Công văn 627/BGDĐT-GDTX năm 2022 hướng dẫn thực hiện Chương trình Giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành

Ngày 24/12/2021, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã ký Thông tư số 36/2021/TT-BGDĐT ban hành Chương trình Giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở (sau đây gọi là Thông tư 36). Để công tác chỉ đạo việc thực hiện Chương trình đảm bảo chất lượng và hiệu quả, Bộ GDĐT hướng dẫn thực hiện cụ thể như sau:

1. Thực hiện Chương trình Giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở

a) Chương trình Giáo dục thường xuyên (GDTX) cấp trung học cơ sở (THCS) đã quy định cụ thể về thời lượng từng môn học và số tiết học đối với các nội dung dạy học. Khi thực hiện Chương trình GDTX cấp THCS với các hình thức dạy học khác nhau, các trung tâm GDTX, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - GDTX (gọi chung là trung tâm GDTX) thực hiện đầy đủ thời lượng, nội dung và số lượng tiết học đã quy định trong Chương trình GDTX cấp THCS.

b) Thời gian thực hiện Chương trình GDTX cấp THCS theo lộ trình được quy định tại Thông tư số 36 đối với các lớp tuyển sinh từ năm học 2022 - 2023.

Đối với các lớp tuyển sinh từ năm học 2021-2022 trở về trước thực hiện dạy học theo Chương trình Bổ túc THCS hiện hành (ban hành kèm theo Quyết định số 48/2002/QĐ-BGD&ĐT ngày 27/11/2002 của Bộ trưởng Bộ GDĐT).

Đối với lớp 6 tuyển sinh năm học 2021-2022, học viên được học bổ sung nội dung kiến thức lớp 6 Chương trình GDTX cấp THCS (ban hành kèm theo Thông tư số 36) để học viên có đủ kiến thức tiếp tục học lớp 7 năm học 2022-2023. Các trung tâm GDTX chủ động xây dựng kế hoạch và linh hoạt tổ chức dạy học các nội dung kiến thức bổ sung đảm bảo chất lượng, phù hợp với thực tế dạy học của trung tâm (có thể tổ chức dạy bổ sung nội dung kiến thức trong hè; hướng dẫn học viên tự đọc sách giáo khoa, tự nghiên cứu trước nội dung học và giáo viên hệ thống củng cố kiến thức, nhằm đảm bảo vẫn dạy đủ nội dung kiến thức bổ sung nhưng không ảnh hưởng đến kế hoạch dạy học lớp 6). Không tổ chức kiểm tra, đánh giá các nội dung kiến thức bổ sung.

Nội dung kiến thức bổ sung các môn học cho học viên lớp 6 theo phụ lục kèm theo Công văn này.

2. Xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường và kế hoạch dạy học các môn học

a) Kế hoạch giáo dục của nhà trường

Sở GDĐT hướng dẫn các trung tâm GDTX chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, bao gồm: Kế hoạch thời gian thực hiện chương trình (phân phối chương trình); Kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn (kế hoạch dạy học các môn học); Kế hoạch giáo dục của giáo viên theo hướng dẫn tại Công văn số 5512/BGDĐT-GDTrH ngày 18/12/2020 của Bộ GDĐT về việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của trung tâm, đảm bảo tính khoa học và vừa sức đối với học viên.

Kế hoạch giáo dục của nhà trường đảm bảo phân bố hợp lí giữa nội dung giáo dục của môn học, yêu cầu cần đạt quy định của chương trình GDTX cấp THCS tạo thuận lợi cho học viên hoàn thành nhiệm vụ học tập.

b) Kế hoạch dạy học các môn học

Giám đốc trung tâm GDTX chỉ đạo giáo viên các môn học xác định nội dung, hình thức tổ chức dạy học và phân bố liên tục thời lượng các môn học trong 35 tuần đối với các môn học bắt buộc theo quy định của chương trình GDTX cấp THCS phù hợp đặc điểm, đối tượng học viên và điều kiện thực tiễn của trung tâm.

Việc xây dựng kế hoạch dạy học đối với môn Lịch sử và Địa lí, môn Khoa học tự nhiên được thực hiện như sau:

- Kế hoạch dạy học môn Lịch sử và Địa lí: Được xây dựng theo từng phần Lịch sử và phần Địa lí và được bố trí dạy học đồng thời trong từng học kì.

- Kế hoạch dạy học môn Khoa học tự nhiên: Được xây dựng phù hợp với logic sắp xếp các chủ đề của chương trình môn học và điều kiện dạy học của trung tâm; có thể tổ chức dạy học đồng thời các chủ đề trong từng học kì đảm bảo tính khoa học, sư phạm.

Đối với môn Lịch sử và Địa lí, môn Khoa học tự nhiên: Căn cứ vào đội ngũ giáo viên của trung tâm GDTX để phân công giáo viên dạy học các nội dung trong chương trình cho phù hợp với năng lực chuyên môn của giáo viên.

c) Kế hoạch nội dung giáo dục của địa phương được xây dựng theo các nội dung phù hợp với điều kiện tổ chức dạy học của trung tâm GDTX và kế hoạch dạy học các môn học có liên quan, tạo thuận lợi cho học viên liên hệ những nội dung kiến thức đã học trong các môn học với thực tiễn tại địa phương.

3. Về phương pháp dạy học

a) Khuyến khích giáo viên tăng cường sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, đề cao vai trò chủ thể học tập của học viên (thảo luận, tranh luận, đóng vai, dự án,...) nhằm phát triển phẩm chất và năng lực học viên; phối hợp sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống (thuyết trình, đàm thoại,...) phát huy tính chủ động, sáng tạo của học viên trong việc tổ chức dạy học của từng môn học. Vận dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với mục tiêu, nội dung giáo dục, đối tượng học viên và điều kiện cụ thể. Chú trọng các phương pháp dạy học có tính đặc trưng môn học để hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực cho học viên.

b) Đa dạng hoá và sử dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học: Kết hợp các hình thức học cá nhân, học nhóm, học ở lớp, học ngoài thực địa, học theo dự án học tập,.... Chú trọng việc bồi dưỡng năng lực tự học, sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại và công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học. Tùy theo mục tiêu, tính chất nội dung dạy học, giáo viên có thể tổ chức cho học viên được làm việc độc lập, làm việc theo nhóm hoặc làm việc chung cả lớp nhưng phải bảo đảm mỗi học viên được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm vụ học tập và trải nghiệm thực tế.

4. Về kiểm tra, đánh giá

a) Đối với các lớp tuyển sinh từ năm học 2021 - 2022 trở về trước: Thực hiện kiểm tra, đánh giá theo quy định tại Thông tư số 21/2021/TT-BGDĐT ngày 01/7/2021 của Bộ trưởng Bộ GDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học viên theo học Chương trình GDTX cấp THCS và cấp THPT ban hành kèm theo Quyết định số 02/2007/QĐ-BGDĐT ngày 23/01/2007 và Thông tư số 26/2014/TT-BGDĐT ngày 11/8/2014 của Bộ trưởng Bộ GDĐT.

b) Đối với các lớp tuyển sinh từ năm học 2022 - 2023: Thực hiện việc kiểm tra, đánh giá theo quy định tại Thông tư số 43/2021/TT-BGDĐT ngày 30/12/2021 của Bộ trưởng Bộ GDĐT quy định về đánh giá học viên theo học Chương trình GDTX cấp THCS và cấp THPT, cụ thể như sau:

- Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá phù hợp với kế hoạch dạy học; Không kiểm tra, đánh giá những nội dung vượt quá yêu cầu cần đạt đã quy định của Chương trình GDTX cấp THCS.

- Đối với môn Lịch sử và Địa lí: Việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện trong quá trình dạy học theo từng phần Lịch sử và phần Địa lí. Bài kiểm tra, đánh giá định kì được xây dựng bao gồm nội dung phần Lịch sử và phần Địa lí theo tỷ lệ phù hợp với nội dung và thời lượng dạy học của mỗi phần đến thời điểm kiểm tra, đánh giá.

- Đối với môn Khoa học tự nhiên: Việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện trong quá trình dạy học môn học theo kế hoạch. Bài kiểm tra, đánh giá định kì được xây dựng gồm nội dung đã thực hiện theo kế hoạch dạy học, bảo đảm tỉ lệ phù hợp với nội dung và thời lượng dạy học đến thời điểm kiểm tra, đánh giá.

Ngày 24/12/2021, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã ký Thông tư số 36/2021/TT-BGDĐT ban hành Chương trình Giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở (sau đây gọi là Thông tư 36). Để công tác chỉ đạo việc thực hiện Chương trình đảm bảo chất lượng và hiệu quả, Bộ GDĐT hướng dẫn thực hiện cụ thể như sau:

1. Thực hiện Chương trình Giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở

a) Chương trình Giáo dục thường xuyên (GDTX) cấp trung học cơ sở (THCS) đã quy định cụ thể về thời lượng từng môn học và số tiết học đối với các nội dung dạy học. Khi thực hiện Chương trình GDTX cấp THCS với các hình thức dạy học khác nhau, các trung tâm GDTX, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - GDTX (gọi chung là trung tâm GDTX) thực hiện đầy đủ thời lượng, nội dung và số lượng tiết học đã quy định trong Chương trình GDTX cấp THCS.

b) Thời gian thực hiện Chương trình GDTX cấp THCS theo lộ trình được quy định tại Thông tư số 36 đối với các lớp tuyển sinh từ năm học 2022 - 2023.

Đối với các lớp tuyển sinh từ năm học 2021-2022 trở về trước thực hiện dạy học theo Chương trình Bổ túc THCS hiện hành (ban hành kèm theo Quyết định số 48/2002/QĐ-BGD&ĐT ngày 27/11/2002 của Bộ trưởng Bộ GDĐT).

Đối với lớp 6 tuyển sinh năm học 2021-2022, học viên được học bổ sung nội dung kiến thức lớp 6 Chương trình GDTX cấp THCS (ban hành kèm theo Thông tư số 36) để học viên có đủ kiến thức tiếp tục học lớp 7 năm học 2022-2023. Các trung tâm GDTX chủ động xây dựng kế hoạch và linh hoạt tổ chức dạy học các nội dung kiến thức bổ sung đảm bảo chất lượng, phù hợp với thực tế dạy học của trung tâm (có thể tổ chức dạy bổ sung nội dung kiến thức trong hè; hướng dẫn học viên tự đọc sách giáo khoa, tự nghiên cứu trước nội dung học và giáo viên hệ thống củng cố kiến thức, nhằm đảm bảo vẫn dạy đủ nội dung kiến thức bổ sung nhưng không ảnh hưởng đến kế hoạch dạy học lớp 6). Không tổ chức kiểm tra, đánh giá các nội dung kiến thức bổ sung.

Nội dung kiến thức bổ sung các môn học cho học viên lớp 6 theo phụ lục kèm theo Công văn này.

2. Xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường và kế hoạch dạy học các môn học

a) Kế hoạch giáo dục của nhà trường

Sở GDĐT hướng dẫn các trung tâm GDTX chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường, bao gồm: Kế hoạch thời gian thực hiện chương trình (phân phối chương trình); Kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn (kế hoạch dạy học các môn học); Kế hoạch giáo dục của giáo viên theo hướng dẫn tại Công văn số 5512/BGDĐT-GDTrH ngày 18/12/2020 của Bộ GDĐT về việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của trung tâm, đảm bảo tính khoa học và vừa sức đối với học viên.

Kế hoạch giáo dục của nhà trường đảm bảo phân bố hợp lí giữa nội dung giáo dục của môn học, yêu cầu cần đạt quy định của chương trình GDTX cấp THCS tạo thuận lợi cho học viên hoàn thành nhiệm vụ học tập.

b) Kế hoạch dạy học các môn học

Giám đốc trung tâm GDTX chỉ đạo giáo viên các môn học xác định nội dung, hình thức tổ chức dạy học và phân bố liên tục thời lượng các môn học trong 35 tuần đối với các môn học bắt buộc theo quy định của chương trình GDTX cấp THCS phù hợp đặc điểm, đối tượng học viên và điều kiện thực tiễn của trung tâm.

Việc xây dựng kế hoạch dạy học đối với môn Lịch sử và Địa lí, môn Khoa học tự nhiên được thực hiện như sau:

- Kế hoạch dạy học môn Lịch sử và Địa lí: Được xây dựng theo từng phần Lịch sử và phần Địa lí và được bố trí dạy học đồng thời trong từng học kì.

- Kế hoạch dạy học môn Khoa học tự nhiên: Được xây dựng phù hợp với logic sắp xếp các chủ đề của chương trình môn học và điều kiện dạy học của trung tâm; có thể tổ chức dạy học đồng thời các chủ đề trong từng học kì đảm bảo tính khoa học, sư phạm.

Đối với môn Lịch sử và Địa lí, môn Khoa học tự nhiên: Căn cứ vào đội ngũ giáo viên của trung tâm GDTX để phân công giáo viên dạy học các nội dung trong chương trình cho phù hợp với năng lực chuyên môn của giáo viên.

c) Kế hoạch nội dung giáo dục của địa phương được xây dựng theo các nội dung phù hợp với điều kiện tổ chức dạy học của trung tâm GDTX và kế hoạch dạy học các môn học có liên quan, tạo thuận lợi cho học viên liên hệ những nội dung kiến thức đã học trong các môn học với thực tiễn tại địa phương.

3. Về phương pháp dạy học

a) Khuyến khích giáo viên tăng cường sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, đề cao vai trò chủ thể học tập của học viên (thảo luận, tranh luận, đóng vai, dự án,...) nhằm phát triển phẩm chất và năng lực học viên; phối hợp sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống (thuyết trình, đàm thoại,...) phát huy tính chủ động, sáng tạo của học viên trong việc tổ chức dạy học của từng môn học. Vận dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với mục tiêu, nội dung giáo dục, đối tượng học viên và điều kiện cụ thể. Chú trọng các phương pháp dạy học có tính đặc trưng môn học để hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực cho học viên.

b) Đa dạng hoá và sử dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học: Kết hợp các hình thức học cá nhân, học nhóm, học ở lớp, học ngoài thực địa, học theo dự án học tập,.... Chú trọng việc bồi dưỡng năng lực tự học, sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại và công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học. Tùy theo mục tiêu, tính chất nội dung dạy học, giáo viên có thể tổ chức cho học viên được làm việc độc lập, làm việc theo nhóm hoặc làm việc chung cả lớp nhưng phải bảo đảm mỗi học viên được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm vụ học tập và trải nghiệm thực tế.

4. Về kiểm tra, đánh giá

a) Đối với các lớp tuyển sinh từ năm học 2021 - 2022 trở về trước: Thực hiện kiểm tra, đánh giá theo quy định tại Thông tư số 21/2021/TT-BGDĐT ngày 01/7/2021 của Bộ trưởng Bộ GDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học viên theo học Chương trình GDTX cấp THCS và cấp THPT ban hành kèm theo Quyết định số 02/2007/QĐ-BGDĐT ngày 23/01/2007 và Thông tư số 26/2014/TT-BGDĐT ngày 11/8/2014 của Bộ trưởng Bộ GDĐT.

b) Đối với các lớp tuyển sinh từ năm học 2022 - 2023: Thực hiện việc kiểm tra, đánh giá theo quy định tại Thông tư số 43/2021/TT-BGDĐT ngày 30/12/2021 của Bộ trưởng Bộ GDĐT quy định về đánh giá học viên theo học Chương trình GDTX cấp THCS và cấp THPT, cụ thể như sau:

- Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá phù hợp với kế hoạch dạy học; Không kiểm tra, đánh giá những nội dung vượt quá yêu cầu cần đạt đã quy định của Chương trình GDTX cấp THCS.

- Đối với môn Lịch sử và Địa lí: Việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện trong quá trình dạy học theo từng phần Lịch sử và phần Địa lí. Bài kiểm tra, đánh giá định kì được xây dựng bao gồm nội dung phần Lịch sử và phần Địa lí theo tỷ lệ phù hợp với nội dung và thời lượng dạy học của mỗi phần đến thời điểm kiểm tra, đánh giá.

- Đối với môn Khoa học tự nhiên: Việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện trong quá trình dạy học môn học theo kế hoạch. Bài kiểm tra, đánh giá định kì được xây dựng gồm nội dung đã thực hiện theo kế hoạch dạy học, bảo đảm tỉ lệ phù hợp với nội dung và thời lượng dạy học đến thời điểm kiểm tra, đánh giá.

- Đối với các môn tự chọn: Trung tâm GDTX tổ chức dạy học các môn học tự chọn, việc kiểm tra, đánh giá theo quy định như đối với các môn học bắt buộc.

- Không kiểm tra, đánh giá đối với nội dung giáo dục của địa phương và hoạt động giáo dục.

c) Thực hiện có hiệu quả các hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh giá, đánh giá thường xuyên và đánh giá định kì. Đối với bài kiểm tra, đánh giá định kì (trên giấy hoặc trên máy tính) đánh giá bằng điểm số, việc xây dựng ma trận, đặc tả của đề kiểm tra cần phối hợp theo tỷ lệ phù hợp giữa câu hỏi trắc nghiệm và câu hỏi tự luận. Khuyến khích các trung tâm GDTX xây dựng ngân hàng câu hỏi, đề kiểm tra; Tăng cường tổ chức việc kiểm tra, đánh giá thông qua bài thực hành, dự án học tập phù hợp với đặc thù môn học.

5. Các điều kiện đảm bảo thực hiện Chương trình GDTX cấp THCS

Bộ GDĐT đề nghị các Sở GDĐT chuẩn bị tốt các điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, bố trí và bổ sung đủ giáo viên các môn học theo quy định để đảm bảo triển khai có hiệu quả Chương trình GDTX cấp THCS, cụ thể:

a) Về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học

- Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học để phục vụ cho việc thực hiện Chương trình GDTX cấp THCS theo quy định của Bộ GDĐT.

- Thiết bị dạy học được thực hiện theo quy định của Bộ GDĐT về danh mục thiết bị tối thiểu của các môn học của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cùng cấp học.

- Khuyến khích giáo viên các môn học tăng cường thiết bị dạy học tự làm: Ngoài các thiết bị dạy học tối thiểu được quy định, cần huy động sáng kiến, sự sáng tạo của giáo viên và học viên trong việc khai thác, thiết kế và sử dụng các thiết bị dạy học tự làm phục vụ cho việc học tập của các môn học.

b) Về đội ngũ giáo viên

- Rà soát đội ngũ giáo viên theo môn học của các trung tâm GDTX, bố trí đủ giáo viên đảm bảo về số lượng, cơ cấu và cân đối về cơ cấu các môn học đáp ứng quy định của Chương trình GDTX cấp THCS.

- Tổ chức tốt việc bồi dưỡng cho cán bộ quản lý và giáo viên trung tâm GDTX những nội dung về tổ chức dạy học, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá Chương trình GDTX cấp THCS để từng bước cho việc thực hiện Chương trình GDTX cấp THCS theo lộ trình bắt đầu năm học 2022 - 2023. Ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng giáo viên của một số môn học hiện tại để tiến tới mỗi giáo viên có thể đảm nhận dạy học toàn bộ môn Lịch sử và Địa lí và môn Khoa học tự nhiên.

c) Sách giáo khoa và tài liệu học tập

- Sách giáo khoa các môn học của Chương trình GDTX cấp THCS được dùng chung với sách giáo khoa phổ thông cùng cấp học do các tỉnh lựa chọn. Sở GDĐT chỉ đạo trung tâm GDTX tham gia cùng với trường phổ thông trong qui trình lựa chọn sách giáo khoa cùng cấp học.

- Khuyến khích giáo viên các môn học chủ động khai thác các tài liệu học tập khác phục vụ việc xây dựng kế hoạch bài dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy học.

Đề nghị các Sở GDĐT, Cục C10 - Bộ Công an nghiêm túc triển khai thực hiện. Trong quá trình tổ chức thực hiện nếu có khó khăn, vướng mắc cần báo cáo kịp thời về Bộ GDĐT (qua Vụ GDTX) để được hướng dẫn giải quyết./.