Kế hoạch 2815/KH-SNN năm 2015 tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt tỉnh Tuyên Quang theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, giai đoạn 2015-2020

KẾ HOẠCH

TÁI CƠ CẤU LĨNH VỰC TRỒNG TRỌT TỈNH TUYÊN QUANG THEO HƯỚNG NÂNG CAO GIÁ TRỊ GIA TĂNG VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG, GIAI ĐOẠN 2015-2020

I- THỰC TRẠNG SẢN XUẤT

Những năm qua, được sự quan tâm, chỉ đạo của các Bộ, ngành trung ương, của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, cùng với sự chỉ đạo quyết liệt từ các sở, ngành ở địa phương và các cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở và sự nỗ lực, cố gắng của nông dân trong toàn tỉnh, sản xuất trồng trọt đã có bước tiến đáng kể.

1. Về phát triển sản xuất

Sản xuất lương thực được duy trì ổn định, an ninh lương thực đã được đảm bảo, năm 2014 sản lượng lương thực đạt 33,9 vạn tấn, gồm 26,4 vạn tấn thóc và 7,5 vạn tấn ngô. Trong đó, thóc chất lượng cao, đặc sản đạt 2,6 vạn tấn, chiếm khoảng 10% tổng sản lượng thóc toàn tỉnh;

Năm 2014, diện tích chè toàn tỉnh 8.758 ha, trong đó chè cho sản phẩm 8.148 ha, sản lượng búp tươi trên 62 nghìn tấn; diện tích mía nguyên liệu 10.721ha, sản lượng đạt trên 642 nghìn tấn; diện tích cây ăn quả chủ yếu trên 7.000 ha (trong đó: Cam 4.560 ha; quýt 144 ha; bưởi 622 ha; nhãn 1.236 ha; vải 732 ha), đã phát triển được một số vùng sản xuất cây ăn quả đặc sản, như: vùng cam sành Hàm Yên với sản lượng trên 27 nghìn tấn quả, vùng bưởi Soi Hà, vùng hồng không hạt,... được thị trường trong và ngoài tỉnh ưa chuộng (năm 2013, sản phẩm Cam sành Hàm Yên đã được vinh danh là một trong 10 thương hiệu, nhãn hiệu nổi tiếng nhất Việt Nam năm 2013); xây dựng thành công một số mô hình sản xuất theo quy trình Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP), sản phẩm đã được người tiêu dùng tiếp nhận và đánh giá cao, giá trị tăng 12 - 15 % (Chè tại thôn Làng Bát xã Tân Thành huyện Hàm Yên; chè thôn Trung Long xã Trung Yên huyện Sơn Dương; Cam tại xã Tân Thành; Rau phường Tân Hà thành phố Tuyên Quang;...)

Hệ số sử dụng đất lúa đạt 2,4 lần; giá trị sản xuất ngành trồng trọt bình quân đạt trên 60 triệu đồng/ha (theo giá thực tế), góp phần đưa giá trị sản xuất ngành trồng trọt giai đoạn 2006-2014 tăng bình quân 3,6%/năm.

2. Về quy hoạch và các chính sách hỗ trợ sản xuất

Để định hướng, đề ra các chương trình, lộ trình đầu tư phát triển lĩnh vực trồng trọt cho từng giai đoạn, các cây trồng chủ yếu, lĩnh vực đã được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt quy hoạch: Quy hoạch sử dụng đất lúa đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và kế hoạch sử dụng đất lúa đến năm 2015 tỉnh Tuyên Quang; Quy hoạch phát triển Trồng trọt tỉnh Tuyên Quang đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; Quy hoạch phát triển vùng nguyên liệu mía đường; Quy hoạch xây dựng và phát triển thủy lợi tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2006-2010, định hướng đến năm 2020 (đã được điều chỉnh, bổ sung năm 2012)

Cùng với việc triển khai có hiệu quả các chính sách của trung ương, tỉnh đã dành nguồn lực tài chính hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp, phát triển nông thôn: Hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu cây trồng; hỗ trợ phát triển hàng hóa một số cây trồng; hỗ trợ phát triển kinh tế trang trại; hỗ trợ giống cây trồng. Các chính sách đã tác động tích cực đến kết quả chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tăng hệ số sử dụng đất, nâng cao giá trị sản xuất, phát triển sản xuất hàng hóa, góp phần phát triển và ổn định kinh tế xã hội của tỉnh.

3. Về đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất

- Hạ tầng thủy lợi: Đến nay, toàn tỉnh có trên 2.700 công trình thủy lợi diện tích tưới từ 1 ha trở lên; trên 3.400 km kênh (2.100km kênh xây và 1.300km kênh đất). Các công trình thủy lợi chủ yếu tưới cho lúa, chưa có nhiều công trình phục vụ tưới cây trồng cạn, cây công nghiệp... Năm 2015, các công trình thủy lợi đảm bảo tưới chắc bình quân cả năm đạt 82,64% diện tích gieo cấy lúa theo kế hoạch.

- Hạ tầng giao thông nông thôn: thực hiện bê tông hóa được 2.700 km đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, đưa tỷ lệ đường giao thông nông thôn trên địa bàn tỉnh được bê tông hóa đạt trên 70%, góp phần thay đổi bộ mặt nông thôn và thuận lợi cho đi lại và lưu thông hàng hóa.

- Hạ tầng sản xuất giống, vật tư phục vụ sản xuất được chú trọng đầu tư: Trại giống Đồng Thắm và các cơ sở sản xuất của Công ty CP Giống vật tư NLN tỉnh được đầu tư cải tạo, đảm bảo hàng năm sản xuất và cung ứng ổn định 20 tấn lúa lai, 50 tấn lúa thuần, 30 tấn ngô lai; vườn ươm giống sạch bệnh của Trung tâm Cây ăn quả Hàm Yên mở rộng quy mô sản xuất từ 15.000 cây lên 25.000 cây/năm; có 32 vườn ươm chè giống hàng năm sản xuất 8,8 triệu cây giống đủ tiêu chuẩn; có 7 cơ sở sản xuất phân viên nén NK công suất 5.000 tấn/năm; Công ty CP mía đường Sơn Dương đầu tư thêm 01 nhà máy sản xuất phân hữu cơ khoáng để nâng công suất từ 10.000 tấn lên 21.000 tấn/năm.

4. Về hình thức tổ chức sản xuất

- Toàn tỉnh có 167 Hợp tác xã nông lâm nghiệp và thủy sản, trong đó có 47 HTX xếp loại hoạt động có hiệu quả; Có 53 tổ hợp tác hoạt động trong lĩnh vực trồng trọt. Các HTX đã cơ bản được củng cố, chuyển đổi và đăng ký kinh doanh theo Luật Hợp tác xã; một số HTX đã phát triển sản xuất hàng hóa, sản phẩm được đăng ký nhãn hiệu, được người tiêu dùng ưa chuộng, góp phần nâng cao thu nhập của xã viên.

- Toàn tỉnh có 93 trang trại trồng trọt, 70 trang trại tổng hợp, nhiều trang trại hoạt động có hiệu quả, mang lại doanh thu hàng tỷ đồng/năm, góp phần tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người lao động tại địa phương.

- Toàn tỉnh có 25 doanh nghiệp, cơ sở chế biến chè với tổng công suất 458 tấn chè búp tươi/ngày; 01 công ty mía đường và nhiều doanh nghiệp thu mua nông sản. Đây là tiền đề cho phát triển sản xuất hàng hóa với liên kết sâu trong sản xuất giữa doanh nghiệp và nông dân.

5. Ứng dụng khoa học, nâng cao kỹ thuật trong sản xuất được chú trọng

Cơ cấu cây trồng từng bước được thay thế bằng giống năng suất, chất lượng (Lựa chọn và bổ sung các giống năng suất, chất lượng cao: 13 giống lúa lai, 05 giống lúa thuần, 06 giống ngô lai, 01 giống lạc, 02 giống đậu tương; cơ cấu giống chè lai, chè đặc sản tăng từ 33,1% năm 2005 lên là 47,2% năm 2014; bước đầu đã sản xuất giống mía bằng phương pháp nuôi cấy mô); nhiều mô hình ứng dụng khoa học vào sản xuất mang lại hiệu quả được nhân rộng (Mô hình lúa đặc sản chất lượng cao; canh tác lúa cải tiến SRI; sử dụng phân viên nén NK dúi sâu...).

Cơ giới hóa các khâu sản xuất trong trồng trọt tăng nhanh, năm 2014 đạt 33,6 %. Trong đó: Khâu làm đất đạt 71% diện tích gieo trồng; Khâu gieo cấy đạt 6%; Khâu chăm sóc đạt 70 %; Khâu thu hoạch đạt 38 % diện tích gieo trồng.

6. Khó khăn, hạn chế và nguyên nhân

6.1- Khó khăn, hạn chế

- Phát triển sản xuất nông nghiệp chưa tương xứng với tiềm năng. Đất sản xuất chủ yếu nhỏ, lẻ; năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh còn thấp, rủi ro còn cao. Phát triển vùng sản xuất hàng hóa tập trung chuyên canh còn chậm; liên kết sản xuất chưa nhiều và còn thiếu bền vững;

- Giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích còn thấp (bình quân năm 2014 đạt trên 60 triệu đồng/ha); chuyển đổi cơ cấu giống chậm (như: Chè giống trung du đang chiếm 52,8% cơ cấu giống chè; một số giống lúa thuần giống lạc địa phương năng suất thấp; cây giống cam sành được chiết từ vườn đang kinh doanh...), kỹ thuật thâm canh ở nhiều nơi còn hạn chế; sản xuất theo quy trình Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP) còn ít, mới dừng ở mô hình; việc xây dựng nhãn hiệu và xúc tiến thương mại chưa được tập trung quan tâm đầu tư.

- Việc thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn còn hạn chế; một số chính sách chưa thật sự phù hợp với thực tế, việc sửa đổi, bổ sung còn chậm; nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn chưa đáp ứng yêu cầu.

- Tình trạng lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất trong sản xuất, bảo quản, chế biến ngày càng gia tăng, gây tác động xấu đến môi trường và lòng tin của người tiêu dùng.

- Ở nhiều nơi nhất là vùng sâu, vùng xa đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo còn cao; trình độ dân trí, trình độ sản xuất còn nhiều chênh lệch giữa các vùng.

6.2- Nguyên nhân

- Khách quan: Do địa hình chia cắt, cơ sở hạ tầng còn yếu kém nên việc phát triển kinh tế của tỉnh không thuận lợi; xuất phát điểm nông nghiệp của tỉnh thấp; môi trường cạnh tranh trong sản xuất nông nghiệp hàng hóa ngày càng gay gắt, khó khăn về thị trường và diễn biến phức tạp; biến đổi khí hậu, thiên tai và dịch bệnh ngày càng gia tăng và khó lường.

- Chủ quan:

+ Nhận thức và hành động của một số chính quyền cơ sở, các ngành về vị trí và yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa chưa thực sự đầy đủ, đồng đều, nhiều lúc, nhiều nơi chỉ đạo chưa quyết liệt.

+ Phần lớn sản xuất trồng trọt quy mô nhỏ. Liên kết trong sản xuất đều ở quy mô nhỏ, mô hình; Củng cố, đổi mới hoạt động của Hợp tác xã còn chậm; nhiều Hợp tác xã hoạt động đơn điệu, kém hiệu quả.

+ Đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn chưa tương xứng, còn thấp; chất lượng kết cấu hạ tầng và dịch vụ phục vụ nông nghiệp, nông thôn thấp, chưa đáp ứng cho sự phát triển của nông nghiệp, nông thôn;

+ Nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật, cải cách hành chính còn nhiều hạn chế; chất lượng nguồn nhân lực cho nông nghiệp còn thấp.

+ Quản lý nhà nước về chất lượng giống, vật tư nông nghiệp còn nhiều bất cập. Đặc biệt trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng giống cây ăn quả, cây công nghiệp.

II- CĂN CỨ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH

- Quyết định số 899/QĐ-TTg ngày 10/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Đề án “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững”;

- Quyết định số 208/QĐ-UBND ngày 14/7/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Tuyên Quang về việc Phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp tỉnh Tuyên Quang theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, giai đoạn 2015-2020;

- Quyết định số 1006/QĐ-BNN-TT ngày 13/5/2014 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành Kế hoạch thực hiện tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt năm 2014-2015 và giai đoạn 2016-2020;

- Quyết định số 986/QĐ-BNN-KHCN ngày 09/5/2014 của Bộ Nông nghiệp & PTNT về việc Ban hành Kế hoạch thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững;

- Quyết định số 1003/QĐ-BNN-CB ngày 13/5/2014 của Bộ Nông nghiệp và PTNT Phê duyệt Đề án Nâng cao giá trị gia tăng hàng nông lâm thủy sản trong chế biến và giảm tổn thất sau thu hoạch;

- Quyết định số 3642/QĐ-BNN-CB ngày 08/9/2015 của Bộ Nông nghiệp và PTNT Phê duyệt Đề án đẩy mạnh cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp tạo động lực tái cơ cấu ngành nông nghiệp;

III- MỤC ĐÍCH - YÊU CẦU

1. Mục đích

Triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đảm bảo thực hiện hoàn thành tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt tỉnh Tuyên Quang theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, giai đoạn 2015-2020.

2. Yêu cầu

- Kế hoạch thực hiện phải bám sát với các nội dung Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp tỉnh Tuyên Quang theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, giai đoạn 2015-2020 được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 208/QĐ-UBND ngày 14/7/2015; và Kế hoạch thực hiện tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt năm 2014-2015 và giai đoạn 2016-2020 được Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt tại Quyết định số 1006/QĐ-BNN-TT ngày 13/5/2014.

- Các nhiệm vụ đảm bảo khai thác tối đa nội lực và phát huy hiệu quả nguồn hỗ trợ từ trung ương, quốc tế và đầu tư của các doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

- Các đơn vị chức năng thuộc Sở được giao thực hiện nhiệm vụ phải giữ mối liên hệ thường xuyên với các huyện, thành phố và các đơn vị liên quan để hướng dẫn, đôn đốc thực hiện hoàn thành các nhiệm vụ.

- Từng nhiệm vụ phải có đơn vị phụ trách thực hiện. Được theo dõi đánh giá thường xuyên để kịp thời bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn ở từng thời kỳ.

IV- NỘI DUNG, NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP

1. Mục tiêu đến năm 2020

- Giá trị sản xuất lĩnh vực trồng trọt (theo giá so sánh năm 2010) đạt trên 4 nghìn tỷ đồng, trong đó: sản phẩm chủ lực chiếm 92,8% (lúa chiếm 35%, trong đó lúa chất lượng cao chiếm 7,8%; ngô chiếm 9%; mía cây chiếm 20,7%; cam chiếm 16,3%; chè búp tươi chiếm 6,8%; lạc chiếm 5%) và 7,2% các sản phẩm trồng trọt khác. Tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2016-2020 đạt 3,7% năm.

- Năng suất lúa bình quân toàn tỉnh đạt 60,5 tạ/ha/vụ, năng suất lúa chất lượng cao trên 54 tạ/ha/vụ; năng suất ngô bình quân toàn tỉnh đạt 50 tạ/ha/vụ, đảm bảo sản lượng lương thực trên 33 vạn tấn (trong đó thóc đạt trên 26 vạn tấn); lương thực bình quân trên 400 kg/người/năm.

- Giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha canh tác đạt trên 80 triệu đồng/ha, trong đó, một số sản phẩm chủ lực như: Cây Cam đạt khoảng 200 triệu đồng/ha, cây Chè đạt khoảng 82 triệu đồng/ha; trên đất ruộng 2 vụ lúa: Trồng 2 vụ lúa và 1 vụ ngô (hoặc rau, đậu) vụ đông cho giá trị sản xuất đạt trên 100 triệu đồng/ha/năm.

- Hình thành và phát triển các vùng chuyên canh những cây trồng có tiềm năng đang có hướng phát triển thành hàng hóa: Lúa chất lượng cao, Bưởi, Chuối, Hồng không hạt, sản xuất giống cây trồng,...

- Góp phần thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, đến năm 2020, toàn tỉnh có trên 30% số xã đạt chuẩn.

2. Nhiệm vụ và giải pháp

2.1. Nhiệm vụ

(1) Tái cơ cấu các loại cây trồng chủ yếu:

+ Ưu tiên cao, tập trung phát triển các sản phẩm cây trồng hàng hóa chủ lực có lợi thế (cam, chè, mía, lạc);

+ Bố trí cơ cấu sản xuất hợp lý; hình thành và phát triển các vùng chuyên canh những cây trồng có tiềm năng đang có hướng phát triển thành hàng hóa (lúa chất lượng cao, ngô, bưởi, chuối, hồng không hạt, rau màu).

(2) Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, kỹ thuật vào sản xuất.

+ Khâu giống, như: Ứng dụng giống mới, chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng; sản xuất giống.

+ Ứng dụng công nghệ mới, đẩy mạnh cơ giới hóa trong sản xuất

(3) Xây dựng vùng sản xuất hàng hóa tập trung; phát triển sản xuất hàng hóa góp phần xây dựng nông thôn mới.

(4) Đẩy mạnh ứng dụng VietGAP, BasicGAP vào sản xuất hàng hóa nông sản

(5) Đẩy mạnh công nghiệp chế biến.

(6) Đẩy mạnh liên kết trong sản xuất hàng hóa (giữa Doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà quản lý và HTX, nông dân)

(7) Phát triển làng nghề gắn với du lịch.

(8) Tăng cường xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm

(9) Sử dụng tài nguyên đất hợp lý, hiệu quả

+ Chuyển đổi những diện tích đất gieo trồng kém hiệu quả sang gieo trồng những cây trồng có hiệu quả kinh tế cao hơn.

+ Khuyến khích tích tụ ruộng đất để phát triển sản xuất hàng hóa

(10) Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác Bảo vệ thực vật

2.2. Giải pháp

2.2.1. Hoàn thiện và tổ chức thực hiện có hiệu quả các quy hoạch, kế hoạch thuộc lĩnh vực trồng trọt; tăng cường quản lý giám sát, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với quy hoạch:

a) Công tác quy hoạch:

- Huy động nguồn lực để triển khai thực hiện có hiệu quả các quy hoạch:

+ Quy hoạch sử dụng đất lúa đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và kế hoạch sử dụng đất lúa đến năm 2015 tỉnh Tuyên Quang;

+ Quy hoạch phát triển Trồng trọt tỉnh Tuyên Quang đến năm 2020, định hướng đến năm 2030;

+ Quy hoạch phát triển vùng nguyên liệu mía đường;

+ Quy hoạch xây dựng và phát triển thủy lợi tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2006-2010, định hướng đến năm 2020

Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện các quy hoạch để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với xu thế phát triển từng giai đoạn.

- Tiếp tục rà soát, lập các quy hoạch, kế hoạch nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất:

+ Rà soát, điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất lúa đến năm 2020;

+ Rà soát, điều chỉnh kế hoạch triển khai thực hiện Đề án phát triển vùng sản xuất Cam sành đã được UBND tỉnh phê duyệt;

+ Lập kế hoạch triển khai Đề án Đẩy mạnh ứng dụng quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) trên cây trồng giai đoạn 2015-2020.

b) Công tác xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch:

- Xây dựng và giao kế hoạch phát triển các loại cây trồng, trong đó quan tâm các loại cây trồng chủ yếu giai đoạn 2016-2020 và hàng năm cho các huyện, thành phố. Cụ thể như sau:

+ Cây Cam: Phát triển cây Cam Sành trên địa bàn huyện Hàm Yên, Chiêm Hóa. Đến năm 2020 diện tích cam đạt trên 8.000 ha, sản lượng đạt 82 nghìn tấn quả.

+ Cây Chè: Ổn định diện tích trên 8.800 ha, chủ yếu tập trung ở các huyện Hàm Yên, Yên Sơn, Sơn Dương và chè đặc sản tại huyện Na Hang, Lâm Bình. Đến năm 2020 sản lượng chè búp tươi đạt trên 70.400 tấn, trong đó sản lượng Chè đặc sản đạt trên 8.000 tấn. Giai đoạn 2016-2020 trồng thay thế khoảng 1.000ha chè giống trung du đã già cỗi bằng các giống chè lai, chè đặc sản có năng suất cao, chất lượng tốt, đưa tỷ lệ chè lai, chè đặc sản tăng từ 47,2% hiện nay lên 60%; Chăm sóc cải tạo trên 1.600 ha chè Shan hiện có và trồng mới 500 ha chè đặc sản tại huyện Na Hang, Lâm Bình để đến năm 2020 diện tích chè đặc sản toàn tỉnh đạt trên 2.100 ha.

+ Cây Mía: Chuyển đổi một số diện tích gieo trồng kém hiệu quả (đất đồi, ruộng 1 vụ) sang trồng mía nguyên liệu; mở rộng diện tích mía nguyên liệu từ 10.700 ha lên 15.500 ha, tập trung tại huyện Sơn Dương, Yên Sơn, Chiêm Hóa, Hàm Yên.

+ Cây Lạc: Thâm canh vùng sản xuất tập trung tại huyện Chiêm Hóa với diện tích gieo trồng gần 3.000 ha/năm, mở rộng diện tích trồng lạc hàng hóa ở một số xã của huyện Lâm Bình, phấn đấu đến năm 2020, nâng tổng diện tích gieo trồng lạc toàn tỉnh đạt 5.000 ha/năm, sản lượng trên 15 nghìn tấn.

+ Cây lúa: Duy trì diện tích gieo cấy lúa hàng năm trên 42.000 ha, ứng dụng nhanh các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nhằm nâng cao năng suất, đến năm 2020 năng suất lúa bình quân toàn tỉnh đạt 60,5 tạ/ha/vụ, sản lượng thóc cả năm đạt 25,5 vạn tấn.

Tùy điều kiện cụ thể của từng địa phương để chuyển đổi cơ cấu giống cho phù hợp nhằm tăng giá trị sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực. Những địa phương vùng thấp có khả năng sản xuất lúa hàng hóa, tăng tỷ lệ sử dụng giống lúa chất lượng cao để đến năm 2020 toàn tỉnh gieo cấy đạt 7.000 ha lúa chất lượng cao/năm, sản lượng ước đạt 3,8 vạn tấn; Các địa phương vùng núi cao tăng cơ cấu giống lúa lai để bảo đảm an ninh lương thực.

+ Cây ngô: Diện tích trồng ngô hàng năm đạt 15.000 ha trở lên.

+ Cây Bưởi: Đến năm 2020, phát triển vùng sản xuất bưởi tập trung tại huyện Yên Sơn diện tích trên 500 ha, sản lượng đạt 2.850 tấn.

+ Cây Chuối: Đến năm 2020 diện tích đạt 2.050 ha, sản lượng đạt 16,2 nghìn tấn. Tập trung phát triển ở Chiêm Hóa, Yên Sơn, Lâm Bình, Hàm Yên.

+ Cây Hồng không hạt: Phát triển thêm khoảng 100 ha để đến năm 2020 toàn tỉnh có trên 300 ha, sản lượng quả ước đạt trên 1.000 tấn. Tập trung ở Na Hang, Chiêm Hóa, Yên Sơn.

+ Cây rau màu: Mở rộng phát triển trồng rau ở các vùng thuận lợi thị trường tiêu thụ như: TP Tuyên Quang, Yên Sơn, Chiêm Hóa, Sơn Dương. Đến năm 2020 diện tích rau đạt 8.000 ha, sản lượng đạt 96.000 tấn/năm.

(chi tiết biểu số 01 và các phụ biểu 1-1; 1-2; 1-3; 1-4; 1-5; 1-6; 1-7)

2.2.2. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng, phát triển khoa học và công nghệ vào sản xuất, chế biến sản phẩm cây trồng:

a) Giải pháp chung:

- Nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ cao trong khâu giống (chọn tạo, giâm hom, nuôi cấy mô, vi ghép đỉnh sinh trưởng) để tạo ra nguồn giống sạch bệnh, năng suất, chất lượng cao); trong canh tác, phòng chống dịch bệnh cây trồng và bảo quản, chế biến sau thu hoạch,...; từng bước xây dựng và hình thành một số vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao;

- Triển khai các đề tài, dự án khoa học công nghệ tập trung nghiên cứu, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào các lĩnh vực:

+ Đánh giá, chọn lọc các giống mới (lúa lai, lúa thuần chất lượng cao, ngô lai, ngô biến đổi gen, lạc, rau củ,...) phù hợp với yêu cầu của ở từng tiểu vùng để mở rộng sản xuất. Các giải pháp mới trong canh tác, phòng trừ dịch hại để nâng cao năng suất, chất lượng nông sản. Sản xuất giống cây lương thực, giống lạc;

+ Chọn tạo giống cam sành không hạt hoặc ít hạt;

+ Ứng dụng khoa học, kỹ thuật vào sản xuất (canh tác trên đất dốc, phân bón thế hệ mới, tưới tiết kiệm nước...) để nâng cao năng suất, chất lượng, mẫu mã các loại cây trồng; đảm bảo phát triển bền vững;

+ Nhân rộng quy trình sản xuất chè, cam và một số cây trồng khác theo tiêu chuẩn nông nghiệp bền vững, VietGAP, BasicGAP.

+ Nâng cao chất lượng giống Mía.

- Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội nông thôn, góp phần thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và xây dựng nông thôn mới.

- Đầu tư, đổi mới thiết bị công nghệ để nâng cao hiệu quả sản xuất, an toàn về môi trường của các nhà máy, cơ sở sản xuất, bảo quản, chế biến sản phẩm cây trồng trên địa bàn tỉnh.

- Tập trung tăng nhanh tỷ lệ cơ giới hóa trong sản xuất, đến năm 2020 tỷ lệ cơ giới một số khâu chủ yếu: Làm đất đạt 85% diện tích gieo trồng; trồng, cấy đạt 15% diện tích; chăm sóc chè, mía đạt 60% diện tích; thu hoạch đạt 50% diện tích; sấy ngô, lạc đạt 50% sản lượng.

b) Giải pháp cụ thể:

* Nhóm cây trồng hàng hóa chủ lực:

- Cây Cam:

+ Đầu tư mở rộng cơ sở sản xuất giống Cam sành sạch bệnh tại huyện Hàm Yên nâng cao công suất vườn sản xuất giống cam sạch bệnh đảm bảo đáp ứng nhu cầu giống phục vụ sản xuất, ứng dụng công nghệ cao vi ghép đỉnh sinh trưởng để tạo giống Cam sạch bệnh; nghiên cứu tạo giống Cam sành không hạt hoặc ít hạt bằng phương pháp chọn tạo hoặc bằng phương pháp chiếu xạ;

+ Đẩy mạnh ứng dụng các biện pháp thâm canh tiến bộ, như: Canh tác trên đất dốc, tưới nước tiết kiệm (trên 1.100 ha được tưới bằng công nghệ tưới tiết kiệm), .... Xây dựng vùng sản xuất cam an toàn tập trung theo quy trình VietGAP diện tích 700 ha để nâng cao năng suất, chất lượng, gia tăng giá trị sản phẩm cam;

+ Chọn tạo, đưa một số giống mới vào sản xuất; bố trí cơ cấu giống cam hợp lý để khai thác hiệu quả lợi thế của đất đai và tiềm năng của từng nhóm giống, rải vụ thu hoạch: Đất bằng, thấp, có nguồn nước tưới trồng các giống Cam Vinh, cam Valencia, cam Chanh, BH 32..; đất dốc trồng giống cam Sành.

+ Tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư trồng cam gắn với khai thác du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng; đầu tư chế biến, bảo quản cam. Tiếp tục hỗ trợ Hợp tác xã trồng cam Phong Lưu nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh; rà soát, thành lập thêm các hợp tác xã, tổ hợp tác để liên kết trồng, tiêu thụ sản phẩm cam. Hỗ trợ đầu tư xây dựng kho lạnh bảo quản cam quả; xúc tiến thu hút đầu tư xây dựng nhà máy chế biến Cam sành tại huyện Hàm Yên;

+ Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm cam Sành Hàm Yên mở rộng tiêu thụ tại các thị trường Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh trong cả nước, tiến tới xuất khẩu. Trong đó Cam Sành Hàm Yên sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP bán thường xuyên trên Chương trình bán lẻ giá cao.

- Cây Chè:

+ Xây dựng 5 vườn ươm với quy mô sản xuất đạt 250.000 bầu/năm trên địa bàn các huyện Yên Sơn (xã Phú Lâm, Tứ Quận), Sơn Dương (xã Tân Trào), Hàm Yên (xã Tân Thành, Thái Hòa). Tiến hành tuyển chọn 100 cây chè Shan tuyết, chè đặc sản đầu dòng, xây dựng vườn cây đầu dòng với quy mô diện tích 01 ha, 03 vườn ươm giâm hom với quy mô 0,5-1 ha/vườn;

+ Trồng mới 500 ha chè đặc sản tại huyện Na Hang, Lâm Bình; trồng thay thế khoảng 1.000 ha chè giống trung du đã già cỗi bằng các giống chè lai, chè đặc sản đưa tỷ lệ chè giống mới từ 47,2% hiện nay lên 60% vào năm 2020;

+ Ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước cho trên 1.300 ha chè. Đẩy mạnh sử dụng phân vi sinh, phân hữu cơ; mở rộng ứng dụng kỹ thuật canh tác bền vững trên đất dốc; cơ giới hóa trong chăm sóc, thu hoạch để đến năm 2020 đưa năng suất bình quân chè toàn tỉnh đạt 88,8 tạ/ha; sản lượng chè búp tươi đạt trên 70.400 tấn, trong đó sản lượng Chè đặc sản đạt gần 7.200 tấn, tăng trên 2.300 tấn so năm 2014;

+ Đẩy mạnh nhân rộng quy trình sản xuất chè hữu cơ, VietGAP. Đến năm 2020, diện tích chè tập trung sản xuất áp dụng quy trình VietGAP, chè hữu cơ đạt 2.390 ha; cung cấp cho thị trường khoảng 33,48 nghìn tấn nguyên liệu để chế biến chè đặc sản, chè sạch phục vụ nội tiêu và xuất khẩu (Yên Sơn 355 ha, Sơn Dương 290 ha, Hàm Yên 200 ha,...). Phát triển vùng chè đặc sản an toàn trên địa bàn huyện Na hang, Lâm Bình diện tích 2.000 ha;

+ Duy trì và phát triển thêm vùng sản xuất chè bền vững theo tiêu chuẩn nông nghiệp bền vững của tổ chức Rainforest Alliance. Từng bước xây dựng vùng sản xuất chè ứng dụng công nghệ cao tại một số xã: Tân Trào, Tú Thịnh (Sơn Dương); An Tường, Đội Cấn (TP Tuyên Quang); Mỹ Bằng, Phú Lâm, Lăng Quán (Yên Sơn);...

+ Đổi mới, nâng cấp dây truyền công nghệ của các nhà máy, cơ sở chế biến hiện có trên địa bàn tỉnh (04 nhà máy, 21 cơ sở); tiếp tục thu hút đầu tư xây dựng 03 cơ sở chế biến chè đặc sản tập trung tại Na Hang, Lâm Bình, ứng dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO, HACCP... trong chế biến chè nhằm tăng hiệu quả sản xuất và sức cạnh tranh trên thị trường.

- Cây mía:

+ Chuyển đổi 3.500 ha (gồm: Đất đồi 2.948 ha; đất bãi 321 ha; đất ruộng 1 vụ lúa 230 ha) đang trồng cây hàng năm, cây lâu năm kém hiệu quả sang trồng mía để đưa diện tích mía nguyên liệu toàn tỉnh đến năm 2020 đạt 15.500 ha, tập trung tại các huyện: Sơn Dương 5.270 ha; Chiêm Hóa 4.520 ha; Yên Sơn 2.810ha; Hàm Yên 2.148 ha; thành phố Tuyên Quang 570 ha;

+ Đôn đốc, hướng dẫn nhân dân tích cực ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Đến năm 2020 khoảng 70% diện tích mía nguyên liệu được trồng bằng các giống đạt tiêu chuẩn do nhà máy cung cấp; 80% diện tích làm đất bằng máy; trên 2.700 ha mía được tưới nước bằng công nghệ tưới tiết kiệm, ... phấn đấu đưa năng suất mía bình quân toàn tỉnh đạt 80 tấn/ha, những nơi có điều kiện thuận lợi phấn đấu năng suất đạt trên 90-100 tấn/ha, sản lượng mía cây toàn tỉnh đạt trên 1,47 triệu tấn/năm, chữ đường đạt trên 12 CCS;

+ Ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô trong sản xuất giống phục vụ sản xuất; hàng năm sản xuất khoảng 100.000 cây mía giống thuần chủng làm nguồn nhân giống chất lượng cao. Tổ chức trồng mía giống hợp lý ngay tại các vùng nguyên liệu đảm bảo hàng năm cung cấp khoảng 30.000 tấn mía giống phục vụ sản xuất; Từng bước xây dựng vùng mía giống ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn xã Phúc Ứng (Sơn Dương); xã Vinh Quang, Phúc Sơn (huyện Chiêm Hóa)

+ Đầu tư nâng công suất 02 nhà máy đường hiện có lên 12.000 TMN (Nhà máy đường Sơn Dương 6.000 TMN, nhà máy đường Tuyên Quang 6.000 TMN), kết hợp với sản xuất điện sinh khối và phân bón phục vụ sản xuất.

- Cây Lạc:

+ Xây dựng vùng sản xuất lạc giống khoảng 300 ha/năm gắn với ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn các xã Minh Quang, Phúc Sơn, Tân Mỹ huyện Chiêm Hóa, hàng năm cung cấp cho thị trường 750 tấn lạc giống;

+ Tiếp tục rà soát, chuyển đổi đất ruộng trồng lúa, đất trồng cây mầu hiệu quả kinh tế thấp sang gieo trồng lạc, tăng diện tích trồng lạc thêm khoảng 770 ha (tại Chiêm Hóa tăng 480 ha, Lâm Bình tăng 290 ha), diện tích toàn tỉnh đạt 5.000ha vào năm 2020, sản lượng 16.572 tấn. Trong đó vùng tập trung Chiêm Hóa, Lâm Bình diện tích đạt 4.000 ha; sản lượng 12.750 tấn, chiếm 77% sản lượng lạc toàn tỉnh;

+ Xây dựng kế hoạch sản xuất, khung thời vụ hợp lý tại các xã trọng điểm vùng lạc hàng hóa để bố trí tăng thêm diện tích trồng lạc giống vụ Hè Thu, vụ Thu Đông để gia tăng giá trị sản xuất. Tích cực vận động nhân dân đầu tư thâm canh, sử dụng giống lạc mới, hàng năm ít nhất 30% gieo trồng lạc sử dụng giống đạt cấp xác nhận trở lên.

+ Hoàn thiện xây dựng thương hiệu lạc Chiêm Hóa. Tiếp tục củng cố hoạt động và rà soát thành lập mới thêm các Hợp tác xã, Tổ hợp tác sản xuất lạc tạo môi trường thuận lợi trong liên kết giữa doanh nghiệp và người sản xuất.

* Nhóm cây trồng tiềm năng đang có hướng phát triển thành hàng hóa:

- Cây lương thực (lúa, ngô):

+ Hàng năm đánh giá, lựa chọn các giống mới có năng suất, chất lượng cao, khả năng chống chịu tốt với điều kiện bất thuận để chuyển giao cho nhân dân thay thế các giống cũ trong sản xuất. Đưa nhanh các giống lúa lai, ngô lai mới; lúa thuần chất lượng cao vào sản xuất đại trà;

+ Xây dựng vùng sản xuất lúa giống, ngô giống: Lựa chọn các diện tích canh tác thuận lợi, phù hợp để xây dựng vùng chuyên sản xuất giống lúa, ngô; lựa chọn các đơn vị có bản quyền giống lúa, ngô tốt để liên kết sản xuất giống, đảm bảo ổn định nguồn cung phục vụ sản xuất:

Trại giống cây trồng Đồng Thắm bố trí 25 ha đất canh tác chuyên sản xuất giống lúa lai, ngô lai, lúa thuần; hàng năm cung cấp khoảng 90 tấn hạt giống lúa lai, ngô lai và trên 100 tấn hạt giống lúa thuần;

Xây dựng vùng sản xuất lúa giống trong nhân dân (huyện Yên Sơn, Chiêm Hóa và Thành phố Tuyên Quang) quy mô gieo trồng hàng năm khoảng 80 ha, cung cấp khoảng 400 tấn lúa giống đạt cấp xác nhận;

+ Bố trí cơ cấu giống hợp lý ở từng vùng: Những địa phương vùng thấp có khả năng sản xuất lúa hàng hóa, tăng tỷ lệ sử dụng giống lúa chất lượng cao để đến năm 2020 toàn tỉnh gieo cấy đạt 7.000 ha lúa chất lượng cao/năm, sản lượng ước đạt 3,8 vạn tấn. Trong đó lấy những vùng đã có sản phẩm gạo được thị trường ưa chuộng (như: Kim Phú, Hoàng Khai, Trung Môn huyện Yên Sơn; Minh Hương, Bình Xa huyện Hàm Yên; Tân Trào, Minh Thanh huyện Sơn Dương; Hưng Thành, Ỷ La thành phố Tuyên Quang;...,) làm trung tâm mở rộng diện tích trồng lúa chất lượng cao ra các xã lân cận.

Các địa phương vùng núi cao (huyện Na Hang, Lâm Bình, các xã khu vực phía Bắc huyện Chiêm Hóa, Hàm Yên, các xã vùng ATK huyện Yên Sơn, Sơn Dương) tăng cơ cấu giống lúa lai để bảo đảm an ninh lương thực;

+ Triển khai đồng bộ gói giải pháp kỹ thuật (giống mới có năng suất cao, chịu hạn, kháng sâu bệnh; cơ giới hóa, trồng mật cao,...). Đẩy mạnh đưa các giống ngô biến đổi gen và ngô lai có tiềm năng năng suất cao đạt trên 95% diện tích gieo trồng ngô toàn tỉnh (trong đó diện tích trồng giống ngô biến đổi gen 3.000 ha) đến năm 2020 năng suất ngô bình quân toàn tỉnh đạt 50 tạ/ha/vụ (tăng 6,8 tạ/ha), tổng sản lượng ngô cả năm là 7,5 vạn tấn;

+ Xúc tiến, kêu gọi các doanh nghiệp mở rộng liên kết đầu tư, tiêu thụ sản phẩm ngô hạt với người nông dân tại các vùng sản xuất ngô tập trung. Tiếp tục đánh giá, đề xuất chính sách hỗ trợ phù hợp để nhân dân mở rộng trồng ngô trên đất 2 vụ lúa trong sản xuất vụ đông.

- Cây ăn quả (bưởi, hồng không hạt):

+ Quản lý và khai thác tốt nguồn giống từ các cây bưởi, hồng đầu dòng; xây dựng vườn sản xuất giống bưởi tại huyện Yên Sơn; chú trọng các giải pháp bảo vệ bền vững vùng bưởi, hồng không hạt như: Quản lý chất lượng giống, đầu tư chăm sóc, thu hoạch, bảo quản...đúng kỹ thuật;

+ Xây dựng thương hiệu Hồng không hạt Xuân Vân (Yên Sơn), Hồng không hạt Hồng Thái (Na Hang); đẩy mạnh quảng bá thương hiệu Bưởi Xuân Vân, Hồng không hạt để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Hướng dẫn Hợp tác xã Xuân Vân thực hiện các chính sách hỗ trợ của nhà nước để nâng cao hiệu quả hoạt động làm đầu mối tiêu thụ sản phẩm bưởi, hồng không hạt cho toàn vùng.

- Cây Chuối:

+ Ứng dụng trồng chuối bằng giống nuôi cấy mô để có năng suất cao, chất lượng tốt, quả đồng đều;

+ Hướng dẫn Hợp tác xã Kim Bình thực hiện các chính sách hỗ trợ của nhà nước để nâng cao hiệu quả hoạt động. Đẩy mạnh chế biến và quảng bá thương hiệu rượu chuối Kim Bình; tiếp tục tìm hiểu, giới thiệu các doanh nghiệp liên kết tiêu thụ ổn định sản phẩm chuối quả tươi với người sản xuất.

- Cây rau màu:

+ Đậu xanh: Tại các xã phía Bắc huyện Na hang lựa chọn những diện tích đất phù hợp để mở rộng trồng cây đậu xanh, đồng thời hướng dẫn nhân dân tích cực trồng xen canh đậu xanh với các cây trồng khác để tăng hiệu quả sản xuất. Đến năm 2020 diện tích đậu xanh đạt 500 ha, sản lượng đạt 650 tấn/năm.

+ Rau các loại:

Mở rộng phát triển trồng rau ở các vùng thuận lợi thị trường tiêu thụ. Xây dựng vùng sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP, BasicGAP tổng diện tích canh tác khoảng 287 ha, tập trung ở các huyện: Sơn Dương (105 ha), Hàm Yên (50 ha), Yên Sơn (48 ha), thành phố Tuyên Quang (36 ha),... Diện tích gieo trồng rau an toàn đến năm 2020 đạt 1.100 ha, chiếm khoảng 13,8% diện tích gieo trồng rau toàn tỉnh; sản lượng rau an toàn dự kiến đạt khoảng 14,3 nghìn tấn, chiếm gần 15% tổng sản lượng rau toàn tỉnh.

Thành lập Hợp tác xã chuyên sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, BasicGAP, áp dụng công nghệ cao tại xã Hoàng Khai; Xây dựng thương hiệu rau an toàn Hoàng Khai. Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm rau an toàn của Tuyên Quang bán tại các Siêu thị, các cửa hàng bán rau an toàn tại địa bàn thành phố Tuyên Quang và thủ đô Hà Nội.

Khuyến khích, mời gọi các doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài tỉnh liên kết đầu tư công nghệ cao để sản xuất rau chất lượng cao.

2.2.3. Củng cố, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả các hình thức tổ chức sản xuất, quản lý trong nông nghiệp, nông thôn; mở rộng liên kết vùng trong khu vực và liên kết “4 nhà” vững chắc:

- Thực hiện củng cố, kiện toàn hệ thống tổ chức ngành Nông nghiệp và PTNT của tỉnh; củng cố, kiện toàn các đơn vị quản lý thủy nông đảm bảo đủ năng lực để quản lý, khai thác và bảo vệ các công trình thủy lợi; củng cố hệ thống sản xuất giống cây trồng đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất trồng trọt trên địa bàn tỉnh;

- Củng cố 93 Hợp tác xã nông nghiệp theo hướng mở rộng các ngành nghề dịch vụ, liên kết với nông dân để sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cây trồng; đẩy mạnh phát triển các tổ hợp tác và các hợp tác xã gắn với chuỗi sản phẩm hàng hóa cụ thể (mía nguyên liệu, chè, lạc, rau,...); xây dựng hợp tác xã dịch vụ kiểu mới (do nông dân góp vốn và nông dân lập ra) hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả để nhân rộng;

- Củng cố liên kết trong sản xuất: Liên kết “4 nhà” vững chắc, khuyến khích và thu hút đầu tư tư nhân, huy động mọi nguồn lực xã hội vào phát triển sản xuất trồng trọt; khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp liên kết với nông dân, Hợp tác xã, Tổ hợp tác trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm cây trồng theo chuỗi giá trị bền vững; hỗ trợ, ưu đãi khuyến khích phát triển hình thức sản xuất trang trại, gia trại, tích tụ đất phát triển sản xuất hàng hóa. Tăng cường liên kết, tham gia của các tổ chức xã hội (Hội nông dân, Hiệp hội ngành hàng,...). Mở rộng liên kết vùng trong khu vực tập trung phát triển cây Chè, cây Mía, cây Cam,... để đảm bảo cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến và thu hút đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến tại tỉnh; tạo điều kiện phát triển liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp với nông dân;

- Rà soát, bổ sung hoàn chỉnh đề án phát triển sản xuất tại các xã, lựa chọn cây trồng chủ lực, có lợi thế của địa phương để phát triển sản xuất hàng hóa nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế; đổi mới và phát triển các hình thức liên kết sản xuất (hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm sở thích, ...);

- Lựa chọn các chương trình, phương pháp, nội dung đào tạo nghề, đảm bảo sát với yêu cầu thực tế và đáp ứng nhu cầu thị trường lao động, trong đó chú trọng đào tạo nghề để khai thác hiệu quả tiềm năng cây trồng ở địa phương như: Trồng cây ăn quả, trồng lúa, trồng lạc,...

- Phát triển các làng nghề nông thôn, các trang trại phù hợp với quy hoạch xây dựng nông thôn mới; hình thành, duy trì và phát triển mô hình “mỗi làng một sản phẩm” với các sản phẩm cây trồng đặc trưng đang là thế mạnh của tỉnh Tuyên Quang như: cam sành, chè, lạc, bưởi... gắn kết với các tuyến du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch về cội nguồn.

2.2.4. Tăng cường cải cách thể chế, đổi mới và nâng cao hiệu quả các cơ chế, chính sách.

- Đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người sản xuất thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách hiện hành nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn vốn hỗ trợ của nhà nước, vốn sự nghiệp khoa học và huy động trong nhân dân:

+ Nghị quyết số 10/2014/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về cơ chế chính sách khuyến khích phát triển kinh tế trang trại;

+ Nghị quyết số 12/2014/NQ-HĐND ngày 22/7/2014 của HĐND tỉnh về cơ chế, chính sách hỗ trợ sản xuất hàng hóa đối với một số cây trồng, vật nuôi trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.

+ Quyết định số 10/2015/QĐ-UBND ngày 17/7/2015 của UBND tỉnh về hỗ trợ khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng cánh đồng lớn; quy mô diện tích tối thiểu đối với Dự án cánh đồng lớn trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.

+ Quyết định số 68/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về cơ giới hóa, giảm tổn thất sau thu hoạch.

+ Quyết định số 01/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về áp dụng GAP trong sản xuất;

+ Nghị định số 210/2013/NĐ-CP về hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn;

+ Quyết định số 2194/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển giống cây nông, lâm nghiệp, giống vật nuôi và giống thủy sản đến năm 2020.

- Nghiên cứu, đề xuất ban hành cơ chế, chính sách của tỉnh, lồng ghép với cơ chế, chính sách của Trung ương để hỗ trợ các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất, chế biến nông sản. Tập trung vào những nội dung sau:

+ Chính sách đặc thù thu hút khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh.

+ Khuyến khích phát triển Hợp tác xã, Tổ hợp tác.

+ Khuyến khích sử dụng giống mới chất lượng cao.

+ Khuyến khích dồn điền đổi thửa, tích tụ ruộng đất để sản xuất nông sản hàng hóa theo vùng tập trung, chuyên canh.

- Tiếp tục triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển sản xuất lĩnh vực trồng trọt:

+ Hỗ trợ lãi suất vốn vay để nhân dân phát triển cơ sở chế biến chè quy mô nhỏ tại vùng chè đặc sản.

+ Doanh nghiệp tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chương trình cho vay thí điểm phục vụ phát triển nông nghiệp theo Nghị quyết 14/NQ-CP ngày 5/3/2014 của Chính phủ. Phối hợp với các ngành đề xuất tỉnh lồng ghép nguồn vốn Trung ương và vốn của tỉnh để hỗ trợ lãi suất vốn vay đầu tư cơ giới hóa trong sản xuất mía nguyên liệu; hỗ trợ kinh phí làm đường vận chuyển mía nguyên liệu, xây dựng mô hình tươi chủ động cho mía để phát triển vùng nguyên liệu.

2.2.5. Tăng cường thu hút đầu tư và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đầu tư công cho nông nghiệp, nông thôn:

- Xây dựng và triển khai ứng dụng các mô hình sản xuất, dự án khảo nghiệm, mở rộng sản xuất các giống cây trồng có giá trị kinh tế, năng suất, chất lượng cao có khả năng chống chịu tốt điều kiện bất thuận. Đầu tư hạ tầng, kỹ thuật sản xuất các giống cây trồng phục vụ sản xuất hàng hóa tập trung (cam, chè, lạc, mía...); Các dự án chế biến, bảo quản nông sản và hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp.

Phục tráng, bảo tồn các giống cây đặc sản, giống cây bản địa quý hiếm, có giá trị kinh tế cao.

- Đầu tư cơ sở vật chất nâng cao năng lực dự báo, quản lý dịch bệnh cây trồng; quản lý chất lượng giống, vật tư nông nghiệp; áp dụng VietGAP, BasicGAP vào sản xuất để tạo sản phẩm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

- Ưu tiên xây dựng các công trình thủy lợi cung cấp nước tưới ẩm cho cây trồng hàng hóa, như: chè, mía, cam... Quản lý an toàn hồ chứa. Đến năm 2020, có 82,51% kênh mương được kiên cố hóa, tỷ lệ tưới chắc phấn đấu đạt 85% diện tích trồng lúa, tưới bổ sung cho 75% diện tích trồng màu.

Xây dựng mô hình thí điểm công nghệ tưới diện tích khoảng 15 ha cho cây mía, chè, cam tại huyện Sơn Dương, Yên Sơn, Hàm Yên. Lồng ghép các nguồn vốn: cấp phát từ ngân sách Trung ương cho các chương trình mục tiêu, vốn trái phiếu Chính phủ, vốn các chương trình, dự án; vốn bố trí từ nguồn ngân sách địa phương, vốn đầu tư từ các doanh nghiệp và các nguồn vốn hợp pháp khác đầu tư xây dựng các công trình tưới tiết kiệm nước cho cây trồng cạn. Phấn đấu đến năm 2020 có 15% (khoảng 5.300 ha) diện tích cây trồng cạn chủ lực như: chè, mía, cây ăn quả,... được tưới bằng các biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước.

2.2.6. Khuyến khích dồn đổi, tích tụ ruộng đất để phát triển các vùng sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung, chuyên canh ứng dụng công nghệ cao:

- Tăng cường công tác quản lý, tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng quy định, trong đó chú trọng phát triển các vùng chuyên canh, chế biến hàng hóa nông sản.

- Rà soát, điều chỉnh và tạo quỹ đất để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào phát triển cây trồng chủ lực, có lợi thế của tỉnh theo vùng quy hoạch. Khuyến khích các doanh nghiệp và người nông dân thực hiện việc góp vốn cổ phần, liên kết sản xuất bằng đất đai; rà soát diện tích vườn tạp, dồn đổi, tích tụ ruộng đất tạo vùng sản xuất chuyên canh, tập trung, cánh đồng lớn.

Ưu tiên bố trí đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số, hộ tái định cư trên địa bàn tỉnh và các hộ dân còn thiếu đất sản xuất.

2.2.7. Tăng cường xúc tiến thương mại, xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, chỉ dẫn địa lý và quản lý chất lượng sản phẩm nâng cao giá trị gia tăng:

- Đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu, tìm hiểu các thị trường, xúc tiến thương mại cho các sản phẩm hàng hóa nông sản của tỉnh có khả năng xuất khẩu, như: Chè khô, mía đường, cam.... Tăng cường phối hợp, liên kết phát triển thị trường tiêu dùng nội địa tập trung vào thị trường các thành phố lớn và các tỉnh lân cận.

- Xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, đăng ký, bảo hộ, chỉ dẫn địa lý; thực hiện có hiệu quả cơ chế, chính sách hỗ trợ các hoạt động quảng bá giới thiệu các sản phẩm hàng hóa nông sản của tỉnh tại các hội chợ trong nước và quốc tế. Đưa sản phẩm nông sản hàng hóa của tỉnh lên sàn giao dịch ở các thành phố lớn và xuất khẩu.

- Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát chất lượng sản phẩm nông sản; khuyến khích nhân rộng mô hình kiểm soát, quản lý chất lượng nông sản theo chuỗi, áp dụng triệt để các tiêu chuẩn VietGAP, ISO, HACCP,...

- Xây dựng nhãn hiệu hàng hóa với các sản phẩm chè; tiếp tục tạo điều kiện để duy trì và phát triển liên kết sản xuất giữa nhà máy chế biến với nông dân, hợp tác xã. Xây dựng nhãn hiệu và đẩy mạnh quảng bá thương hiệu các sản phẩm cây trồng đặc sản, giá trị kinh tế cao: Bưởi, hồng không hạt, gạo,... mở rộng nhanh thị trường tiêu thụ.

2.2.8. Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác Bảo vệ thực vật

- Kiện toàn hệ thống bảo vệ thực vật từ cấp tỉnh đến cơ sở. Đổi mới công tác chỉ đạo tổ chức sản xuất gắn trực tiếp với công tác bảo vệ thực vật; mở rộng các vùng sản xuất các sản phẩm nông sản an toàn vệ sinh thực phẩm.

- Tập trung làm tốt công tác dự tính, dự báo, cảnh báo và tư vấn để người sản xuất phòng chống dịch hại cây trồng hiệu quả.

- Đẩy mạnh công tác quản lý sản xuất, kinh doanh, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV trên địa bàn tập huấn, tuyên truyền sử dụng an toàn, hiệu quả thuốc bảo vệ thực vật cho người sản xuất.

- Ứng dụng phần mềm công nghệ thông tin trong giám sát dịch hại cây trồng. Đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật BVTV vào sản xuất: Sử dụng các chế phẩm vi sinh, áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác tạo ra sản phẩm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường sinh thái; Quản lý dịch hại tổng hợp (IPM); Cộng đồng quản lý sử dụng an toàn, hiệu quả thuốc bảo vệ thực vật;....

- Xây dựng và tổ chức thực hiện mô hình thí điểm dịch vụ bảo vệ thực vật để nâng cao hiệu quả phòng trừ dịch hại, bảo vệ cây trồng, bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm.

(Nhiệm vụ cụ thể tại biểu số 04 đính kèm)

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Phân công nhiệm vụ

1.1. Các đơn vị thuộc Sở

Các đơn vị được phân công thực hiện nhiệm vụ chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức thực hiện các nội dung theo kế hoạch.

1.2. Đề nghị Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

- Xây dựng kế hoạch thực hiện tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt phù hợp với điều kiện của địa phương.

- Điều chỉnh quy hoạch nông thôn mới phù hợp với cơ cấu sản xuất theo hướng tập trung phát triển cây trồng là lợi thế của địa phương, có khả năng cạnh tranh phù hợp với quy hoạch phát triển của ngành và nhu cầu thị trường; nghiên cứu, xây dựng mô hình sản xuất và bố trí nguồn vốn hỗ trợ phát triển phù hợp, hiệu quả.

- Vận dụng linh hoạt cơ chế, chính sách của tỉnh để điều phối, bố trí nguồn vốn khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất phù hợp với tiềm năng, lợi thế và nhu cầu của địa phương; tăng cường thu hút vốn đầu tư xã hội cho phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn.

1.3. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn

Thực hiện có hiệu quả các chủ trương chính sách của nhà nước và nội dung tái cơ cấu của Đề án. Đẩy mạnh liên doanh, liên kết trong sản xuất từ cung ứng các dịch vụ đầu vào đến thu mua chế biến và tiêu thụ sản phẩm; đầu tư đổi mới quy trình sản xuất, công nghệ và thiết bị để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và sử dụng tài nguyên.

2. Chế độ báo cáo

2.1. Các đơn vị được phân công theo dõi, tổng hợp: Định kỳ hàng tháng, quý, 6 tháng, kết thúc năm (hoặc có yêu cầu đột xuất) tổng hợp kết quả thực hiện báo cáo Sở.

2.2. Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật: Đôn đốc việc tổ chức thực hiện các nội dung của Kế hoạch này; tổng hợp kết quả thực hiện các nhiệm vụ tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trên địa bàn tỉnh; tham mưu với lãnh đạo Sở báo cáo kết quả thực hiện với Ủy ban nhân dân tỉnh và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo yêu cầu.

Căn cứ tình hình thực tế ở từng thời điểm, kết quả thực hiện và chỉ đạo của cấp trên đề xuất với lãnh đạo Sở điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp yêu cầu.