QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH KẾ HOẠCH QUẢN LÝ RỦI RO THIÊN TAI TỔNG HỢP QUẢNG TRỊ

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG TRỊ

Căn cứ Luật Tổ chức HĐND và UBND ngày 26 tháng 11 năm 2003;
Căn cứ Pháp lệnh Phòng, chống lụt, bão ngày 08 tháng 3 năm 1993 và Pháp lệnh Bổ sung, sửa đổi một số điều của Pháp lệnh Phòng, chống lụt, bão được Ủy ban thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 24 tháng 8 năm 2000;
Căn cứ Quyết định số 172/2007/QĐ-TTg ngày 16 tháng 11 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020;
Xét đề nghị của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Tờ trình số 82/TTr-SNN ngày 02 tháng 02 năm 2010 về việc Đề nghị phê duyệt Kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp tỉnh Quảng Trị;
Theo đề nghị của Chánh Văn phòng UBND tỉnh,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này bản “Kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp tỉnh Quảng Trị đến năm 2020”.

Điều 2. Giao trách nhiệm cho Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh làm cơ quan chủ trì tổ chức thực hiện và đánh giá quá trình triển khai thực hiện Kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp của tỉnh.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực từ ngày ký.

Chánh Văn phòng UBND tỉnh, Trưởng ban Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, Giám đốc các Sở, thủ trưởng các Ban, ngành, đoàn thể, các cơ quan đơn vị, Chủ tịch UBND và Trưởng ban Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn các huyện, thị xã, thành phố và các thành viên Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh có trách nhiệm thi hành quyết định này./.

KẾ HOẠCH

QUẢN LÝ RỦI RO THIÊN TAI TỔNG HỢP TỈNH QUẢNG TRỊ ĐẾN NĂM 2020

ATNĐ                Áp thấp nhiệt đới

CSHT                Cơ sở hạ tầng

IDA                   Hiệp hội Phát triển quốc tế

PCLB                Phòng, chống lụt bão

SXKD               Sản xuất kinh doanh

TKCN                Tìm kiếm cứu nạn

UBND               Ủy ban nhân dân

WB                   Ngân hàng thế giới

PHỤ LỤC

Các từ viết tắt........................................................................................................................

1. Giới thiệu ..........................................................................................................................

2. Bối cảnh chung về thiên tai tại tỉnh .....................................................................................

2.1. Về bão lụt ......................................................................................................................

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH KẾ HOẠCH QUẢN LÝ RỦI RO THIÊN TAI TỔNG HỢP QUẢNG TRỊ

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG TRỊ

Căn cứ Luật Tổ chức HĐND và UBND ngày 26 tháng 11 năm 2003;
Căn cứ Pháp lệnh Phòng, chống lụt, bão ngày 08 tháng 3 năm 1993 và Pháp lệnh Bổ sung, sửa đổi một số điều của Pháp lệnh Phòng, chống lụt, bão được Ủy ban thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 24 tháng 8 năm 2000;
Căn cứ Quyết định số 172/2007/QĐ-TTg ngày 16 tháng 11 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020;
Xét đề nghị của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Tờ trình số 82/TTr-SNN ngày 02 tháng 02 năm 2010 về việc Đề nghị phê duyệt Kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp tỉnh Quảng Trị;
Theo đề nghị của Chánh Văn phòng UBND tỉnh,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này bản “Kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp tỉnh Quảng Trị đến năm 2020”.

Điều 2. Giao trách nhiệm cho Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh làm cơ quan chủ trì tổ chức thực hiện và đánh giá quá trình triển khai thực hiện Kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp của tỉnh.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực từ ngày ký.

Chánh Văn phòng UBND tỉnh, Trưởng ban Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, Giám đốc các Sở, thủ trưởng các Ban, ngành, đoàn thể, các cơ quan đơn vị, Chủ tịch UBND và Trưởng ban Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn các huyện, thị xã, thành phố và các thành viên Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh có trách nhiệm thi hành quyết định này./.

KẾ HOẠCH

QUẢN LÝ RỦI RO THIÊN TAI TỔNG HỢP TỈNH QUẢNG TRỊ ĐẾN NĂM 2020

Các từ viết tắt

ATNĐ                Áp thấp nhiệt đới

CSHT                Cơ sở hạ tầng

IDA                   Hiệp hội Phát triển quốc tế

PCLB                Phòng, chống lụt bão

SXKD               Sản xuất kinh doanh

TKCN                Tìm kiếm cứu nạn

UBND               Ủy ban nhân dân

WB                   Ngân hàng thế giới

PHỤ LỤC

Các từ viết tắt........................................................................................................................

1. Giới thiệu ..........................................................................................................................

2. Bối cảnh chung về thiên tai tại tỉnh .....................................................................................

2.1. Về bão lụt ......................................................................................................................

2.2. Về hạn hán và gió Tây- Nam khô nóng (Gió Lào) ..............................................................

2.3. Đánh giá chung ..............................................................................................................

3. Các nguyên tắc quản lý rủi ro thiên tai ................................................................................

3.1. Tổ chức thể chế .............................................................................................................

3.2. Yêu cầu, trách nhiệm và nhận thức cộng đồng .................................................................

3.3. Các giai đoạn trong quản lý thiên tai ................................................................................

3.4. Các loại hình rủi ro đối với cộng đồng .............................................................................

3.5. Các giải pháp quản lý .....................................................................................................

3.6. Đầu tư ...........................................................................................................................

3.7. Cam kết quốc tế .............................................................................................................

4. Giải pháp chung và mục tiêu của quản lý rủi ro thiên tai .......................................................

4.1. Mục tiêu .........................................................................................................................

4.1.1. Mục tiêu chung ............................................................................................................

4.1.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................................................

4.2. Giải pháp chung .............................................................................................................

5. Giải pháp Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp ..........................................................................

5.1. Giải pháp công trình .......................................................................................................

5.1.1. Đối với bão .................................................................................................................

5.1.2. Đối với lũ lụt ................................................................................................................

5.1.3. Sạt lở bờ sông ............................................................................................................

5.1.4. Úng lụt (lũ nội đồng) ....................................................................................................

5.1.5. Hạn hán .......................................................................................................................

5.1.6. Lũ quét ........................................................................................................................

5.1.7. Lốc tố .........................................................................................................................

5.1.8. Thiên tai khác ..............................................................................................................

5.2. Giải pháp phi công trình ..................................................................................................

5.2.1. Đối với bão .................................................................................................................

5.2.2. Đối với lũ lụt ................................................................................................................

5.2.3. Sạt lở bờ sông ............................................................................................................

5.2.4. Úng lụt (Lũ nội đồng) ...................................................................................................  

5.2.5. Hạn hán .......................................................................................................................

5.2.6. Lũ quét ........................................................................................................................

5.2.7. Lốc tố .........................................................................................................................

5.2.8. Thiên tai khác ..............................................................................................................

5.3. Các giải pháp khẩn cấp ..................................................................................................

6. Kế hoạch thực hiện ...........................................................................................................

6.1. Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh ............................................

6.2. Đối với các Sở, Ban, ngành ............................................................................................

6.3. Đối với các địa phương ..................................................................................................

7. Đánh giá thực hiện ............................................................................................................

7.1. Xác định tiêu chí đánh giá ...............................................................................................

7.2. Phân định thời kỳ đánh giá ..............................................................................................

7.3. Biện pháp tổ chức thực hiện việc đánh giá ......................................................................

8. Kết luận ............................................................................................................................

1. Giới thiệu

Chiến lược Quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 172/2007/QĐ-TTg ngày 16 tháng 11 năm 2007 là một văn bản pháp lý quan trọng để căn cứ vào đó các cấp, các ngành trong cả nước thực hiện. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh Quảng Trị đã tiến hành xây dựng chương trình, kế hoạch hành động riêng của tỉnh trong công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai; chương trình, kế hoạch của tỉnh thể hiện tầm nhìn tổng quát đối với các mục tiêu, nội dung và đề ra các nhiệm vụ và các giải pháp phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội của tỉnh.

Những năm gần đây, thiên tai xảy ra ngày càng nhiều hơn, nguy hiểm và khó lường hơn. Thêm vào đó, hiện tượng biến đổi khí hậu toàn cầu làm trái đất nóng lên, băng tan và nước biển dâng cũng có xu hướng gây nên những ảnh hưởng khá lớn về mọi mặt đối với Việt Nam nói chung và Quảng Trị nói riêng.

Để triển khai thực hiện Chiến lược Quốc gia và chương trình, kế hoạch hành động của tỉnh có hiệu quả, đúng mục tiêu, nội dung đề ra và phù hợp với tình hình thiên tai, biến đổi khí hậu hiện nay nhất thiết phải xây dựng được một kế hoạch chi tiết về quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp cấp tỉnh. Trong kế hoạch phải đưa ra được những mục tiêu ưu tiên hàng đầu, cấp bách nhất hiện nay trên địa bàn tỉnh để có định hướng chính xác và đầu tư có hiệu quả giúp tỉnh phát triển về kinh tế xã hội bền vững và giảm nhẹ tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra trên địa bàn tỉnh.

Một thuận lợi cho tỉnh đó là Hiệp hội Phát triển quốc tế (IDA) thuộc WB cho vay khoản tín dụng số 4114-VN nhằm hỗ trợ Chính phủ Việt Nam thực hiện Dự án Quản lý rủi ro thiên tai bao gồm 04 hợp phần và Quảng Trị là một trong số các tỉnh được WB quan tâm đầu tư, hỗ trợ. Trong khuôn khổ hợp phần 4 (Tăng cường thể chế và xây dựng năng lực), một trong những hoạt động chính ở cấp tỉnh là xây dựng kế hoạch quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp nhằm giúp tỉnh quản lý và đầu tư có hiệu quả trong công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai.

Cần khẳng định rằng, kế hoạch này không phủ nhận hay bao trùm tất cả “Chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược Quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 của tỉnh” mà chỉ dựa trên cơ sở chương trình, kế hoạch hành động của tỉnh để triển khai thực hiện nhằm đưa ra những định hướng chính, những vấn đề ưu tiên cấp bách nhất, những nhu cầu khẩn thiết mà tỉnh cần triển khai thực hiện trong thời gian tới để tăng cường khả năng phòng, chống và giảm thiểu thiệt hại tối đa do thiên tai gây ra trên địa bàn tỉnh. Kế hoạch quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp cấp tỉnh bao gồm các phần sau:

Phần 1: Giới thiệu.

Phần 2: Bối cảnh chung về thiên tai trên địa bàn tỉnh.

Phần 3: Các nguyên tắc quản lý rủi ro thiên tai.

Phần 4: Giải pháp chung và mục tiêu của quản lý rủi ro thiên tai.

Phần 5: Giải pháp quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp.

Phần 6: Kế hoạch thực hiện

Phần 7: Đánh giá thực hiện

Phần 8: Kết luận.

2. Bối cảnh chung về thiên tai tại tỉnh

Quảng Trị là tỉnh có đặc điểm về khí hậu và địa hình rất phức tạp. Là nơi chịu ảnh hưởng của hầu hết các loại thiên tai thường xảy ra ở Việt Nam nhưng với tần suất cao hơn và mức độ ác liệt hơn như bão, áp thấp nhiệt đới (ATNĐ), lũ lụt, lũ quét, hạn hán, lốc tố, dông sét, sạt lở đất, sụt lún đất, úng hạn, xâm nhập mặn, triều cường,… trong đó nhiều nhất là bão, lũ lụt, hạn hán, lốc xoáy và sạt lở đất. Bản đồ số 06 trong atlas bản đồ mô tả phân bố về mặt không gian của các khu vực chịu ảnh hưởng mạnh của các loại hình thiên tai này tại tỉnh Quảng Trị. Khí hậu Quảng Trị chia làm hai mùa rõ rệt, mùa khô chịu ảnh hưởng của gió Tây- Nam khô nóng, hạn hán và xâm nhập mặn từ tháng 3 đến tháng 8, mùa mưa chịu ảnh hưởng lớn của bão, lũ lụt, rét hại từ tháng 9 đến tháng 2 năm sau. Bão, lụt thường xảy ra từ tháng 9 đến giữa tháng 12 hàng năm, tập trung nhiều nhất vào các tháng 10, 11. Khi bão, ATNĐ xảy ra kèm theo mưa lớn, triều cường dâng cao gây ngập lụt ở đồng bằng, lũ quét ở miền núi và vùng gò đồi. Các hình thái thiên tai khác như lũ tiểu mãn (Gây ngập úng) xảy ra từ tháng 4 đến tháng 6 hàng năm; Lốc xoáy, dông sét, mưa đá, sạt lở đất, ... xảy ra quanh năm.

2.1. Về bão lụt

Trong những năm qua, Quảng Trị chịu ảnh hưởng lớn của thiên tai, bão lụt với tần suất ngày càng nhiều hơn, cường độ lớn hơn, gây thiệt hại rất lớn đến tính mạng và tài sản của nhân dân và nhà nước, ảnh hưởng mọi mặt về tình hình phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh.

a) Về bão: Theo số liệu thống kê trong 98 năm có 75 cơn bão đổ bộ vào khu vực Bình Trị Thiên, bình quân 0,8 cơn bão/năm ảnh hưởng trực tiếp đến Quảng Trị, có năm không có bão, nhưng lại có năm liên tiếp 2- 3 cơn bão đổ bộ trực tiếp. Ảnh hưởng nặng nề nhất là bão gây ra gió xoáy giật kèm theo mưa to dài ngày gây ra lũ lụt nghiêm trọng. Tỷ lệ mưa do bão và áp thấp nhiệt đới gây ra chiếm tới 40-50% tổng lượng mưa trong các tháng 9- 11. Lượng mưa do một cơn bão gây ra khoảng 300-600 mm, có khi đến 1000mm.

Thống kê 12 năm trở lại đây (1998- 2009), trên địa bàn tỉnh chịu ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp của 24 cơn bão và áp thấp nhiệt đới (Trung bình 02 cơn/1 năm) gây nhiều thiệt hại đến tài sản của nhân dân và nhà nước. Điển hình là cơn bão số 6 (Xangsane) năm 2006 tuy không đổ bộ trực tiếp trên địa bàn tỉnh nhưng đã gây ra gió lớn (Cấp 8, giật cấp 9) và mưa to gây lũ lụt trên diện rộng làm ngập 73 xã, phường, thị trấn của 9 huyện, thị xã với mức ngập từ 0,5-3m, làm 4 người chết, 44 người bị thương, sập trôi 159 nhà, 2.970 nhà bị tốc mái, cơ sở hạ tầng, sản xuất - kinh doanh, môi trường, … bị thiệt hại nặng, giá trị thiệt hại lên đến trên 202 tỷ đồng. Năm 2008, cơn bão số 7 (Từ ngày 27-30/9/2008) trong quá trình di chuyển vào đất liền, đã đi qua đảo Cồn Cỏ và ven bờ ngoài khơi của tỉnh gây gió mạnh cấp 9, giật cấp 12 trên đảo Cồn Cỏ; gió mạnh cấp 7, cấp 8, giật cấp 10 ở vùng ven biển gây thiệt hại nặng nề về tính mạng và tài sản của nhân dân và nhà nước, nhất là về cây công nghiệp như cao su tiểu điền đang trong thời kỳ thu hoạch bị gãy, đổ, hư hỏng trên 700 ha và sản xuất nông nghiệp như lúa Hè- Thu trong thời kỳ thu hoạch bị thiệt hại 3.300ha, hoa màu thiệt hại 980 ha, lương thực bị ướt hỏng 398 tấn và nhiều thiệt hại về cơ sở hạ tầng và sản xuất kinh doanh khác, nhất là ở huyện đảo Cồn Cỏ chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão, giá trị thiệt hại trên 150 tỷ đồng. Năm 2009, cơn bão số 9 (Từ ngày 27/9 - 03/10/2009) tuy không đổ bộ trực tiếp trên địa bàn tỉnh nhưng đã gây ra gió lớn (Cấp 9, giật cấp 10) và mưa to gây ngập lụt sâu trên diện rộng (Diện rộng hơn cả năm 1999), làm 18 người chết, 107 người bị thương, sập trôi 439 nhà, 7.875 nhà bị tốc mái, xiêu vẹo, tổng số hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp là 58.359 hộ dân, cơ sở hạ tầng, sản xuất- kinh doanh, môi trường, … bị thiệt hại nặng, giá trị thiệt hại lên đến gần 2.500 tỷ đồng;

b) Về lũ lụt: Do đặc điểm địa hình của tỉnh ngắn, dốc nghiêng từ Tây sang Đông, có địa hình lòng chảo ở vùng đồng bằng nên thời gian truyền lũ nhanh nhưng thoát chậm. Mặt khác, lượng mưa phân bố không đồng đều trong năm, có 2 đỉnh: Một đỉnh vào tháng 5 gây lũ tiểu mãn và một đỉnh vào khoảng tháng 10 đến giữa tháng 11 gây lũ chính vụ. Tính trung bình nhiều năm thì mùa lũ lụt chính vụ thường xảy ra khoảng từ giữa tháng 9 đến đầu tháng tháng 12 hàng năm. Tuy nhiên, những năm gần đây do ảnh hưởng biến đổi khí hậu toàn cầu nên trên địa bàn tỉnh thường xảy ra lũ sớm vào giữa tháng 8 đến đầu tháng 9 và lũ muộn từ cuối tháng 12 đến đầu tháng 1, đặc biệt là hiện tượng lũ trái mùa đã xảy ra vào tháng 2 năm 2006.

Từ năm 1999 trở lại đây, trên địa bàn tỉnh xảy ra nhiều đợt lũ lớn, kéo dài nhiều ngày nhất là từ năm 2005 đến 2009. Có 03 đợt lũ lớn đặc trưng đó là:

- Trận lũ lịch sử tháng 11 năm 1999: Mưa lớn kết hợp triều cường do áp thấp từ biển Đông vào làm nước dâng cao, gây ngập lụt trên diện rộng và kéo dài (Mực nước sông Thạch Hãn tại thị xã Quảng Trị là 7,29 m, lớn hơn báo động III là 1,79 m). Đây là trận lũ lớn nhất trong vòng 20 năm trở lại đây, làm 56 người chết, 43 người bị thương, 59.936 nhà bị ngập (Ngập sâu từ 1,5 đến 4m là 29.721 nhà; 5.068 nhà bị xiêu; 2.186 nhà bị đổ, 309 nhà bị lũ cuốn trôi), các công trình CSHT và SXKD bị thiệt hại nặng. Tổng thiệt hại lên đến trên 564 tỷ đồng;

- Đợt lũ lịch sử đặc biệt trên lưu vực sông Bến Hải từ ngày 06 đến 09/10/2005: Lượng mưa trong 01 giờ là 96mm, trong 12 giờ là 408mm (Tại Đông Hà), cường suất lũ lớn nhất tại Gia Voòng (Sông Bến Hải) một giờ là 1,69m, mực nước vượt lũ lịch sử (1992) là 2,28m, vượt báo động III là 7,43m; làm ngập 40 xã, phường, thị trấn của 7 huyện, thị xã từ 0,8- 1,5m, một số vùng ngập sâu từ 1,5- 4m làm 04 người chết, 09 người bị thương, giá trị thiệt hại lên đến trên 185 tỷ đồng;

- Đợt lũ do ảnh hưởng của cơn bão số 9 từ ngày 27/9 - 03/10/2009: Lượng mưa trong 04 ngày (Từ ngày 28/9-01/10/2009) phổ biến ở mức từ 500 mm đến 700 mm, mực nước các sông đều vượt báo động 3 và duy trì ở mức trên báo động 3 với thời gian dài (Lũ trên sông Thạch Hãn duy trì ở mức báo động 3 trong vòng 48 giờ: Từ 13h ngày 29/9- 13h ngày 01/10) gây ngập sâu trên diện rộng ở 09 huyện, thị xã, thành phố, làm ngập 47.839 nhà dân, sập trôi 439 nhà. Đây là đợt lũ lớn nhất từ năm 2000 trở lại đây, diện ngập lụt rộng hơn cả đợt lũ lịch sử năm 1999, đặc biệt xảy ra lũ quét trên sông Đakrông, sông Sê Pôn gây thiệt hại nặng nề về cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật, tài sản và tính mạng của nhà nước và nhân dân. Giá trị thiệt hại xấp xỉ 2.500 tỷ đồng;

c) Các loại hình thiên tai khác: Sét, lốc xoáy và sạt lở đất ở bờ sông, suối và đồi núi thường xảy ra hàng năm. Các hình thế thời tiết bất thường xảy ra những năm gần đây ngày càng gia tăng, điển hình như:

- Sụt lún đất: Xảy ra vào lúc 20h45’ ngày 18/2/2006 tại thôn Tân Hiệp, xã Cam Tuyền, huyện Cam Lộ với phạm vi sụt lún khoảng 02 ha, sụt lở 38 hố rộng từ 4-8m, sâu từ 3-8m, có hố sâu trên 10m (Xem atlas bản đồ, bản đồ số 06). Có 122 hộ/676 khẩu bị ảnh hưởng phải di dời, trong đó di dời khẩn cấp trong đêm 18/2/2006 là 61 hộ/328 khẩu;

- Rét hại, rét đậm: Từ cuối tháng 1 đến hết tháng 2 năm 2008, không khí lạnh tăng cường liên tục làm nền nhiệt độ hạ xuống rất thấp trên toàn tỉnh. Trong tháng 1, vùng núi có 06 ngày rét đậm. Tháng 2, đồng bằng có 19 ngày rét đậm, trong đó có ngày 14,15 có rét hại; vùng núi có 25 ngày rét đậm, trong đó có 15 ngày rét hại. Tình hình thiệt hại: Diện tích lúa bị ảnh hưởng 10.034 ha (Trong đó: bị chết 7.420 ha); lạc bị chết và thiệt hại 2.706 ha; ngô bị thiệt hại 500 ha; rau đậu các loại bị thiệt hại 1.270 ha, cao su bị chết 47 ha và trên 500 ha cà phê đang ra hoa bị ảnh hưởng nặng. Đã có tổng số 2.416 trâu, bò bị chết trong đợt rét đậm, rét hại.

Thiệt hại do thiên tai, lụt bão gây ra trên địa bàn tỉnh từ năm 1989- 2009 là:

- Về người: Chết: 209 người; bị thương: 746 người;

- Về tài sản: 4.647,7 tỷ đồng.

2.2. Về hạn hán và gió Tây- Nam khô nóng (Gió Lào):

Ngoài bão, lũ tỉnh Quảng Trị còn chịu ảnh hưởng lớn của gió Tây- Nam khô nóng hàng năm, trong đó tập trung chủ yếu từ tháng 4 đến tháng 7 (Thời gian xảy ra hạn hán tập trung chủ yếu vào các tháng 3-4 và 7-8). Gió nóng làm tăng lượng bốc hơi, giảm độ ẩm làm cạn nguồn nước, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sản xuất của người dân (Số ngày có gió Tây- Nam khô nóng trung bình 44,9 ngày/năm). Điển hình là các năm 1993, 1998, 2003 và 2005. Tính trung bình cho những năm hạn vừa có khoảng 30- 40 xã có diện tích các loại cây trồng bị ảnh hưởng do thiếu nguồn nước tưới và khô nóng. Mặt khác, nắng nóng kéo dài gây hạn nặng kết hợp mặn xâm nhập sâu vào đất liền từ 25km- 30km làm tổn thất nặng nề trong sản xuất và thiếu nước sinh hoạt.

Ngoài ra, hạn hán làm tăng lượng bốc hơi, lượng mưa đầu nguồn ít làm mực nước các hồ chứa xuống rất thấp, những năm hạn nặng như 1993, 1998, 2003 hầu hết các hồ chứa đều thiếu nước để phục vụ nước tưới sản xuất trầm trọng, có một số hồ chứa vừa và nhỏ bị cạn kiệt và không cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp như hồ La Ngà, Kinh Môn, Nghĩa Hy, Hà Thượng, Trúc Kinh, ...

Ngoài việc gây cạn kiệt các hồ chứa, nước sông dẫn đến xâm nhập mặn và thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp, hạn hán còn gây dịch bệnh về người, gia súc và cháy rừng (Thống kê từ năm 1998 đến năm 2003 có khoảng 700 ha rừng bị cháy). Một vấn đề quan trọng hiện nay tuy đã được đề cập nhiều nhưng chưa có số liệu điều tra cơ bản cũng như việc nghiên cứu hay đề tài khoa học cụ thể đó chính là việc giảm nước mặt và nước ngầm do ảnh hưởng của hạn hán và biến đổi khí hậu toàn cầu do trái đất nóng lên. Việc thiếu nước mặt, nước ngầm ảnh hưởng rất lớn đến nước sinh hoạt, sản xuất cho người dân, mặt khác việc thiếu nước dẫn đến việc khai thác bừa bãi nguồn nước ngầm gây biến động về địa chất và gây ra các loại hình hiểm họa mới trong tương lai.

Thống kê từ năm 1993 đến năm 2009, hạn hán, nắng nóng, gió Tây- Nam khô nóng, xâm nhập mặn ảnh hưởng và gây thiệt hại đến địa bàn tỉnh như sau:

- Về người: 11 người chết, 23.983 người bị dịch bệnh, 1.150 người thiếu nước sinh hoạt;

- Về tài sản: Diện tích các loại cây trồng bị hạn nặng là 50.332 ha, mất trắng là 33.141 ha. Giá trị thiệt hại trên 520,5 tỷ đồng.

2.3. Đánh giá chung

Dựa trên mức độ thiệt hại của thiên tai, phạm vi ảnh hưởng và tần suất xuất hiện của chúng, có thể xếp các loại thiên tai ở Quảng Trị theo thứ tự sau:

Bảng 1. Phân loại các nhóm thiên tai ở Quảng Trị

Bảng 2. Thống kê thiệt hại do các loại thiên tai gây ra từ năm 1989 đến 2009

Tổng giá trị thiệt hại do thiên tai, hạn hán gây ra trên địa bàn tỉnh từ năm 1989- 2009 là:

- Về người: Chết: 220 người; bị thương: 746 người; bị dịch bệnh: 23.983 người.

- Về tài sản: trên 5.168 tỷ đồng.

Hình 1: Biểu đồ thiệt hại về kinh tế từ năm 1989 - 2009

Hình 2: Biểu đồ thiệt hại về người từ năm 1989 - 2009

Qua quá trình tổng hợp thiệt hại do thiên tai gây ra hàng năm, chúng ta dễ dàng nhận thấy mức độ thiệt hại thiên tai và sự khác biệt hàng năm được thể hiện rõ ở biểu đồ trong hình 1, 2. Trong đó, 04 năm thiệt hại lớn nhất đó là năm 1998, 1999, 2005, 2009 và cũng là những năm có các loại hình thể thiên tai đặc trưng trên địa bàn tỉnh gây ảnh hưởng lớn đến tính mạng, tài sản của nhân dân và nhà nước (Tính trong vòng 20 năm trở lại đây: Năm 1998 là năm hạn nặng nhất; 1999 là năm lũ lịch sử gây thiệt hại lớn nhất; năm 2005 là năm vừa xảy ra hạn nặng và cũng là năm có đợt lũ lịch sử đặc biệt trên lưu vực sông Bến Hải; năm 2009 là năm chịu ảnh hưởng nặng của bão số 9 và mưa lũ sau bão). Qua biểu đồ ta cũng thấy rõ những năm gần đây (2004 đến nay), giá trị thiệt hại do thiên tai gây ra ngày càng lớn, điều đó chứng tỏ thiên tai ngày càng khốc liệt hơn, ảnh hưởng ngày càng nặng nề hơn đến tình tình hình phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh và do nhiều yếu tố khác nhau tạo nên nhưng chủ yếu do 03 yếu tố chính sau:

- Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu và các hiện tượng như trái đất nóng lên, nước biển dâng cao, nắng nóng và hạn hán khắc nghiệt hơn, số cơn bão xuất hiện nhiều với cường độ lớn hơn và đường đi phức tạp hơn, các hiện tượng thời tiết nguy hiểm khác như dông, lốc, sét xảy ra cũng khác thường hơn, ...;

- Khuynh hướng thiên tai theo chu kỳ và từng giai đoạn;

- Một yếu tố cơ bản nữa đó là tình hình phát triển kinh tế- xã hội ngày càng đi lên kéo theo cơ sở hạ tầng ngày càng phát triển và sự thiếu đồng bộ trong công tác quản lý, phối hợp xây dựng cơ sở hạ tầng cũng là một trong những yếu tố tác động đến thiệt hại do thiên tai gây ra.

3. Các nguyên tắc quản lý rủi ro thiên tai

3.1. Tổ chức thể chế

UBND tỉnh thống nhất quản lý nhà nước về công tác phòng, chống lụt, bão, tìm kiếm cứu nạn và giảm nhẹ thiên tai trong phạm vi của tỉnh; Ban Chỉ huy PCLB và TKCN tỉnh chịu trách nhiệm giúp UBND tỉnh điều hành, phối hợp với các cơ quan hữu quan thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực này.

3.2. Yêu cầu, trách nhiệm và nhận thức cộng đồng

Bảo đảm thực hiện đúng chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Tăng cường hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước và nâng cao trách nhiệm của mọi tổ chức, cá nhân đối với công tác Phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai. Từng bước hoàn thiện thể chế, hệ thống tổ chức từ tỉnh đến cơ sở. Nâng cao nhận thức, phổ biến kinh nghiệm trong phòng, chống thiên tai, nhất là ở cấp cơ sở thôn, bản, làng, xã.

3.3. Các giai đoạn trong quản lý thiên tai

Quản lý rủi ro thiên tai là cách tiếp cận có cơ cấu nhằm quản lý tính không chắc chắn liên quan tới mối đe dọa hay hiểm hoạ do thiên tai gây ra. Chính vì thế, kế hoạch quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp của tỉnh phải được thực hiện đồng bộ, theo giai đoạn và có trọng điểm, vừa có tính cấp bách, vừa có tính lâu dài. Công tác Phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai phải thực hiện theo 03 giai đoạn: (1) Lập kế hoạch và triển khai các phương án phòng, ngừa trước thiên tai; (2) ứng phó, cứu trợ khẩn cấp trong thiên tai; (3) Khắc phục hậu quả, đầu tư xây dựng và tái thiết sau thiên tai. Thực hiện triệt để, có hiệu quả phương châm “4 tại chỗ” (Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, vật tư tại chỗ, hậu cần tại chỗ) và chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả. Công tác khắc phục hậu quả phải kết hợp với khôi phục và nâng cấp, bảo đảm sự phát triển bền vững của từng vùng và từng lĩnh vực.

3.4. Các loại hình rủi ro đối với cộng đồng

Quản lý rủi ro thiên tai đối với cộng đồng bao gồm 03 loại chính: (1) Những rủi ro hiện tại, (2) Những rủi ro trong tương lai, (3) Những rủi ro còn lại. Các biện pháp nhằm giảm thiểu rủi ro này bao gồm cả việc chấp nhận hậu quả của rủi ro và đưa ra biện pháp giảm thiểu nhằm giảm các tác động tiềm năng hoặc đem rủi ro tới cho bên thứ ba chẳng hạn như biện pháp bảo hiểm.

(1) Những rủi ro hiện tại là những rủi ro xảy ra với những cộng đồng dễ bị tổn thương hoặc bị hứng chịu bởi thiên tai. (2) Rủi ro trong tương lai- là những thay đổi của rủi ro trong tương lai, chẳng hạn như sự phát triển của các cộng đồng mới hoặc cơ sở hạ tầng trong khu vực dễ bị tổn thương sẽ tạo ra những rủi ro trong tương lai. (3) Rủi ro còn lại- là những rủi ro gắn liền với thiên tai thường lớn hơn so với “Thiết kế” và vượt ra khỏi các biện pháp quản lý được áp dụng. Chẳng hạn như lũ lụt lớn sẽ tàn phá hệ thống đê bảo vệ. Đó là do chức năng của các đê bảo vệ này không thể đáp ứng được nhu cầu ngăn chặn rủi ro từ những hiểm hoạ thiên tai.

3.5. Các giải pháp quản lý

Quy hoạch quản lý rủi ro thiên tai tìm kiếm để giải quyết những rủi ro tồn đọng hiện tại và trong tương lai bằng cách sử dụng tổng hợp 06 biện pháp quản lý sau: (1) Quy hoạch sử dụng đất; (2) Kiểm soát phát triển và xây dựng nhằm giảm thiểu khả năng tổn thương đối với hiểm hoạ; (3) Các biện pháp công trình; (4) Biện pháp quản lý thiên tai khẩn cấp (Bao gồm dự báo, cảnh báo); (5) Giáo dục rủi ro thiên tai và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng (CBDRM); (6) Chuyển giao rủi ro qua hình thức bảo hiểm.

3.6. Đầu tư

Đầu tư cho công tác Phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai là yếu tố quan trọng để đảm bảo phát triển bền vững. Nhà nước đảm bảo các nguồn lực cần thiết; đồng thời huy động sự đóng góp của cộng đồng và toàn xã hội để đầu tư cho phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai. Đầu tư xây dựng các công trình phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai phải kết hợp giữa các giải pháp công trình và phi công trình, thực hiện lợi dụng tổng hợp, đảm bảo hài hoà với thiên nhiên và cảnh quan môi trường.

3.7. Cam kết quốc tế

Đảm bảo thực hiện các cam kết quốc tế về lĩnh vực phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai.

4. Giải pháp chung và mục tiêu của quản lý rủi ro thiên tai

Chiến lược Quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 của Chính phủ đã đưa ra phương châm phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai cho vùng đồng bằng ven biển miền Trung nói chung và Quảng Trị nói riêng là "Chủ động phòng, tránh, thích nghi để phát triển", tập trung vào các nhiệm vụ và giải pháp sau:

- Quy hoạch khu dân cư, khu công nghiệp, khu du lịch; quy hoạch, xây dựng công trình phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai, công trình hạ tầng giao thông bảo đảm chống ngập và tiêu thoát lũ;

- Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với đặc thù thiên tai của vùng và tận dụng được điều kiện tự nhiên thuận lợi trên đất liền, trên biển để phát triển; chống sự xâm lấn của các cồn cát vào vùng đồng bằng, chống hoang mạc hóa;

- Thực hiện chương trình củng cố, nâng cấp đê điều, tận dụng và bảo tồn các cồn cát tự nhiên để ngăn sóng thần, ngăn nước biển, ngăn mặn; xây dựng các hồ chứa, tăng cường trồng rừng, triển khai các giải pháp tăng cường dòng chảy mùa kiệt và nước ngầm, tăng cường các công trình thủy lợi để chống hạn, chống úng; xây dựng các công trình phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển, nạo vét luồng lạch; xây dựng các khu neo đậu tàu, thuyền, nâng cấp và phát triển các trạm thông tin ven biển phục vụ cảnh báo bão, nước biển dâng và sóng thần;

- Tăng cường nghiên cứu đề xuất các giải pháp chống bồi lấp cửa sông, nạo vét lòng dẫn tăng cường khả năng thoát lũ, kết hợp giao thông thủy.

Trên cơ sở Chiến lược Quốc gia và Chương trình, kế hoạch hành động của tỉnh, kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp xây dựng nên các mục tiêu và giải pháp chung như sau:

4.1. Mục tiêu

4.1.1. Mục tiêu chung

Huy động mọi nguồn lực sẵn có của địa phương, nguồn vốn cấp phát của Chính phủ, vận động và kêu gọi các nguồn vốn tài trợ của các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi Chính phủ, các tổ chức chính trị - xã hội trong và ngoài nước để thực hiện có hiệu quả công tác Phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai trên địa bàn tỉnh nhằm giảm đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản của nhân dân và nhà nước, hạn chế sự phá hoại tài nguyên thiên nhiên, môi trường và di sản văn hoá, góp phần quan trọng bảo đảm phát triển bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh của tỉnh.

4.1.2. Mục tiêu cụ thể:

(1). Quy hoạch- kế hoạch

Trên cơ sở Chương trình, kế hoạch hành động của tỉnh, thực hiện Chiến lược Quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 để lồng ghép, gắn kết công tác quản lý rủi ro thiên tai, biến đổi khí hậu vào Quy hoạch phát triển tổng thể kinh tế- xã hội của tỉnh, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn và Quy hoạch của các ngành, lĩnh vực giai đoạn 2010 đến 2020, định hướng đến năm 2030. Xác định công tác quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng, ưu tiên hàng đầu trong các quy hoạch phát triển, quy chuẩn xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội và khu dân cư để thực hiện quản lý và xây dựng công trình cơ sở hạ tầng bảo đảm cho công tác quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai phù hợp với xu thế thiên tai, biến đổi khí hậu hiện nay và trong tương lai để ổn định và phát triển bền vững.

(2). Tăng cường nhận thức

Tăng cường các biện pháp tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, công nhân viên chức, lực lượng vũ trang và cộng đồng người dân để tránh tư tưởng chủ quan, xem nhẹ công tác quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai. Phấn đấu đến năm 2015 sẽ có trên 80% số dân các xã thuộc vùng thường xuyên bị thiên tai và đến năm 2020 toàn bộ cộng đồng người dân sẽ được phổ biến kiến thức về phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu.

(3). Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và cơ chế chính sách trong công tác Quản lý rủi ro thiên tai. Kiện toàn Ban Chỉ huy PCLB và TKCN từ cấp tỉnh đến cơ sở theo hướng gọn, mạnh. Phấn đấu đến năm 2012 đảm bảo 100% cán bộ chính quyền địa phương các cấp (Từ tỉnh đến huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn, thôn, bản) trực tiếp làm công tác phòng, chống thiên tai được tập huấn, nâng cao năng lực và trình độ về công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai.

(4). Nâng cao năng lực cảnh báo, dự báo

Nâng cao năng lực cảnh báo, dự báo các loại hình thiên tai. Xây dựng mạng lưới thông tin liên lạc phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đồng bộ từ tỉnh đến xã. Nâng cao năng lực dự báo thiên tai cho dự báo viên. Trọng tâm là nâng thời gian cảnh báo lũ trước 48h, nâng thời gian dự báo lũ chính xác cho vùng đồng bằng trước 18h và trước 12h đối với loại hình lũ quét; dự báo cực ngắn các hiện tượng mưa đá, dông tố, lốc xoáy, gió mạnh và mưa lớn.

(5). Quản lý và nâng cấp hệ thống đê điều

Sửa chữa, gia cố, nâng cấp để bảo đảm an toàn hệ thống đê điều hiện có; quy hoạch, xây dựng mới để củng cố, nâng cao khả năng phòng, chống của hệ thống đê biển, đê sông, đê cát, đê bao, kè sông, kè biển trên địa bàn tỉnh nhằm mục đích bảo vệ dân cư, đất đai, phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh, quốc phòng vùng hải đảo, ven biển, ven sông, từng bước ứng phó có hiệu quả với nước biển dâng do ảnh hưởng biến đổi khí hậu toàn cầu hiện nay.

(6). Quản lý và nâng cấp các hồ chứa

Sửa chữa, gia cố, nâng cấp để bảo đảm an toàn cho 200 hồ chứa nước hiện có, đặc biệt là hồ thủy điện Rào Quán và 10 hệ thống hồ chứa nước, đập dâng loại vừa và lớn có dân cư đông đúc, có cơ sở chính trị, kinh tế, văn hoá, công trình quốc phòng, an ninh quan trọng ở hạ du. Tiếp tục quy hoạch, đầu tư xây dựng mới các hồ chứa nước và các công trình thủy lợi khác trên địa bàn tỉnh nhằm giảm thiểu tác hại rủi ro thiên tai và phát triển kinh tế- xã hội bền vững.

(7). Di dời dân khỏi nơi nguy hiểm

Hoàn thành việc di dời, sắp xếp và ổn định đời sống nhân dân vùng thường xuyên xảy ra thiên tai theo quy hoạch được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Trước mắt từ nay đến năm 2015, phấn đấu cơ bản hoàn thành việc di dời dân ra khỏi các khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất đồi núi, sụt lún đất, sạt lở bờ sông ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống nhân dân và vùng thường xuyên ngập sâu ở ven sông, suối; phấn đấu đến năm 2020 cơ bản hoàn thành việc xây dựng các khu tái định cư vùng thiên tai để di dời dân ở các vùng nguy hiểm khác đến nơi an toàn.

(8). Xây dựng các khu neo đậu tàu thuyền

Hoàn thành 100% việc xây dựng các khu neo đậu tàu thuyền tránh trú bão theo quy hoạch đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Phấn đấu đến năm 2015 sẽ xây dựng hoàn thiện 03 khu neo đậu tàu thuyền: Cửa Tùng, Cửa Việt và Cồn Cỏ.

(9). Hoàn thiện hệ thống thông tin liên lạc nghề cá

Hoàn thiện hệ thống thông tin liên lạc nghề cá từ các tổ chức quản lý đến tận người dân; mục tiêu năm 2010 sẽ thành lập và xây dựng hoàn chỉnh hệ thống quản lý thông tin tàu cá của tỉnh; phấn đấu đến năm 2012 đảm bảo 100% tàu, thuyền đánh bắt xa bờ và đến năm 2015 đảm bảo 100% tàu, thuyền trung bờ có đủ thiết bị thông tin liên lạc, dụng cụ cứu hộ, cứu nạn.

(10). Xây dựng và tổ chức hoạt động lực lượng tìm kiếm cứu nạn

Xây dựng và tổ chức hoạt động lực lượng tìm kiếm cứu nạn ở các cấp, các ngành, phối hợp và hiệp đồng chặt chẽ giữa các lực lượng tìm kiếm cứu nạn của Trung ương, các tỉnh khác để chủ động ứng phó khi có tình huống cấp bách xảy ra. Tăng cường đào tạo, huấn luyện, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho các lực lượng tìm kiếm cứu nạn của tỉnh, huyện, thị xã; thành lập và đào tạo các đội ứng cứu nhanh cho từng thôn, bản khu phố. Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, mua sắm trang thiết bị và phát triển nguồn nhân lực phục vụ tìm kiếm cứu nạn.

(11). Đảm bảo an toàn giao thông

Phối hợp với Bộ Giao thông- Vận tải đảm bảo an toàn các tuyến đường: Quốc lộ 1A, Quốc lộ 9, đường Hồ Chí Minh, đường sắt Bắc- Nam và củng cố, nâng cấp các tuyến đường tỉnh, giao thông nông thôn.

4.2. Giải pháp chung

(1). Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

Bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và cơ chế chính sách liên quan đến lĩnh vực quản lý thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu ở địa phương trên cơ sở Pháp lệnh Phòng, chống lụt, bão và các Nghị định, Thông tư, Quyết định, Chỉ thị, Hướng dẫn của Chính phủ về Công tác Phòng, chống lụt, bão, tìm kiếm cứu nạn và giảm nhẹ thiên tai phù hợp với đặc thù của tỉnh và tình hình thiên tai, ảnh hưởng biến đổi khí hậu toàn cầu hiện nay.

(2). Kiện toàn hệ thống tổ chức

Kiện toàn hệ thống tổ chức, bộ máy, chuyên môn hóa đội ngũ cán bộ làm công tác Phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai. Xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, từng bước đầu tư mua sắm trang thiết bị và công nghệ đảm bảo điều kiện làm việc, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cho việc điều hành, chỉ huy, chỉ đạo công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai.

(3). Nâng cao nhận thức cộng đồng

Chú trọng và ưu tiên hàng đầu công tác nâng cao nhận thức cộng đồng về công tác quản lý, phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục trên các phương tiện thông tin đại chúng và lồng ghép vào chương trình giáo dục trong nhà trường cho học sinh. Xác định đây là nhiệm vụ thường xuyên, là nội dung quan trọng cần được lồng ghép trong nội dung các đề án, dự án, quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

(4). Tăng cường lồng ghép

Lồng ghép nội dung chiến lược Quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 và công tác quản lý thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu vào chương trình, kế hoạch phát triển địa phương với phương châm “Chủ động phòng, tránh, thích nghi để phát triển” trên cơ sở thực hiện tốt phương án “Bốn tại chỗ”.

(5). Phát triển nguồn nhân lực

Thực hiện chính sách xã hội hóa và tăng cường công tác đào tạo nguồn nhân lực đối với công tác quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai.

(6). Quy hoạch ngành

Lập và rà soát quy hoạch các ngành, các địa phương đến năm 2020, trong đó chú trọng việc lồng ghép công tác quản lý thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu vào quy hoạch các ngành, các địa phương. Các địa phương, đơn vị, các cấp, các ngành phải phối hợp đồng bộ trong việc quy hoạch có tính chất quan trọng liên quan nhiều đến công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai như quy hoạch thủy lợi, giao thông; quy hoạch các khu công nghiệp, du lịch; quy hoạch nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn; quy hoạch các khu tái định cư vùng thiên tai, bão, lũ, v..v...

(7). Giải pháp công trình

Huy động mọi nguồn lực của địa phương, nguồn vốn cấp phát của Chính phủ, vận động và kêu gọi các nguồn vốn tài trợ của các tổ chức quốc tế để từng bước củng cố, nâng cấp, xây dựng mới hệ thống đê điều; xây dựng các hồ chứa, tăng cường trồng rừng, triển khai các giải pháp tăng cường dòng chảy mùa kiệt và nước ngầm, đầu tư, xây dựng các công trình thủy lợi để chống hạn, chống úng; xây dựng các công trình phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển, bồi lấp cửa sông, nạo vét luồng lạch để tăng cường khả năng thoát lũ kết hợp với giao thông thuỷ; xây dựng các khu neo đậu tầu, thuyền, nâng cấp và phát triển các trạm thông tin ven biển phục vụ cảnh báo bão, nước biển dâng và sóng thần; xây dựng các khu tái định cư cho cộng đồng vùng thường xuyên bị thiên tai, hiểm hoạ. Đầu tư, xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng như giao thông, xây dựng, y tế, giáo dục, điện lực, ... phù hợp với đặc thù thiên tai từng vùng, từng địa phương, bảo đảm cho công tác phòng ngừa và giảm nhẹ thiên tai trên địa bàn tỉnh.

(8). Ứng dụng khoa học kỹ thuật

Phát huy kinh nghiệm truyền thống và ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực quản lý, phòng chống và giảm nhẹ thiên tai.

(9). Hợp tác và chia sẻ thông tin

Tăng cường hợp tác với các địa phương, Bộ, ngành trung ương, các tổ chức quốc tế trong công tác cảnh báo, dự báo, giáo dục, đào tạo, chuyển giao công nghệ, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm tổ chức phòng, tránh, cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai.

5. Giải pháp quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai và thích ứng biến đổi khí hậu cần thiết phải xây dựng cụ thể, chi tiết các giải pháp cho từng loại hình thiên tai để tập trung đầu tư hiệu quả, có ý nghĩa chiến lược nhằm hạn chế tổn thất do thiên tai, lụt, bão gây ra, cụ thể như sau:

5.1. Giải pháp công trình

5.1.1. Đối với bão

- Xây dựng các khu tránh, trú bão cho tàu thuyền, cảng cá;

- Xây dựng trung tâm thông tin liên lạc tàu cá, các điểm bắn pháo hiệu, cột hải đăng;

- Gia cố, nâng cấp, đầu tư xây dựng mới các kè biển, kè cửa sông, đê biển, đê cửa sông, đê cát, các công trình ven cửa sông, ven biển, …;

- Xây dựng các đê, đập ngăn mặn chống triều cường, nước dâng do ảnh hưởng của bão, áp thấp nhiệt đới;

- Đầu tư nạo vét luồng lạch cửa sông để tàu thuyền lưu thông tránh, trú bão an toàn và thuận lợi khi cứu hộ, cứu nạn khi có sự cố tàu thuyền trên biển;

- Xây dựng kè (Tường) hướng dòng tại cửa sông, bờ biển chống xói, sạt lở do triều cường, sóng biển khi có bão, áp thấp nhiệt đới;

- Trồng cây chắn sóng như rừng ngập mặn;

- Trồng cây chắn gió;

- Tăng cường chất lượng của các công trình cơ sở hạ tầng, nhà máy, cơ sở chế biến,… hiện có;

- Xây dựng các khu tái định cư nội xã, nội huyện, nội tỉnh;

- Xây dựng những điểm tránh bão tập trung, hầm trú ẩn tập trung tránh bão ở vùng cao;

- Kiên cố hóa các công trình công cộng làm nơi tránh bão cho nhân dân;

- Kiên cố hóa các nhà tạm của nhân dân bằng cách cho dân vay với lãi suất thấp hoặc hỗ trợ một phần kinh phí.

5.1.2. Đối với lũ lụt

- Sửa chữa, nâng cấp, gia cố và xây dựng mới hệ thống hồ chứa, công trình thủy lợi nhỏ để điều tiết dòng chảy, tham gia cắt, giảm, phân lũ;

- Sửa chữa, nâng cấp và xây dựng mới hệ thống đê sông, đê biển, đê cát, các công trình đê bao chống lũ, kè sông, kè biển, cống thoát nước và hệ thống tiêu thoát lũ;

- Xây dựng hệ thống công trình ngăn mặn, giữ ngọt;

- Nạo vét luồng lạch lòng sông;

- Xây dựng kè (Tường) hướng dòng;

- Xây dựng các mốc, tháp cảnh báo lũ;

- Trồng cây chắn sóng bảo vệ đê điều;

- Xây dựng hệ thống nước khoan và qua tinh lọc ở vùng đồng bằng và hệ thống đường ống nước sinh hoạt ở miền núi;

- Xây dựng ao hồ nuôi thủy sản theo quy hoạch và đảm bảo cao trình vượt lũ;

- Tăng cường trồng và bảo vệ rừng phòng hộ, rừng đầu nguồn;

- Tăng cường chất lượng của các công trình cơ sở hạ tầng, nhà máy, cơ sở chế biến, … hiện có;

- Xây dựng các khu tái định cư ở vùng cao nội xã, nội huyện, nội tỉnh;

- Xây dựng các tuyến đường vượt lũ, tiếp tục đầu tư chương trình mở rộng khẩu độ cầu, cống trên hệ thống đường bộ, đường sắt đảm bảo thoát lũ;

- Kiên cố và cao tầng hóa các công trình công cộng (Trường học, trạm y tế, trụ sở cơ quan, nhà sinh hoạt cộng đồng, ...) vừa làm nơi tránh bão, vừa làm nơi sơ tán dân đến, tránh lũ lụt cho nhân dân;

- Kiên cố hóa các nhà tạm của nhân dân bằng cách cho dân vay với lãi suất thấp hoặc hỗ trợ một phần kinh phí;

- Sửa chữa, nâng cấp, đầu tư xây dựng mới hệ thống các trạm khí tượng thủy văn trên địa bàn tỉnh; tăng cường các điểm đo mưa tự động, các trạm thủy văn ở miền núi và thượng nguồn các sông.

5.1.3. Sạt lở bờ sông

- Xây dựng các khu tái định cư nội xã, nội huyện, nội tỉnh;

- Gia cố, nâng cấp, sửa chữa và xây dựng mới các kè sông kiên cố, các kè (Tường) hướng dòng ở lòng sông;

- Tăng cường chất lượng của các công trình công cộng hiện có.

5.1.4. Úng ngập (Lũ nội đồng)

- Nạo vét các cửa sông để tăng lưu lượng thoát lũ;

- Xây dựng hệ thống đê bao chống úng, hệ thống các trạm bơm tiêu thoát nước, hệ thống kênh tiêu nội đồng;

- Đầu tư xây dựng mới các hệ thống đê đường kết hợp, hệ thống đê bao, đê sông mới;

- Mở rộng khẩu độ cầu cống, xây dựng các hệ thống tiêu thoát lũ phù hợp và đồng bộ;

- Nâng cấp, sửa chữa và tăng cường chất lượng của các công trình hiện có.

5.1.5. Hạn hán

- Sửa chữa, nâng cấp và xây dựng mới các tuyến đê sông, đập ngăn mặn, giữ ngọt;

- Sửa chữa, nâng cấp và xây dựng mới các hồ chứa thượng nguồn để giữ nước và cung cấp nước vào mùa kiệt, cải tạo môi sinh môi trường;

- Củng cố hệ thống kênh mương nội đồng, các trạm bơm tưới; sửa chữa, nâng cấp và xây dựng mới các công trình thủy lợi nhỏ, bổ sung, hoàn chỉnh hệ thống đường ống nước sinh hoạt ở miền núi.

5.1.6. Lũ quét

- Xây dựng các khu tái định cư mới;

- Tăng cường chất lượng của các công trình hiện có;

- Kiên cố hóa các nhà tạm của nhân dân bằng cách cho dân vay với lãi suất thấp hoặc hỗ trợ một phần kinh phí.

5.1.7. Lốc tố

- Tăng cường chất lượng của các công trình hiện có;

- Kiên cố hóa các nhà tạm của nhân dân bằng cách cho dân vay với lãi suất thấp hoặc hỗ trợ một phần kinh phí.

5.1.8. Thiên tai khác

- Sụt lún đất: Mở rộng quy mô xây dựng khu tái định cư và hoàn thiện về hệ thống cơ sở hạ tầng ở khu tái định cư Tân Hiệp, Cam Lộ như điện, đường, trường, trạm,...;

- Nước biển dâng: Đầu tư xây dựng hệ thống đê biển, đê sông, kè biển và nâng cấp các công trình hiện có theo kịch bản biến đổi khí hậu;

- Sa mạc hóa: Xây dựng các khu tái định cư, trồng rừng phòng hộ vùng cát với mục đích giãn dân, cải tạo đất, chống cát bay, cát lấp.

5.2. Giải pháp phi công trình

5.2.1. Đối với bão

- Tăng cường tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức cho người dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, công tác tập huấn nâng cao năng lực, nhận thức của ngư dân trong việc phòng tránh, ứng phó với bão, kết hợp kinh nghiệm dân gian và khoa học để phổ biến cho người dân chủ động phòng ngừa; tập huấn về sử dụng hệ thống thông tin liên lạc, máy tần số vô tuyến điện, radio, bản đồ,…;

- Rà soát các chính sách cứu trợ phục hồi sau thiên tai;

- Rà soát các chính sách hỗ trợ vùng thường xuyên bị thiên tai;

- Lập bản đồ xác định nguy cơ bão, nước dâng;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ bờ biển, ven biển;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch sử dụng đất ven biển có tính đến các tác động của thiên tai một cách phù hợp, gắn với nhiệm vụ phòng, chống thiên tai;

- Tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo bão, áp thấp nhiệt đới; nâng cao năng lực cho đội ngũ dự báo viên và cán bộ cấp chính quyền cơ sở trực tiếp làm công tác quản lý rủi ro thiên tai, lụt, bão;

- Cung cấp thông tin liên lạc, các thiết bị an toàn như máy Icom, phao cứu sinh,…;

- Lập trung tâm xử lý thông tin và các trạm thông tin liên lạc với các tàu thuyền, cung cấp các thông tin về tọa độ, hướng di chuyển của bão cũng như các bản tin thời tiết có liên quan và hướng dẫn cách phòng, tránh hoặc thoát ra khỏi vùng ảnh hưởng của bão đến nơi an toàn;

- Trang bị các tàu cứu hộ, tăng cường đầu tư về thiết bị và nâng cao năng lực cho các lực lượng cứu hộ đã có;

- Nâng cao ý thức cộng đồng về bảo hiểm thiên tai, đảm bảo chính sách bảo hiểm thiên tai phù hợp;

- Thiết lập bộ tiêu chuẩn xây dựng phù hợp với từng vùng, địa phương nhằm giảm thiểu thiệt hại có thể gây ra do bão;

- Thành lập sổ tay hướng dẫn xây dựng nhà ở nhằm giảm thiểu thiệt hại có thể gây ra do bão;

- Đảm bảo sự tuân thủ tiêu chuẩn xây dựng công trình theo đúng quy định nhà nước;

- Đảm bảo việc quy hoạch xây dựng các công trình có tính đến phòng, chống thiên tai (Nhất là về phòng, chống bão);

- Xây dựng và ban hành các thể chế, văn bản pháp luật về an toàn nghề cá, các tổ tự quản trên bờ và trên biển,…;

- Đưa ra chính sách cho dân vay vốn với lãi suất thấp để kiên cố hóa nhà cửa;

- Đa dạng hóa ngành nghề cho người dân;

- Lồng ghép, điều chỉnh cơ cấu loại cây trồng nhằm giảm thiểu thiệt hại do bão có thể gây ra.

5.2.2. Đối với lũ lụt

- Tăng cường tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức cho cộng đồng thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, công tác tập huấn nâng cao năng lực, nhận thức của cộng đồng trong việc phòng tránh, ứng phó với lũ lụt, kết hợp kinh nghiệm dân gian và khoa học để phổ biến cho người dân chủ động phòng, chống lũ an toàn;

- Tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo lũ lụt, chú trọng công tác cảnh báo lũ ở thượng nguồn và thời gian, mức ngập lụt ở đồng bằng; nâng cao năng lực cho đội ngũ dự báo viên và cán bộ cấp chính quyền cơ sở trực tiếp làm công tác quản lý rủi ro thiên tai, lụt, bão;

- Đầu tư mua sắm, nâng cấp trang thiết bị văn phòng đảm bảo yêu cầu phục vụ cho công tác quản lý thiên tai, lụt, bão; hoàn chỉnh hệ thống thông tin liên lạc hai chiều phục vụ công tác phòng chống và giảm nhẹ thiên tai;

- Đầu tư mua sắm, nâng cấp các trang thiết bị phù hợp với từng vùng, từng địa bàn phục vụ cho công tác ứng cứu, cứu hộ, cứu nạn, sơ tán dân trong lũ lụt;

- Rà soát các chính sách cứu trợ phục hồi sau thiên tai, đảm bảo các chính sách trợ cấp, hỗ trợ cho người dân khi lũ lụt xảy ra;

- Rà soát các chính sách hỗ trợ vùng thường xuyên đối mặt với thiên tai;

- Lập bản đồ phân vùng ngập lụt, đánh giá rủi ro do lũ, lụt và lập bản đồ ngập lụt;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch phòng chống lũ;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch xây dựng ở những khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thiên tai; chú trọng công tác quy hoạch sử dụng đất một cách phù hợp, có tính đến các tác động của thiên tai;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch hệ thống đê sông, đê biển, hồ chứa và công trình thủy lợi nhỏ khác;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ đầu nguồn;

- Ứng dụng tiến bộ khoa học- công nghệ, kỹ thuật và sử dụng vật liệu mới vào phục vụ công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai;

- Cung cấp các chỉ dẫn kỹ thuật về tiêu chuẩn xây dựng phù hợp với từng vùng, địa phương nhằm giảm thiểu thiệt hại có thể gây ra do lũ lụt;

- Đảm bảo sự tuân thủ tiêu chuẩn xây dựng công trình theo đúng quy định nhà nước;

- Thành lập sổ tay hướng dẫn xây dựng nhà ở nhằm giảm thiểu thiệt hại có thể gây ra do lũ lụt;

- Xây dựng, bổ sung, hoàn thiện chính sách cho dân vay vốn với lãi suất thấp để kiên cố và cao tầng hóa nhà cửa;

- Tổ chức lực lượng tình nguyện viên tham gia trong công tác phòng, tránh và giảm nhẹ thiên tai;

- Nâng cao ý thức doanh nghiệp, cộng đồng về bảo hiểm thiên tai, đảm bảo chính sách bảo hiểm thiên tai phù hợp;

- Lập kế hoạch dự trữ hàng năm các nhu yếu phẩm thiết yếu như lương thực, chất đốt, thuốc y tế, hóa chất,… để ứng cứu, cứu trợ các địa bàn khi cần thiết;

- Đa dạng hóa và chuyển đổi cơ cấu ngành nghề cho cộng đồng phù hợp với đặc điểm của từng vùng, từng địa phương;

- Lồng ghép, điều chỉnh cơ cấu loại cây trồng, lịch mùa vụ, nhằm giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt có thể gây ra;

- Tuyên truyền vận động người dân bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm khi có thiên tai;

- Tổ chức cắm biển cảnh báo khu vực ngập sâu, tuyến đường ngập sâu, vùng nước sâu, xoáy nguy hiểm trong mùa mưa lũ.

5.2.3. Sạt lở bờ sông

- Tuyên truyền, vận động người dân di dời đến các khu tái định cư mới song song với việc xây dựng và ban hành các chính sách, chế độ trợ cấp, ưu đãi, hỗ trợ cho cộng đồng đến nơi định cư mới;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch dân cư vùng sạt lở bờ sông, cửa sông, ven biển;

- Lập bản đồ xác định nguy cơ sạt lở bờ sông;

- Lập quy hoạch xây dựng hệ thống kè sông chống sạt lở.

5.2.4. Úng ngập (Lũ nội đồng)

- Lập bản đồ phân vùng ngập úng, đánh giá rủi ro do ngập úng và lũ nội đồng;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch phòng, chống lũ (Chú trọng đến ngập úng);

- Tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo lũ lụt, lũ quét và các loại hình thiên tai khác ở cấp tỉnh;

- Đa dạng hóa và chuyển đổi cơ cấu ngành nghề cho cộng đồng phù hợp với đặc điểm của từng vùng, từng địa phương;

- Lồng ghép, điều chỉnh cơ cấu loại cây trồng, lịch mùa vụ, nhằm giảm thiểu thiệt hại do úng ngập có thể gây ra;

- Nâng cao ý thức cộng đồng về bảo hiểm thiên tai, đảm bảo chính sách bảo hiểm thiên tai phù hợp;

- Rà soát các chính sách cứu trợ phục hồi sau thiên tai;

- Rà soát các chính sách hỗ trợ vùng thường xuyên bị thiên tai;

- Quy hoạch hệ thống đê sông, đê bao ngăn lũ tiểu mãn và úng ngập do mưa lũ gây ra;

- Lập kế hoạch dự trữ hàng năm các nhu yếu phẩm thiết yếu như lương thực, chất đốt, thuốc y tế, hóa chất,… để ứng cứu, cứu trợ các địa bàn khi cần thiết;

- Tuyên truyền vận động người dân bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm khi có thiên tai, lũ lụt.

5.2.5. Hạn hán

- Lập bản đồ phân vùng đánh giá rủi ro hạn hán;

- Rà soát, bổ sung quy hoạch hệ thống hồ chứa và công trình thủy lợi nhỏ khác phục vụ cấp nước sản xuất nông nghiệp;

- Điều tra, đánh giá hiện trạng mực nước ngầm và lập quy hoạch sử dụng tiết kiệm tài nguyên nước; điều tra, đánh giá hiện trạng nước bề mặt ở các ao hồ, sông suối nhỏ và lập quy hoạch sử dụng tài nguyên nước mặt hợp lý, tiết kiệm;

- Lập kế hoạch dự trữ hàng năm các nhu yếu phẩm thiết yếu như lương thực, chất đốt, thuốc y tế, hóa chất,… để hỗ trợ các địa bàn khi cần thiết;

- Tuyên truyền vận động người dân bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm khi có dịch bệnh xảy ra.

5.2.6. Lũ quét

- Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo lũ quét cho đội ngũ dự báo viên và đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác quản lý thiên tai;

- Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở về sự nguy hiểm, tác hại của loại hình lũ quét;

- Lập phương án, kế hoạch sơ tán dân chi tiết hàng năm để chủ động sơ tán dân trong các trường hợp khẩn cấp;

- Quy hoạch các khu tái định cư vùng thường xuyên xảy ra lũ quét kết hợp với quy hoạch di dời dân ở các vùng sạt lở bờ sông, sạt lở đồi, núi, sụt lún đất;

- Lập bản đồ phân vùng nguy cơ xảy ra lũ quét;

- Tổ chức cắm biển cảnh báo khu vực có khả năng xảy ra lũ quét, vùng nước sâu, xoáy nguy hiểm;

- Rà soát các chính sách cứu trợ phục hồi sau thiên tai;

- Rà soát các chính sách hỗ trợ khẩn cấp vùng chịu ảnh hưởng thiên tai nặng nề;

- Nâng cao ý thức cộng đồng về bảo hiểm thiên tai, đảm bảo chính sách bảo hiểm thiên tai phù hợp.

5.2.7. Lốc tố

- Tăng cường năng lực dự báo, cảnh báo về các hiện tượng thời tiết nguy hiểm;

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về sự nguy hiểm của lốc tố;

- Rà soát các chính sách hỗ trợ khẩn cấp và cứu trợ phục hồi sau thiên tai;

- Nâng cao ý thức cộng đồng về bảo hiểm thiên tai, đảm bảo chính sách bảo hiểm thiên tai phù hợp.

5.2.8. Thiên tai khác

Sụt lún đất:

- Xây dựng chính sách hỗ trợ đặc biệt cho vùng thiên tai cá biệt bị thiệt hại nặng;

- Bảo đảm an ninh trật tự ở vùng xảy ra thiên tai và ở khu tái định cư mới;

- Tuyên truyền, vận động và giải thích cho người dân trong vùng hiểu rõ về loại hình thiên tai và tác động để tránh hoang mang dư luận và phát sinh các tâm lý xấu trong dân.

Rét hại, rét đậm:

- Đa dạng hóa và chuyển đổi cơ cấu ngành nghề cho cộng đồng phù hợp với đặc điểm của từng vùng, từng địa phương;

- Lồng ghép, điều chỉnh cơ cấu loại cây trồng, lịch mùa vụ, nhằm giảm thiểu thiệt hại do thiên tai có thể gây ra;

- Nâng cao ý thức cộng đồng về bảo hiểm thiên tai, đảm bảo chính sách bảo hiểm thiên tai phù hợp;

- Rà soát các chính sách cứu trợ phục hồi sau thiên tai.

Loại hình khác:

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về các loại hình thiên tai;

- Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo cực ngắn các hiện tượng mưa đá, dông tố, lốc xoáy, gió mạnh và mưa lớn, …;

- Rà soát các chính sách cứu trợ phục hồi sau thiên tai;

- Lập kế hoạch, phương án phòng ngừa cụ thể, chi tiết hàng năm từ tỉnh đến cơ sở nhất là đối với cấp thôn, bản, xã, phường, thị trấn;

- Lập bản đồ phân vùng thiên tai, hiểm họa.

5.3. Các giải pháp khẩn cấp

Trên cơ sở các giải pháp đã nêu trên để tiến hành lựa chọn các biện pháp khẩn cấp, ưu tiên, có tính chiến lược dài hạn và thiết thực nhất phù hợp với nguồn lực, tình hình phát triển kinh tế xã hội của địa phương với tổng số kinh phí cần đầu tư khẩn cấp cho công tác quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị là:

Tổng số kinh phí cần đầu tư khẩn cấp cho công tác quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị là: 8.167,6 tỷ đồng (Tám ngàn, một trăm sáu mươi bảy tỷ, sáu trăm triệu đồng chẵn), trong đó:

- Biện pháp công trình: 7.678 tỷ đồng;

- Biện pháp phi công trình: 489,6 tỷ đồng.

Phụ lục 1 trình bày kế hoạch chi tiết cần đầu tư khẩn cấp cho công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

6. Kế hoạch thực hiện

6.1. Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh

 Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh là cơ quan chủ trì tổ chức thực hiện kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp của tỉnh, có nhiệm vụ:

- Hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kế hoạch của các Sở, Ban, ngành, huyện, thị xã trong tỉnh; làm đầu mối liên hệ với các Bộ, ngành trung ương, các tổ chức quốc tế trong và ngoài nước về lĩnh vực quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai;

- Hàng năm tổ chức thanh tra, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch cụ thể của các ngành, các địa phương; định kỳ 3 năm sơ kết, đánh giá rút kinh nghiệm và đề xuất kiến nghị, trình UBND tỉnh điều chỉnh nội dung, giải pháp, chương trình, kế hoạch cho phù hợp.

6.2. Đối với các Sở, Ban, ngành

Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh và các Sở, Ban, ngành liên quan cân đối, bố trí vốn đầu tư hàng năm theo quy định của Luật Ngân sách và các nguồn tài trợ khác để thực hiện hiệu quả nội dung kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp của tỉnh. Các Sở, Ban, ngành khác trên cơ sở, chức năng, nhiệm vụ được giao có trách nhiệm tổ chức thực hiện tốt yêu cầu, nội dung, chương trình, dự án của kế hoạch đã đề ra.

6.3. Đối với các địa phương

UBND, Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo các cấp, các ngành trong huyện, thành phố, thị xã thực hiện các nội dung của kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp của tỉnh, trong đó chú trọng hoàn thành kế hoạch tu bổ và xây dựng các công trình phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai, có kế hoạch, phương án bảo vệ dân, đồng thời lồng ghép các nội dung quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội của địa phương; định kỳ hàng năm báo cáo kết quả thực hiện về Ban Chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh.

7. Đánh giá thực hiện

7.1. Xác định tiêu chí đánh giá

- Việc chấp hành các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách liên quan đến công tác quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai;

- Cơ cấu tổ chức quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai ở địa phương;

- Năng lực tìm kiếm, cứu nạn của các lực lượng chuyên trách, bán chuyên trách;

- Việc lồng ghép nội dung công tác quản lý, phòng, chống thiên tai vào quy hoạch tổng thể, từng dự án cụ thể về phát triển kinh tế- xã hội của các Sở, Ban, ngành, địa phương;

- Công tác giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai;

- Về sự tham gia của cộng đồng đối với việc xây dựng văn bản pháp luật, lập quy hoạch, kế hoạch, quản lý và giám sát việc thực hiện các chương trình, dự án tại địa phương;

- Khả năng tự phòng ngừa, ứng phó thiên tai;

- Hiệu quả của các công trình phòng, chống thiên tai;

- Phát triển bền vững của từng vùng, địa phương trước tác động của thiên tai;

- Hiệu quả đầu tư cho công tác phòng, chống thiên tai;

- Ứng dụng khoa học- công nghệ trong công tác phòng, chống giảm nhẹ thiên tai;

- Hoạt động quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai.

7.2. Phân định thời kỳ đánh giá

- Tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm và triển khai công tác phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn hàng năm trong đó có đánh giá việc thực hiện theo nội dung kế hoạch; 3 năm sơ kết đánh giá rút kinh nghiệm và điều chỉnh nội dung, giải pháp trong kế hoạch hành động cho phù hợp;

- Trên cơ sở các tiêu chí đánh giá nêu trên các Sở, Ban, ngành, địa phương tự phân tích đánh giá ở các mức: Tốt, khá, trung bình, yếu, kém.

7.3. Biện pháp tổ chức thực hiện việc đánh giá

Chủ tịch UBND các huyện, thành phố, thị xã chịu trách nhiệm đánh giá trong phạm vi địa phương; Giám đốc các Sở, Ban, ngành, Thủ trưởng các đơn vị chịu trách nhiệm đánh giá trong phạm vi ngành, đơn vị mình phụ trách. Kết quả đánh giá phải nêu được những nguyên nhân thành công và chưa thành công trong việc thực hiện kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp của tỉnh đồng thời báo cáo kết quả thực hiện về Ban Chỉ huy Phòng chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh.

8. Kết luận

Thiên tai nói chung và lụt bão nói riêng là một hiện tượng tự nhiên, chúng ta chưa thể nhận biết được chính xác, kịp thời về quy mô và mức độ gây ra cũng như không thể chế ngự được hoàn toàn, nhưng với những tiến bộ khoa học hiện nay kết hợp với kinh nghiệm chúng ta có thể chủ động hạn chế tác động do thiên tai gây ra. Với đặc thù là một tỉnh thường xuyên chịu ảnh hưởng lớn của thiên tai, bão lũ gây nhiều thiệt hại nặng nề về tính mạng, tài sản của nhân dân và nhà nước, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế- xã hội của địa phương. Để hạn chế những tổn thất do thiên tai gây ra, đảm bảo sự ổn định, phát triển bền vững, UBND tỉnh Quảng Trị xây dựng kế hoạch Quản lý rủi ro thiên tai tổng hợp cấp tỉnh trên cơ sở triển khai thực hiện Chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược Quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đạt được mục tiêu, nội dung đề ra kịp thời, phát huy hiệu quả cao và cũng là cơ sở để Chính phủ, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi Chính phủ trong và ngoài nước quan tâm đầu tư, xây dựng nhằm giúp tỉnh Quảng Trị phát triển kinh tế- xã hội bền vững và giảm thiểu tối đa những thiệt hại do thiên tai gây ra trên địa bàn tỉnh./.

PHỤ LỤC 1

KẾ HOẠCH CHI TIẾT CẦN ĐẦU TƯ CHO CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG VÀ GIẢM NHẸ THIÊN TAI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG TRỊ

Đơn vị tính: Tỷ đồng (VNĐ)

Tổng số kinh phí cần đầu tư khẩn cấp cho công tác quản lý, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị là: 8.167,6 tỷ đồng (Tám ngàn, một trăm sáu mươi bảy tỷ, sáu trăm triệu đồng chẵn), trong đó:

- Biện pháp công trình: 7.678 tỷ đồng;

- Biện pháp phi công trình: 489,6 tỷ đồng.