤNG NƯỚC DƯỚI ĐẤT TẠI CÁC VÙNG HẠN CHẾ KHAI THÁC

3.1. Đặc điểm tài nguyên nước dưới đất  

3.1.1. Các tầng chứa nước và thành tạo cách nước

3.1.2. Đánh giá chất lượng nước dưới đất

3.2. Hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất

3.2.1. Vùng hạn chế khai thác 1

3.2.2. Vùng hạn chế khai thác 4

3.2.3. Vùng hạn chế khai thác 3

CHƯƠNG 4

PHƯƠNG ÁN TỔ CHỨC THỰC HIỆN HẠN CHẾ KHAI THÁC NƯỚC DƯỚI ĐẤT

4.1. Danh sách các công trình khai thác hiện có thuộc từng khu vực, từng vùng hạn chế

4.2. Biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất đối với từng công trình

4.3. Kế hoạch, lộ trình thực hiện từng biện pháp hạn chế khai thác đối với từng công trình

4.3.1. Kế hoạch thực hiện

4.3.2. Lộ trình thực hiện

KẾT LUẬN

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1. 1. Danh mục các vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn

Bảng 2. 1. Khối lượng các tài liệu thu thập

Bảng 2. 2. Tổng hợp các điểm điều tra, khảo sát hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất tại các vùng hạn chế khai thác

Bảng 3. 1. Tổng hợp kết quả phân tích chất lượng nước dưới đất

Bảng 3. 2. Kết quả đánh giá chất lượng nước dưới đất so với QCVN 09- MT:2015/BTNMT

Bảng 3. 3. Tổng hợp số lượng các công trình khai thác nước dưới đất ở các vùng hạn chế 1

Bảng 3. 4. Tổng hợp số lượng các công trình khai thác nước dưới đất ở các vùng hạn chế 4

Bảng 3. 5. Tổng hợp số lượng các công trình khai thác nước dưới đất ở các vùng hạn chế 3

Bảng 4. 1. Tổng hợp các công trình khai thác nước dưới đất hiện có tại các vùng hạn chế

Bảng 4. 2. Đánh giá chất lượng nước dưới đất tại các công trình khai thác trong các vùng hạn chế

Bảng 4. 3. Lượng tích chứa nước dưới đất của các tầng chứa nước

Bảng 4. 4. Lượng bổ cập nước dưới đất của các tầng chứa nước  

Bảng 4. 5. Tài nguyên dự báo nước dưới đất của các tầng chứa nước

Bảng 4. 6. Trữ lượng có thể khai thác nước dưới đất của các tầng chứa nước

Bảng 4. 7. Bảng tổng hợp đánh giá trữ lượng khai thác tại các công trình với trữ lượng có thể khai thác của các tầng chứa nước

Bảng 4. 8. Biện pháp hạn chế đối với các công trình khai thác nước dưới đất đã hết thời hạn khai thác tại các vùng hạn chế 3  

Bảng 4. 9. Biện pháp hạn chế đối với các công trình khai thác nước dưới đất còn hiệu lực giấy phép tại các vùng hạn chế 3  

Bảng 4. 10. Bảng tổng hợp danh sách 11 tổ chức, cá nhân đã được cấp phép khai thác của 31 công trình

Bảng 4. 11. Lộ trình thực hiện các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất cho các công trình khai thác

MỞ ĐẦU

Lạng Sơn là tỉnh miền núi, biên giới thuộc vùng Đông Bắc của Việt Nam, có đường biên với nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ở phía Đông Bắc; giáp Quảng Ninh ở phía Đông, giáp Bắc Giang ở phía Nam; giáp Thái nguyên ở phía Tây Nam; giáp Bắc Kạn ở phía Tây và Cao Bằng ở phía Tây Bắc. Lạng Sơn có diện tích 8.310,09 km². Lạng Sơn có 2 cửa khẩu Quốc tế (Hữu Nghị và cửa khẩu ga đường sắt quốc tế) và 01 cửa khẩu Quốc gia (Chi Ma) cùng 7 cặp chợ biên giới, nơi thường xuyên diễn ra các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa rất nhộn nhịp và sống động, có tiềm năng về khoáng sản, rừng, thủy điện và du lịch. Kinh tế phát triển, dân số tăng, cùng với những tác động của biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng rõ rệt và phức tạp, dẫn đến nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng lên. Tuy nhiên, việc xả thải từ các hoạt động khai thác khoáng sản, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, du lịch… sẽ gây ra ô nhiễm các nguồn nước. Hơn nữa, việc bảo vệ nguồn nước trong quá trình khai thác, sử dụng nước chưa thực sự được người dân, doanh nghiệp quan tâm dẫn đến nguy cơ suy thoái nguồn nước (ô nhiễm, cạn kiệt), thiếu nước cho các nhu cầu sinh hoạt, công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp ngày càng nghiêm trọng đặc biệt là trong mùa khô.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của tài nguyên nước đối với sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn đã ban hành Quyết định số 1914/QĐ-UBND ngày 21/10/2016 phê duyệt Dự án “Điều tra, khoanh định vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn”. Kết quả dự án, đã khoanh định được các khu vực cấm, hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn toàn tỉnh.

Năm 2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn đã ban hành Quyết định số 1857/QĐ-UBND ngày 27 tháng 9 năm 2019 Về việc phê duyệt đề cương và dự toán kinh phí thực hiện dự án ”Rà soát, điều chỉnh bổ sung các vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn” để phù hợp với quy định của Nghị định 167/2018/NĐ-CP phục vụ cho công tác quản lý tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.

Danh mục các vùng hạn chế khai thác nước dưới đất sau khi rà soát, điều chỉnh trên địa bàn tỉnh đã được ban hành theo Quyết định số 2559/QĐ-UBND của UBND tỉnh Lạng Sơn ngày 10 tháng 12 năm 2020 về việc Phê duyệt Danh mục vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn;

Theo Nghị định 167/2018/NĐ-CP về việc quy định việc hạn chế khai thác nước dưới đất, cần phải áp dụng các hình thức, biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất cụ thể cho từng vùng hạn chế khai thác nước dưới đất đã được khoanh định. Vì vậy việc Lập phương án tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn là việc làm rất kịp thời và cần thiết.

Chương 1

THÔNG TIN CHUNG VỀ PHƯƠNG ÁN

1. Cơ sở pháp lý thực hiện phương án

- Nghị định số 167/2018/NĐ-CP ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Chính phủ Quy định việc hạn chế khai thác nước dưới đất;

- Thông tư số 27/2014/TT-BTNMT ngày 30 tháng 5 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Ban hành quy định việc đăng ký khai thác nước dưới đất, mẫu hồ sơ cấp, gia hạn, điều chỉnh, cấp lại giấy phép tài nguyên nước;

- Quyết định số 2559/QĐ-UBND ngày 10 tháng 12 năm 2020 của UBND tỉnh Lạng Sơn về việc Phê duyệt Danh mục vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn;

- Hợp đồng dịch vụ tư vấn số 20/HĐTV ngày 25 tháng 8 năm 2021 giữa Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lạng Sơn và Trung tâm Dữ liệu tài nguyên nước về việc thực hiện gói thầu số 03: Tư vấn lập Phương án tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.

2. Mục tiêu phương án

2.1. Mục tiêu tổng quát

Bảo vệ môi trường nước dưới đất khỏi bị suy thoái (cạn kiệt, ô nhiễm) nhằm phát triển bền vững tài nguyên nước dưới đất tỉnh Lạng Sơn.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Rà soát, thu thập thông tin, dữ liệu về hiện trạng khai thác nước dưới đất trên toàn tỉnh Lạng Sơn. Điều tra, khảo sát hiện trạng khai thác nước dưới đất tại các khu vực, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất.

- Đề xuất các biện pháp hạn chế cụ thể đối với từng công trình, đảm bảo phù hợp với Nghị định số 167/2018/NĐ-CP ngày 26/12/2018 của Chính phủ.

- Xây dựng lộ trình thực hiện biện pháp hạn chế khai thác đối với từng công trình.

3. Phạm vi thực hiện

Phạm vi thực hiện phương án có diện tích 124,479 km² (Diện tích vùng hạn chế 1, 3, 4) với tổng số 159 vùng hạn chế. Trong đó vùng hạn chế 1 có diện tích 9,83 km², vùng hạn chế 3 có diện tích 76,21 km², vùng hạn chế 4 có diện tích 38,439 km², vùng hạn chế hỗn hợp có diện tích 0,467 km² (không tính vào diện tích thực hiện dự án do là vùng chồng lấn giữa vùng hạn chế 1 và 3).

Bảng 1.1. Danh mục các vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn

4. Đơn vị thực hiện

Trung tâm Dữ liệu tài nguyên nước.

5. Nội dung thực hiện

- Thu thập bổ sung, tổng hợp, rà soát thông tin, số liệu, tài liệu đã có.

- Điều tra, khảo sát thực địa hiện trạng khai thác nước dưới đất tại các khu vực, vùng hạn chế.

- Đề xuất các biện pháp hạn chế đối với từng công trình tại các khu vực, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất, đảm bảo phù hợp theo những quy định tại Nghị định số 167/2018/NĐ-CP.

- Xây dựng lộ trình thực hiện biện pháp hạn chế khai thác đối với từng công trình.

- Tổng hợp, xây dựng phương án tổ chức thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất.

Chương 2

KHỐI LƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ KẾT QUẢ CÁC CÔNG TÁC ĐÃ THỰC HIỆN

Để đáp ứng được mục tiêu của Phương án, tập thể tác giả đã thực hiện đầy đủ các dạng công tác sau:

2.1. Thu thập, rà soát tài liệu, thông tin và chuẩn bị triển khai công tác điều tra, đánh giá hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất

2.1.1. Mục đích và phương pháp tiến hành

Thu thập, rà soát thông tin, dữ liệu từ các kết quả điều tra giai đoạn trước, các số liệu về hiện trạng khai thác để phục vụ công tác điều tra đánh giá.

Các tài liệu được thu thập bằng cách scan, photocopy bản giấy, copy file mềm nếu có, sau đó, các tài liệu được tiến hành rà soát, đánh giá mức độ tin cậy, phân loại, sắp xếp và biên tập bằng các phần mềm như Microsoft Office, Mapinfo, AutoCad, ArcGIS,…

2.1.2. Khối lượng và kết quả

Phương án đã thu thập được các tài liệu, dữ liệu về hiện trạng khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất của tỉnh. Một số tài liệu thu thập chính như sau:

Bảng 2. 1. Khối lượng các tài liệu thu thập

Sau khi thu thập, phương án đã tiến hành tổng hợp, phân loại, hệ thống các công trình khai thác nước dưới đất theo các tiêu chí công trình có giấy phép khai thác, không có giấy phép. Kết quả đã xác định được 31 công trình thuộc các vùng hạn chế khai thác. Đây là những cơ sở quan trọng để thực hiện việc điều tra, khảo sát hiện trạng khai thác nước dưới đất ngoài thực địa.

Dự án Điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất tại các vùng núi cao,vùng khan hiếm nước, đã thi công được 4 lỗ khoan có nước VCLS5, VCLS6, VCLS7, VCLS8, với tổng lưu lượng là 1762,56 m³/ngày, hiện tại cả 4 lỗ khoan đều chưa hoạt động.

Ngoài ra, đơn vị khảo sát còn tiến hành thu thập về hiện trạng các giếng khai thác nông thôn thuộc các vùng hạn chế khai thác nước dưới đất tại các xã trên địa bàn tỉnh thuộc diện phải đăng ký khai thác nước dưới đất. Tổng số lượng 1.186 giếng khai thác, có độ sâu trung bình 22-50m, đường kính nhỏ từ 48-76mm, chủ yếu cấp nước phục vụ sinh hoạt hộ gia đình với lưu lượng 0,2 - 1m³/ngày.

2.2. Điều tra, rà soát hiện trạng công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất hiện có (đã có giấy phép, chưa có giấy phép khai thác) thuộc từng khu vực, từng vùng hạn chế

2.2.1. Mục đích

Nhằm xác định được hiện trạng các công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất có trong vùng hạn chế thuộc Danh mục vùng hạn chế khai thác nước dưới đất đã được UBND tỉnh phê duyệt, từ đó đề ra biện pháp hạn chế đối với từng công trình theo các vùng hạn chế.

2.2.2. Nội dung, phương pháp thực hiện

Tại khoản 2 Điều 2 Nghị định số 167/2018/NĐ-CP quy định đối tượng áp dụng của nghị định là các tổ chức, cá nhân có hoạt động thăm dò, khai thác, sử dụng nước dưới đất thuộc trường hợp phải có giấy phép thăm dò, khai thác theo quy định. Vì vậy các đối tượng áp dụng thực hiện là các công trình khai thác, sử dụng đã và đang được cấp phép khai thác, sử dụng nước đưới đất.

Điều tra, rà soát hiện trạng công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất hiện có (đã có giấy phép, không có giấy phép đối với công trình có lưu lượng khai thác ≥ 10 m³/ngày) thuộc từng khu vực, từng vùng hạn chế (áp dụng điều tra hiện trạng khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất tỷ lệ 1: 25.000) được thực hiện theo Thông tư số 16/2017/TT-BTNMT ngày 27/7/2017 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi Trường ban hành quy định kỹ thuật và định mức kinh tế - kỹ thuật điều tra, đánh giá hiện trạng khai thác, sử dụng tài nguyên nước. Nội dung gồm các bước chính sau:

- Chuẩn bị tài liệu, nhân lực, vật liệu, dụng cụ, máy móc và lên phương án điều tra;

- Điều tra, thu thập dữ liệu tại các cơ quan địa phương (UBND huyện, xã);

- Tổng hợp thông tin, tài liệu thu thập tại các cơ quan địa phương. Từ thông tin về hiện trạng khai thác nước dưới đất tại địa phương, xác định các đối tượng điều tra.

- Nội dung điều tra:

+ Tên tổ chức, cá nhân khai thác nước, vị trí công trình khai thác;

+ Thông tin về hiện trạng công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất (lưu lượng, chế độ khai thác, phạm vi cấp nước, mục đích sử dụng, số lượng giếng khoan, giếng đào, mạch lộ, năm bắt đầu khai thác …);

+ Thông tin về giấy phép khai thác nước dưới đất.

+ Thu thập thông tin, số liệu, bản vẽ về địa tầng, cấu trúc giếng (nếu có) và thu thập bổ sung tài liệu liên quan trong quá trình điều tra thực địa;

Các thông tin điều tra được ghi chép vào phiếu, sổ nhật ký điều tra thực địa.

- Chỉnh lý, hoàn thiện các thông tin, dữ liệu điều tra thực địa: Phiếu điều tra, sổ nhật ký, bản đồ và các tài liệu khác;

- Nhập kết quả, thông tin, dữ liệu điều tra thực địa vào máy tính;

- Xử lý, chỉnh lý tổng hợp các thông tin, dữ liệu, kết quả điều tra;

2.2.3. Khối lượng, kết quả thực hiện

Phương án đã tiến hành điều tra, khảo sát hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất tại 159 vùng hạn chế (diện tích 124,479 km²) với tổng số 21 điểm khảo sát của 21 giấy phép khai thác nước dưới đất thuộc 11 tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác. Qua đó, đã xác định được 30 công trình giếng khoan, 01 công trình mạch lộ đang khai thác với tổng lưu lượng khai thác 15.968,5 m³/ngày đêm.

Trong 31 công trình trên thì có 24 công trình giấy phép khai thác còn hiệu lực khai thác với tổng lưu lượng đang khai thác là 15.923,5 m³/ngày, 7 công trình đã hết thời hạn khai thác (TL1, TL2, ĐK1, TC, ĐM, KV1, KV2) nhưng vẫn đang hoạt động, trong đó có 05 công trình khai thác với lưu lượng nhỏ hơn lưu lượng cấp phép, tổng lưu lượng đang khai thác là 45,0 m³/ngày. Các công trình khai thác đều nằm trong vùng hạn chế 3. Mục đích sử dụng của các công trình chủ yếu là cấp nước sinh hoạt, sản xuất và phân phối nước sạch, một số công trình phục vụ sản xuất rượu, nước uống tinh khiết.

Các thông tin khảo sát về hiện trạng khai thác nước dưới đất như lưu lượng, hiện trạng về giấy phép khai thác nước, là cơ sở để đề xuất phương án, biện pháp hạn chế cụ thể đối với từng công trình. Chi tiết các điểm điều tra, khảo sát hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất được thể hiện trong bảng 2.2

Hình 2.1. Điều tra, khảo sát hiện trạng một số công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất

Hình 2.2. Sơ đồ các điểm khảo sát hiện trạng khai thác nước dưới đất

Bảng 2.2. Tổng hợp các điểm điều tra, khảo sát hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất tại các vùng hạn chế khai thác

Chương 3

ĐẶC ĐIỂM TÀI NGUYÊN NƯỚC DƯỚI ĐẤT VÀ HIỆN TRẠNG KHAI THÁC, SỬ DỤNG NƯỚC DƯỚI ĐẤT TẠI CÁC VÙNG HẠN CHẾ KHAI THÁC

3.1. Đặc điểm tài nguyên nước dưới đất

3.1.1. Các tầng chứa nước và thành tạo cách nước

Dựa theo các tài liệu thu thập và diện tích phân bố các vùng hạn chế khai thác nước dưới đất, đặc điểm của các tầng chứa nước và thành tạo cách nước tại các vùng hạn chế như sau:

3.1.1.1. Tầng chứa nước lỗ hổng các trầm tích bở rời hệ Đệ tứ không phân chia (q)

Tầng chứa nước lỗ hổng gồm các trầm tích Đệ tứ không phân chia bao gồm: aQ, apQ, dpQ phân bố tại vùng HC3, trung tâm thành phố Lạng Sơn với diện tích khoảng 10,24 km². Bề dày tầng chứa nước chỉ từ 0,5 - 10m, mức độ chứa nước từ nghèo đến trung bình. Một số hộ dân khai thác nước trong tầng này bằng các giếng đào, phục vụ mục đích sinh hoạt.

Tầng chứa nước lỗ hổng không có ý nghĩa cho việc cung cấp nước lớn, tầng chứa nước này chủ yếu được người dân tự khai thác phục vụ cấp nước sinh hoạt hộ gia đình nhỏ lẻ.

3.1.1.2. Tầng chứa nước khe nứt các trầm tích lục nguyên hệ Neogen (n)

Tầng chứa nước bao gồm các hệ tầng Rinh Chùa (N₂rc) và hệ tầng Na Dương (N₁nd) chiếm diện tích khoảng 23,97 km², phân bố tại các vùng hạn chế 3 và 4. Trong đó hệ tầng Rinh Chùa (N₂rc) chiếm diện tích phân bố chủ yếu ở phía Bắc huyện Lộc Bình, phủ hầu hết xã Tú Đoạn, phần còn lại nằm rải rác ở các xã Khuất Xá, Hữu Khánh, Đông Quan, và một phần nhỏ của thị trấn Lộc Bình; còn hệ tầng Na Dương (N₁nd) chiếm diện tích còn lại phân bố ở phía Bắc huyện Lộc Bình và trung tâm huyện Tràng Định. Tại các vùng hạn chế 3, tầng chứa nước có diện tích khoảng 4,18 km², phân bố chủ yếu tại huyện Lộc Bình và một phần nhỏ tại thị trấn Thất Khê - Tràng Định. Vùng hạn chế 4, tầng chứa nước có diện tích 20 km², phân bố hoàn toàn tại huyện Lộc Bình, tại các xã Hữu Khánh, Tú Đoạn, Khuất Xá. Thành phần chủ yếu là cuội kết, sét kết, bột kết, sét than, vỉa thấu kính than, cát kết màu nâu hạt thô vừa. Chiều dày chung của hệ tầng thay đổi từ 270-295 m, nằm bất chỉnh hợp lên hệ tầng Crecta. Chiều dày tầng chứa nước khoảng trên dưới 100 m. Theo tài liệu khảo sát thu thập được tại các giếng đào thuộc hệ tầng Na Dương có chiều sâu giếng thay đổi từ 3,9÷10 m; mực nước tĩnh dao động từ 1,1÷7,4 m và hút nước thí nghiệm điểm giếng đào số hiệu LS1549 cho kết quả như sau: Q = 0,425 l/s, S = 1,2m, Ht = 3,0 m, Km = 20,4 m²/ng và M = 0,202 g/l.

Dựa vào kết quả khảo sát và thu thập tài liệu, có thể xếp tầng chứa nước này vào mức độ nghèo nước. Nước vận động không áp. Nguồn cung cấp nước mưa, nước từ tầng trên thấm xuống. Miền thoát là các khe rãnh xâm thực, ngấm xuống tầng chứa nước bên dưới và nằm liền kề.

3.1.1.3. Tầng chứa nước khe nứt các trầm tích phun trào hệ Creta-Paleogen, hệ tầng Tam Danh (k-e_td)

Tầng chứa nước bao gồm các đất đá hệ tầng Tam Danh (K-Etd) phân bố tại các vùng HC3 thuộc xã Quảng Lạc, Hoàng Đồng thành phố Lạng Sơn với diện tích nhỏ, khoảng 0,742 km². Thành phần chủ yếu là bazan, variolit, tuf, thấu kính sét kết và bột kết, khả năng nứt nẻ rất kém.

Dựa vào thành phần thạch học và mức độ nứt nẻ của đất đá chứa nước xếp tầng chứa nước này vào mức độ nghèo nước. Nguồn cung cấp nước mưa, nước từ tầng trên thấm xuống. Miền thoát là các khe rãnh xâm thực, ngấm xuống tầng chứa nước bên dưới và nằm liền kề.

3.1.1.4. Tầng chứa nước khe nứt các trầm tích phun trào hệ Jura-Creta, hệ tầng Tam Lung (j-k_tl)

Các trầm tích phun trào hệ tầng Tam Lung (J₃-Ktl) chiếm diện tích nhỏ, vào khoảng 0,17 km² phân bố ở vùng CL-HC1D-19 thuộc xã Hồng Phong, phía Tây bắc huyện Cao Lộc. Thành phần chủ yếu là variolit, tuf, ryolit, ryodacit.

Tầng chứa nước này có mức độ chứa nước nghèo. Nguồn cung cấp nước mưa, nước từ tầng trên thấm xuống. Miền thoát là các khe rãnh xâm thực, ngấm xuống tầng chứa nước bên dưới và nằm liền kề.

3.1.1.5. Tầng chứa nước khe nứt các trầm tích lục nguyên hệ Jura, hệ tầng Hà Cối (j_hc)

Tầng chứa nước hệ tầng Hà Cối (J_1-2 hc) chiếm diện tích khoảng 1,07km². Phân bố ở vùng HC1D, HC3 tại thị trấn Đình Lập và thị trấn Nông Trường Thái Bình huyện Đình Lập. Trong đó, diện tích tầng chứa nước tại vùng HC3 khoảng 0,73km², tại vùng HC1D là 0,34 km². Thành phần gồm: cát kết, bột kết màu đỏ, thấu kính sét vôi.

Theo tài liệu thu thập được tầng chứa nước có lưu lượng biến đổi từ 0,001÷0,24 l/s và trung bình là 0,026 l/s.

Tầng chứa nước có mức độ chứa nước nghèo. Nguồn cung cấp cho tầng chủ yếu là nước mưa, nước từ các tầng khác. Thoát ra qua mạng xâm thực địa phương, cung cấp cho tầng chứa nước nằm kề và nằm ở dưới.

3.1.1.6. Tầng chứa nước khe nứt các trầm tích lục nguyên hệ Triat trên (t₃)

Tầng chứa nước phân bố với diện tích khoảng 10,18km², phân bố tại các vùng hạn chế HC1D, HC3, HC4. Các vùng hạn chế phân bố chủ yếu ở huyện Lộc Bình với diện tích khoảng 9,47km², dọc từ các xã Đồng Bục đến thị trấn Lộc Bình, Hiệp Hạ, Yên Khoái và một phần nhỏ thuộc vùng HC3 huyện Đình Lập với diện tích khoảng 0,71km². Tại vùng hạn chế HC1D, tầng chứa nước có diện tích 0,081km², vùng HC3 có diện tích 5,77 km² và vùng HC4 tầng chứa nước có diện tích 4,33 km².

Tầng chứa nước gồm các trầm tích hệ tầng Văn Lãng (T₃n-rvl_1,2), hệ tầng Mẫu Sơn (T₃cms_1,2,3). Trong đó các trầm tích hệ tầng Mẫu Sơn (T₃cms_1,2,3) phân bố chủ yếu ở huyện Lộc Bình kéo dài thành dải ở trung tâm huyện theo hướng Đông Bắc - Tây Nam từ xã Đồng Bục cho đến xã Yên Khoái. Thành phần gồm: sạn kết, bột kết xen cát kết, đá phiến sét. Tổng chiều dày của tầng biến đổi từ 277 - 700 m, qua các lỗ khoan thu thập được của giai đoạn trước cho thấy đất đá nứt nẻ kém và giảm dần theo chiều sâu, với chiều dày nứt nẻ vào khoảng từ 80 ÷ 90 m (cũng chính là chiều dày của tầng chứa nước).

Theo các tài liệu giai đoạn trước tầng chứa nước có lưu lượng biến đổi từ 0,001 ÷ 4,12 l/s, trung bình 0,115 l/s. Mực nước tĩnh dao động từ 0,7 ÷ 7,7 m.

Tầng chứa nước có mức độ chứa nước nghèo. Nguồn cung cấp cho tầng chủ yếu là nước mưa, nước từ các tầng khác. Thoát ra qua mạng xâm thực địa phương và tầng chứa nước nằm dưới.

3.1.1.7. Tầng chứa nước khe nứt các trầm tích lục nguyên xen phun trào hệ Triat giữa (t₂)

Tại các vùng hạn chế, tầng chứa nước bao gồm các hệ tầng Nà Khuất (T₂nk), hệ tầng Khôn Làng (T₂akl), có diện lộ vào khoảng 2,659 km² và phân bố tại các vùng HC1B, HC3.

Các trầm tích hệ tầng Nà Khuất (T₂nk) có diện phân bố tại vùng hạn chế HC1B ở trung tâm huyện Văn Quan với diện tích khoảng 1,02 km². Thành phần chủ yếu là cát kết, bột kết, đá phiến sét, đá vôi, sét vôi.

Hệ tầng Khôn Làng (T₂akl) có diện tích vào khoảng 1,639 km² phân bố ở các vùng HC3 thuộc khu phía Đông Nam của huyện Chi Lăng gồm xã Quan Sơn và một phần nhỏ diện tích tại xã Quảng Lạc - Thành phố Lạng Sơn. Thành phần cuội kết, sạn kết, cát kết, cát kết, đá phiến sét, ryolit, ryodacit.

Tại tỉnh Lạng Sơn, tầng chứa nước có lưu lượng biến đổi từ 0,001 ÷ 20,48 l/s và trung bình là 0,152 l/s. Mực nước tĩnh biến đổi từ 0,3 ÷ 9,0 m trung bình là 5,25 m. Nước đủ dùng cho ăn uống sinh hoạt hàng ngày của các hộ gia đình về mùa khô.

Qua tài liệu thu thập kết quả phân tích của các mẫu nước cho thấy chất lượng nước của tầng như sau: PH= 6,9÷8,3; độ tổng khoáng hóa M= 0,06÷0,27 g/l, nước thuộc loại siêu nhạt, loại hình hoá học của nước Bicarbonat calcil, Bicarbonat calcil - magne và bicarbonat calcil natri.

Tóm lại qua kết quả tài liệu thu thập có thể xếp tầng chứa nước này vào mức độ chứa nước nghèo. Nguồn cung cấp cho tầng chủ yếu là nước mưa, nước từ các tầng khác thấm vào. Thoát ra qua mạng xâm thực địa phương, tầng chứa nước nằm liền kề và nằm dưới.

3.1.1.8. Tầng chứa nước khe nứt các trầm tích lục nguyên xen phun trào hệ Triat dưới (t₁)

Tầng chứa nước gồm các trầm tích hệ tầng Sông Hiến (T₁sh_1,2), hệ tầng Lạng Sơn (T₁ls) phân bố trên diện tích tương đối rộng, khoảng 61,734 km², tại các vùng hạn chế HC1A, HC1D, HC3 thành các khoảnh nhỏ, rải rác tại hầu hết các huyện thuộc tỉnh Lạng Sơn.

Hệ tầng Sông Hiến (T₁sh_1,2) có diện tích nhỏ, khoảng 2,168 km² phân bố chủ yếu ở huyện Tràng Định, huyện Bình Gia tại các vùng hạn chế HC1D (0,348 km²), HC3 (1,82 km²). Chiều dày chung của địa tầng trên toàn tỉnh khoảng 1300 - 1400 m, bao gồm các trầm tích lục nguyên và phun trào là cát kết, bột kết, tuf, cuội sạn kết, lớp mỏng ryolit porphyr. Chiều dày đới nứt nẻ khoảng 70 - 90 m.

Hệ tầng Lạng Sơn (T₁ls) có diện tích khoảng 59,566 km², phân bố tại các vùng HC1A (0,000028 km²), HC1D (0,676 km²), HC3 (58,889 km²), các vùng hạn chế tập trung ở quanh vùng thành phố Lạng Sơn và phát triển liên tục dọc theo quốc lộ 1A về phía Tây Nam đến huyện Hữu Lũng. phía Bắc huyện Cao Lộc. Thành phần thạch học bao gồm cát kết, bột kết, đá phiến sét, đá vôi sét, sét vôi. Chiều dày của hệ tầng khoảng 220 m. Chiều dày đới nứt nẻ khoảng 60 ÷ 80 m.

Qua tài liệu thu thập từ các điểm lộ cho thấy lưu lượng chung của tầng trên toàn tỉnh dao động từ thấm rỉ đến 124 l/s và trung bình là 0,082 l/s, trong đó có 1 điểm có Q > 1,0 l/s, 44 điểm lộ Q = 0,1 ÷ 1,0 l/s và 138 điểm lộ có Q < 0,1 l/s. Cá biệt có một số điểm lộ thuộc hệ tầng Lạng Sơn có lưu lượng xuất lộ rất lớn như: điểm lộ 2391 ở xã Chi Lăng, huyện Chi Lăng có lưu lượng Q= 30 l/s; điểm lộ 3380, 3413 ở xã Đồng Ý, huyện Bắc Sơn Q= 62÷64 l/s; điểm lộ 3544 xã Mông Ân, huyện Bình Gia Q= 124 l/s.

Mực nước tĩnh dao động từ 1,2 ÷ 6,7 m, trung bình là 3,8 m.

Trong quá trình thu thập thống kê được kết quả phân tích hóa học các mẫu nước cho thấy: PH= 6,81÷8; độ tổng khoáng hoá biến đổi từ 0,07 ÷ 0,96 g/l và trung bình là 0,14 g/l; loại hình hoá học của nước Bicacbonat calci và Bicacbonat Calci - Magie.

Tầng chứa nước này có mức độ chứa nước trung bình đến nghèo. Nguồn cung cấp cho tầng chủ yếu là nước mưa, nước từ các tầng khác và thoát ra qua mạng xâm thực địa phương.

3.1.1.9. Tầng chứa nước khe nứt karst các trầm tích carbonat hệ tầng Đồng Đăng (p_1-2đđ)

Các trầm tích lục nguyên Carbonat hệ tầng Đồng Đăng (P₂đđ) phân bố ở huyện Văn Quan, Văn Lãng, thành phố Lạng Sơn tại các vùng hạn chế HC1B và HC3 với diện tích 4,15 km². Trong đó vùng HC1B có diện tích phân bố 1,02km², thuộc Thị trấn Văn Quan, vùng HC3 có diện tích 3,13 km².. Thành phần chủ yếu là đá vôi màu xám, xám xanh, dạng khối, phân lớp dày, độ cao phân bố từ 278 ÷ 512 m.

Theo tài liệu thu thập từ các điểm lộ nước trên toàn tỉnh cho thấy lưu lượng của tầng dao động từ thấm rỉ đến 60,0 l/s và trung bình là 9,22 l/s, trong đó có: 8 điểm có lưu lương Q > 1 l/s, 9 điểm lộ Q = 0,1 ÷ 1,0 l/s; 10 điểm lộ có Q < 0,1 l/s.

Các điểm giếng đào có độ sâu dao động từ 5,5 ÷ 12 m, mực nước tĩnh dao động là 2,0 ÷ 4,5 m và trung bình là 3,0 m toàn bộ các giếng đào đều có nước quanh năm phục vụ cho ăn uống và sinh hoạt của các hộ gia đình.

Kết quả phân tích thành phần hóa học nước cho hàm lượng các chỉ tiêu biến đổi như sau: pH biến đổi từ 7,31÷8,26; hàm lượng Ca²⁺ biến đổi từ 13,03÷109,22 mg/l, Mg²⁺ biến đổi từ 0,61÷12,77 mg/l, Na⁺ biến đổi từ 0,5÷4,75 mg/l, HCO^3- biến đổi từ 57,97÷347,81 mg/l, Cl- biến đổi từ 3,1÷27,03 mg/l và độ tổng khoáng hoá biến đổi từ 0,091÷0,363 g/l, nước thuộc loại siêu nhạt đến nhạt, loại hình hoá học của nước là Bicacbonat calci.

Tầng chứa nước này có mức độ chứa nước trung bình, một vài khoảnh thuộc đới dập vỡ có mức độ chứa nước giàu. Nước vận động không áp. Nguồn cung cấp chủ yếu là nước mưa, nước mặt, nước ở tầng trên thấm xuống. Miền thoát là các mạng xâm thực địa phương.

3.1.1.10. Tầng chứa nước khe nứt karst các trầm tích carbonat hệ tầng Bắc Sơn (c-p_bs)

Các trầm tích carbonat hệ tầng Bắc Sơn (C-Pbs) phân bố dạng khối tại các vùng hạn chế HC1A, HC1B, HC1D và HC3 với diện tích 36,291 km², các vùng hạn chế phân bố chủ yếu tại phía Bắc huyện Hữu Lũng, trung tâm phía Nam và Đông bắc của huyện Bắc Sơn, phía Đông nam huyện Chi Lăng,. Trong đó diện tích tầng chứa nước phân bố tại vùng hạn chế HC1A là 0,0000232 km², nằm hoàn toàn tại huyện Chi Lăng. Vùng HC1B có diện tích 2,76 km², vùng HC1D 1,537 km², chủ yếu tập trung tại huyện Bắc Sơn, một phần nhỏ nằm tại các huyện Chi Lăng, Bình Gia, Văn Quan. Vùng hạn chế HC3 có diện tích phân bố tầng chứa nước lớn nhất, 31,994 km², tập trung chủ yếu Chi Lăng, Hữu Lũng và một phần tại khu trung tâm huyện Bình Gia, Bắc Sơn. Thành phần đất đá của tầng là đá vôi phân lớp dày đến dạng khối, đá vôi trứng cá, đá vôi sét. Trên mặt địa hình xuất hiện nhiều kiểu karst.

Theo tài liệu 124 điểm lộ nước trên toàn tỉnh cho thấy có 36 điểm Q < 0,1 l/s, 20 điểm có Q = 0,1 ÷ 1,0 l/s, 15 điểm Q = 1 ÷ 5 l/s, 10 điểm Q = 6 ÷ 10 l/s, 12 điểm Q = 11 ÷ 20 l/s và 31 điểm Q > 20 l/s.

Kết quả hút nước thí nghiệm các lỗ khoan trong tầng cho Q =0,094 ÷ 26,91 l/s, S =0,065 ÷ 31,85 m.

Tầng có mức độ chứa nước giàu. Nguồn cung cấp cho tầng chủ yếu là nước mưa, nước mặt, nước từ tầng khác cấp, nguồn thoát ra mạng xâm thực địa phương và một số ít đã dùng cho ăn uống sinh hoạt.

3.1.1.11. Tầng chứa nước khe nứt karst các trầm tích carbonat hệ Devon (d)

Tầng chứa nước phân bố tại vùng hạn chế BS-HC1D-7 ÷ BS-HC1D-9, thuộc các xã Vũ Lễ, Chiến Thắng huyện Bắc Sơn với diện tích khoảng 0,205 km². Thành phần đất đá của tầng là các trầm tích cacbonat hệ tầng Nà Quản (D_1-2nq_1,2) gồm đá vôi màu xám đen tái kết tinh, đá vôi sét, đá sét màu xám đen, bột kết phiến sét màu xám phân lớp mỏng.

Qua tổng số thu thập tài liệu có 29 điểm lộ của tầng trên toàn tỉnh, lưu lượng nước dao động từ 0,01÷53 l/s và trung bình là 4,147 l/s, trong đó có: 11 điểm có lưu lượng Q > 1 l/s, 8 điểm lộ Q = 0,1÷1 l/s; 10 điểm lộ có Q < 0,1 l/s, đặc biệt điểm ĐM40 ở xã Hòa Bình, huyện Chi Lăng có Q = 30 l/s, điểm LS1003 ở xã Tri Phương, huyện Tràng Định Q= 10 l/s, điểm 3445 ở xã Chiến Thắng, huyện Bắc Sơn Q= 53 l/s.

Mực nước tĩnh biến đổi từ 0,2÷6 m; trung bình 2,8 m. Kết quả hút nước tại điểm giếng LS1029 như sau: Q= 0,417 l/s, S= 1,45 m.

Kết quả khảo sát các nguồn lộ xếp tầng chứa nước này vào mức độ chứa nước giàu. Nguồn cung cấp cho tầng chủ yếu là nước mưa, nước từ tầng khác cấp, nguồn thoát ra mạng xâm thực địa phương, thấm xuống.

3.1.1.12. Tầng chứa nước khe nứt các trầm tích lục nguyên xen carbonat hệ Devon dưới (d₁)

Tầng chứa nước phân bố tại vùng hạn chế CLG-HC3-26 ÷ CLG-HC3-26 với diện tích 2,89 km² tại xã Vạn Linh huyện Chi Lăng. Thành phần gồm đá sét vôi, bột kết, đá vôi.

Theo tài liệu 38 điểm lộ của tầng trên toàn tỉnh cho lưu lượng nước dao động từ thấm rỉ đến 35,0 l/s và trung bình là 2,9 l/s, trong đó có: 5 điểm có lưu lượng Q > 1 l/s, 7 điểm lộ Q = 0,1 ÷ 1 l/s ; 26 điểm lộ có Q < 0,1 l/s. Lưu lượng các điểm lộ phân bố không đều.

Ngoài ra thu thập 3 điểm giếng đào có chiều sâu giếng thay đổi từ 6,0 ÷ 8,0 m; mực nước tĩnh dao động từ 4,3 ÷ 6,6 m.

Dựa vào thành phần thạch học của đất đá chứa nước và lưu lượng của các điểm lộ có thể xếp tầng chứa nước này vào mức độ chứa nước nghèo. Nguồn cung cấp cho tầng chủ yếu là nước mưa, nước từ các tầng khác và thoát ra qua mạng xâm thực địa phương.

3.1.2. Đánh giá chất lượng nước dưới đất

Kết quả điều tra, khảo sát và thu thập dữ liệu tại các đơn vị, tổ chức cá nhân khai thác nước dưới đất tại các vùng hạn chế đã thu thập được kết quả phân tích chất lượng nước dưới đất của 17 mẫu nước đều thuộc khu vực vùng hạn chế 3, các khu vực thuộc vùng hạn chế 1, vùng hạn chế 4 không có công trình khai thác nên không đánh giá được chất lượng nước dưới đất cho các vùng này. Kết quả phân tích các mẫu nước được tổng hợp đánh giá chất lượng theo Quy chuẩn QCVN09-MT:2015/BTNMT về chất lượng nước dưới đất.

Bảng 3. 1. Tổng hợp kết quả phân tích chất lượng nước dưới đất

Bảng 3. 2. Kết quả đánh giá chất lượng nước dưới đất so với QCVN 09- MT:2015/BTNMT

Kết quả đánh giá chất lượng nước của các công trình cho thấy nước dưới đất trong các công trình có chất lượng tốt, hầu hết các chỉ tiêu phân tích đều nằm trong giới hạn cho phép của quy chuẩn QCVN09 -MT:2015/BTNMT về chất lượng nước dưới đất, chỉ có chỉ tiêu coliform của Công ty tổ chức sự kiện và ẩm thực Lạng Sơn vượt quá quy chuẩn cho phép từ 2,3 - 4,6 lần. Tuy nhiên sau khi xử lý sơ bộ, chất lượng nước vẫn đảm bảo cấp nước sinh hoạt của công ty. Hiện công ty đang khai thác, sử dụng với lưu lượng 2 m³/ngày phục vụ sinh hoạt, phục vụ cho mục đích ăn uống của nhà hàng dùng nước cấp từ nhà máy cấp nước sạch.

3.2. Hiện trạng khai thác, sử dụng nước dưới đất

3.2.1. Vùng hạn chế khai thác 1

Trong phạm vi các vùng hạn chế 1 hiện không có công trình cấp phép khai thác nào đang khai thác, sử dụng nước dưới đất trong khu vực này, chỉ có 20 giếng khai thác nhỏ lẻ hộ gia đình độ sâu trung bình <50m, đường kính nhỏ từ 48-76 mm, đang khai thác với lưu lượng ≤ 1 m³/ngày, các giếng khai thác này đều chưa thực hiện đăng ký khai thác. Các giếng khai thác chủ yếu phục vụ mục đích cấp nước sinh hoạt của hộ gia đình.

Cả 20 giếng đều khai thác với lưu lượng nhỏ nên không gây ra các tác động ảnh hưởng do khai thác nước như sụt lún nền đất, suy thoái cạn kiệt nước. Để đảm bảo chất lượng, trữ lượng cho nguồn nước dưới đất các công trình khai thác này cần phải thực hiện đăng ký khai thác nước dưới đất với các cơ quan quản lý địa phương.

Bảng 3.3. Tổng hợp số lượng các công trình khai thác nước dưới đất ở các vùng hạn chế 1

3.2.2. Vùng hạn chế khai thác 4

Trong phạm vi các vùng hạn chế 4 hiện không có công trình cấp phép khai thác nào đang khai thác, sử dụng nước dưới đất trong khu vực này, có 60 giếng khai thác nhỏ lẻ hộ gia đình độ sâu trung bình <50 m, đường kính nhỏ từ 48-76 mm, đang khai thác với lưu lượng ≤ 1 m³/ngày, các giếng khai thác này đều chưa thực hiện đăng ký khai thác. Các giếng khai thác đang hoạt động phục vụ mục đích cấp nước sinh hoạt của hộ gia đình.

Cả 60 giếng đều khai thác với lưu lượng nhỏ nên không gây ra các tác động ảnh hưởng do khai thác nước như sụt lún nền đất, suy thoái, ô nhiễm cạn kiệt nước, ô nhiễm các nguồn nước mặt. Để đảm bảo chất lượng, trữ lượng cho nguồn nước dưới đất các công trình khai thác này cần phải thực hiện đăng ký khai thác nước dưới đất theo đúng quy định.

Bảng 3.4. Tổng hợp số lượng các công trình khai thác nước dưới đất ở các vùng hạn chế 4

3.2.3. Vùng hạn chế khai thác 3

Tại các vùng hạn chế khai thác 3, có 31 công trình khai thác nước dưới đất đã được cấp phép khai thác, trong đó có 26 công trình vẫn còn hiệu lực giấy phép đang khai thác, sử dụng với tổng lưu lượng 15.942 m³/ngày, có 5 công trình đã hết hiệu lực giấy phép khai thác nhưng vẫn đang khai thác với tổng lưu lượng 22,6 m³/ngày, trong đó thành phố Lạng Sơn khai thác với lưu lượng lớn nhất (11.054,6 m³/ngày), tiếp đến là các huyện Cao Lộc, Chi Lăng, Bắc Sơn, các huyện Văn Lãng, Lộc Bình, Tràng Định không có công trình khai thác nào (đối với các công trình có lưu lượng > 10 m³/ngày). Nước dưới đất được khai thác chủ yếu trong tầng chứa nước c-p, sau đó là tầng chứa nước p₂đđ.

Trong các vùng hạn chế khai thác 3 hiện có tổng 1.106 giếng khoan khai thác quy mô nhỏ hộ gia đình, độ sâu trung bình <50m, đường kính nhỏ từ 48-76 mm, đang khai thác với lưu lượng ≤ 1 m³/ngày, các giếng khai thác đang hoạt động phục vụ mục đích cấp nước sinh hoạt của hộ gia đình. Hiện tại các công trình khai thác vẫn đảm bảo chưa gây ra các tác động xấu nào do khai thác nước. Trong 1.106 giếng khoan đã có 23 giếng thực hiện đăng ký khai thác với các cơ quan quản lý địa phương, các công trình khai thác còn lại cũng cần sớm thực hiện đăng ký khai thác để đảm bảo cho nguồn nước dưới đất được phát triển bền vững không bị suy thoái, cạn kiệt.

Ngoài ra trong vùng hạn chế khai thác 3 tại xã Vạn Linh, huyện Chi Lăng có 4 lỗ khoan VCLS5, VCLS6, VCLS7, VCLS8 đã thi công xong vào năm 2020 thuộc Chương trình “Điều tra, tìm kiếm nguồn nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước” với mục tiêu cấp nước cho người dân một số thôn vùng cao của xã Vạn Linh với tồng lưu lượng 1762,56 m³/ngày, tuy nhiên cả 4 lỗ khoan đều chưa đi vào hoạt động.

Bảng 3.5. Tổng hợp số lượng các công trình khai thác nước dưới đất ở các vùng hạn chế 3