Báo cáo 216-BC/BTCTW năm 2014 sơ kết việc thực hiện mô hình chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn do Ban Tổ chức Trung ương ban hành
| Số hiệu | 216-BC/BTCTW |
| Ngày ban hành | 10/10/2014 |
| Ngày có hiệu lực | 10/10/2014 |
| Loại văn bản | Báo cáo |
| Cơ quan ban hành | Ban Tổ chức Trung ương |
| Người ký | Nguyễn Ngọc Lâm |
| Lĩnh vực | Bộ máy hành chính |
|
BAN CHẤP HÀNH
TRUNG ƯƠNG |
ĐẢNG CỘNG SẢN
VIỆT NAM |
|
Số: 216-BC/BTCTW |
Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2014 |
SƠ KẾT VIỆC THỰC HIỆN MÔ HÌNH CHI BỘ CƠ QUAN XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN
Thực hiện Kết luận số 64-KL/TW, ngày 28 tháng 5 năm 2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, một số vấn đề tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở và nhiệm vụ Ban Bí thư giao sơ kết mô hình chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn; Ban Tổ chức Trung ương đã gửi công văn đề nghị các tỉnh ủy, thành ủy sơ kết việc thực hiện Hướng dẫn số 10-HD/BTCTW, ngày 10 tháng 10 năm 2007 về việc thành lập chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn; đồng thời tổ chức các đoàn khảo sát tại 19 tỉnh ủy, thành ủy (29 đơn vị cấp huyện; 58 đơn vị cấp xã và 42 chi ủy thôn, tổ dân phố).
Trên cơ sở báo cáo của 63 tỉnh ủy, thành ủy; kết quả các đợt nghiên cứu, khảo sát, điều tra dư luận xã hội và tổng hợp ý kiến của ban tổ chức các tỉnh ủy, thành ủy tại Hội nghị toàn quốc; sau khi báo cáo Ban Bí thư, Ban Tổ chức Trung ương đánh giá sơ kết việc thực hiện mô hình chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn như sau:
I. TÌNH HÌNH TRIỂN KHAI VÀ KẾT QUẢ THỰC HIỆN
1. Tình hình triển khai
Sau khi có Nghị quyết Trung ương 5, khóa IX về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị cơ sở xã, phường, thị trấn; Nghị định số 114/2003/NĐ-CP, ngày 10 tháng 10 năm 2003 của Chính phủ về cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn; căn cứ Quy định thi hành Điều lệ Đảng nhiều tỉnh, thành ủy đã chỉ đạo, thành lập chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn (theo báo cáo của 42 tỉnh ủy, thành ủy đã thành lập khoảng 1.000 chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn với trên 13.000 đảng viên)1. Tuy nhiên, do chưa có hướng dẫn của Trung ương nên số lượng, tên gọi và cơ cấu đảng viên trong chi hộ cơ quan xã, phường, thị trấn ở các địa phương còn rất khác nhau, không thống nhất: Có nơi lập 1 chi bộ, có nơi lập 2 hoặc 3 chi bộ; có nơi gọi là chi bộ văn phòng Ủy ban nhân dân, chi bộ dân chính đảng, chi bộ khối đoàn thể; đảng viên của chi bộ là cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn, có nơi có cả đảng viên là những người hoạt động không chuyên trách, lao động hợp đồng.
Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, sau khi báo cáo xin ý kiến và được Ban Bí thư khóa X đồng ý, Ban Tổ chức Trung ương ban hành Hướng dẫn số 10- HD/BTCTW, ngày 10 tháng 10 năm 2007 về việc thành lập chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn.
Sau khi có Hướng dẫn, các tỉnh ủy, thành ủy đã tổ chức quán triệt, xây dựng kế hoạch thực hiện. Một số tỉnh ủy như Nghệ An, Hưng Yên, Hải Dương, Thanh Hóa... chỉ đạo thí điểm thành lập chi bộ cơ quan ở một số xã, phường, thị trấn, sau đó tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm trước khi triển khai ra diện rộng2; đồng thời, ban hành quy định chức năng, nhiệm vụ của chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn.
Ban thường vụ cấp ủy cấp huyện đã tiến hành rà soát, đánh giá tình hình tổ chức, hoạt động của chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn hiện có, xác định lại cơ cấu đảng viên của chi bộ, tập trung kiện toàn theo Hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương; xây dựng đề án, chỉ đạo thành lập chi bộ cơ quan đối với những xã, phường, thị trấn có đông đảng viên, đảng bộ đạt trong sạch, vững mạnh. Trong quá trình triển khai thực hiện, cấp ủy cấp huyện phân công các đồng chí ủy viên ban thường vụ, cấp ủy viên thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, kịp thời xử lý những vướng mắc ở cơ sở.
2. Kết quả thực hiện
2.1. Về tổ chức:
Thực hiện Hướng dẫn số 10-HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương, đến cuối năm 2008 đã có 62 tỉnh ủy, thành ủy thành lập được 7.104 chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn với 116.038 đảng viên. Có 20 tỉnh, thành ủy3 thành lập chi bộ cơ quan ở 100% xã, phường, thị trấn. Các tỉnh: Hòa Bình, Phú Yên, Bình Dương, Điện Biên, Sơn La, Lạng Sơn, Bình Phước thành lập chi bộ cơ quan ở hầu hết các xã, phường, thị trấn, chỉ còn một số ít xã chưa thành lập do số lượng đảng viên ít.
Tính đến 31 tháng 5 năm 2014, cả nước có 7.549 trên tổng số 11.144 xã, phường, thị trấn thành lập chi bộ cơ quan với 173.433 đảng viên, chiếm 6,6% đảng viên khu vực xã, phường, thị trấn (5.761 xã, 1.308 phường, 480 thị trấn) chiếm 67,74%; còn 3.595 xã, phường, thị trấn chưa thành lập chiếm 32,26%, chủ yếu là các xã vùng sâu, vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn, những nơi có ít đảng viên. Có 48 tỉnh ủy, thành ủy thành lập 01 chi bộ cơ quan; 8 tỉnh ủy, thành ủy thành lập 02 chi bộ; 4 tỉnh ủy, thành ủy thành lập 03 chi bộ cơ quan ở một xã, phường, thị trấn. Ngay trong địa bàn một tỉnh, ở các xã, thị trấn có nơi thành lập 2 chi bộ, có nơi lập 3 chi bộ cơ quan4. Tổng số chi bộ cơ quan được thành lập là 8.953 chi bộ (vì có những xã, phường; thị trấn thành lập từ 2-3 chi bộ cơ quan; trong đó: 6.761 chi bộ ở xã, 1.585 chi bộ ở phường, 607 chi bộ ở thị trấn)5.
Về cơ cấu đảng viên của chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn tại các tỉnh miền Bắc, miền Trung cơ bản đúng Hướng dẫn của Trung ương. Tuy nhiên, ở một số nơi cơ cấu đảng viên của chi bộ cơ quan có cả những đảng viên là người hoạt động không chuyên trách, lao động hợp đồng; có nơi chi bộ cơ quan chỉ gồm những đảng viên là cán bộ, công chức chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân, còn đảng viên là cán bộ, công chức làm công tác đảng, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội sinh hoạt với chi bộ khu dân cư. Đa số các nơi cơ cấu đồng chí ủy viên ban thường vụ đảng ủy hoặc đồng chí phó bí thư đảng ủy làm bí thư chi bộ cơ quan, nhưng cũng có một số nơi cơ cấu đồng chí đảng ủy viên, hoặc phó chủ tịch hội đồng nhân dân, phó chủ tịch Ủy ban nhân dân, hoặc trưởng các đoàn thể làm bí thư chi bộ.
Sau thời gian hoạt động, khi đánh giá hiệu quả của mô hình chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn các tỉnh ủy, thành ủy còn có nhiều ý kiến khác nhau, chưa thống nhất. Theo báo cáo sơ kết của các tỉnh ủy, thành ủy: Tỉnh ủy Thái Bình chỉ đạo không thành lập chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn vì để đảng viên tập trung xây dựng cơ sở; tỉnh ủy Hà Tĩnh và Thanh Hóa qua đánh giá sơ kết cho rằng mô hình chi bộ cơ quan không thiết thực, hiệu quả nên đã giải thể 100% chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn vào năm 2012; tỉnh ủy Hải Dương, Phú Thọ và thành ủy Hải Phòng giải thể các chi bộ cơ quan ở xã và thị trấn, chỉ duy trì chi bộ cơ quan ở phường. Có 7 tỉnh ủy, thành ủy đề nghị giải thể chi bộ cơ quan6; 4 tỉnh ủy đề nghị chỉ duy trì chi bộ cơ quan ở phường, giải thể chi bộ cơ quan ở xã, thị trấn7; 4 tỉnh ủy đề nghị duy trì chi bộ cơ quan ở phường, thị trấn và giải thể chi bộ cơ quan ở xã8; 20 tỉnh ủy, thành ủy đề nghị duy trì ở những nơi đủ điều kiện; 28 tỉnh ủy, thành ủy đề nghị tiếp tục duy trì chi bộ cơ quan như hiện nay nhưng có hướng dẫn cụ thể hơn về chức năng, nhiệm vụ của chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn trong đó, có 17 tỉnh ủy, thành ủy đề nghị thành lập từ 2 - 3 chi bộ cơ quan ở 1 xã, phường, thị trấn9.
2.2. Tình hình hoạt động
Nhìn chung, đa số chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn đã xây dựng quy chế hoạt động, duy trì nền nếp chế độ sinh hoạt định kỳ hằng tháng. Nội dung sinh hoạt chủ yếu là đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của chi bộ; việc triển khai tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết của đảng ủy. Thông qua sinh hoạt chi bộ đã phát huy tinh thần trách nhiệm của đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, thể hiện rõ hơn vai trò hạt nhân chính trị, tính chiến đấu, tiền phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Ngoài sinh hoạt định kỳ, nhiều chi bộ đã tổ chức sinh hoạt chuyên đề, tập trung vào việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; xây dựng nông thôn mới; thực hiện nếp sống văn minh đô thị...
Công tác quản lý, phân công công tác cho đảng viên; bồi dưỡng, phát triển đảng viên mới tà nguồn cán bộ, công chức cơ sở xã, phường, thị trấn được các chi bộ quan tâm thực hiện. Nhiều chi bộ đã xây dựng kế hoạch phát triển đảng viên hằng năm và đề ra chỉ tiêu, biện pháp phấn đấu thực hiện. Từ năm 2008 đến nay, nhiều công chức cơ sở đã được bồi dưỡng kết nạp vào Đảng (Hà Nội kết nạp được 1.416 đảng viên; Quảng Ngãi kết nạp được 682 đảng viên; Cà Mau kết nạp được 536 đảng viên ...).
Việc đánh giá xếp loại chất lượng tổ chức đảng và đảng viên hằng năm nhìn chung được chi bộ cơ quan thực hiện nghiêm túc. Theo báo cáo của các tỉnh ủy, thành ủy kết quả đánh giá, xếp loại chất lượng đối với các chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn như sau: Năm 2012 có 7.745 chi bộ trong sạch, vững mạnh (chiếm 81,3%); 1.484 chi bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ (chiếm 15,5%); 272 chi bộ hoàn thành nhiệm vụ (chiếm 2,8%) và 41 chi bộ yếu kém (chiếm 0,4%). Năm 2013 có 7.365 chi bộ trong sạch, vững mạnh (chiếm 82,4%); 1.352 chi bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ (chiếm 15,1%); 181 chi bộ hoàn thành nhiệm vụ (chiếm 2,0%); 43 chi bộ yếu kém (chiếm 0,5%).
Cùng với việc thành lập chi bộ cơ quan, phần lớn các đảng ủy xã, phường, thị trấn đã phân công cấp ủy viên phụ trách địa bàn và dự sinh hoạt với các chi bộ khu dân cư để theo dõi, nắm bắt tình hình, nhất là những vướng mắc ở khu dân cư để báo cáo đảng ủy xem xét, giải quyết kịp thời.
1. Ưu điểm và nguyên nhân
1.1. Ưu điểm:
- Việc thành lập chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn cơ bản đáp ứng yêu cầu thực tiễn ở cơ sở, tạo thuận lợi trong lãnh đạo, triển khai, tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước cho cán bộ, đảng viên đang công tác. Mối quan hệ công tác giữa cán bộ, công chức làm công tác đảng với cán bộ làm công tác chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể chính trị - xã hội cấp xã gần gũi, gắn bó và thông cảm với nhau hơn, tạo điều kiện thuận lợi để mỗi đảng viên thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.
- Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, việc nắm bắt các chủ trương, nghị quyết của Đảng được kịp thời, triển khai, tổ chức thực hiện nhiệm vụ của chi bộ cơ quan có nhiều thuận lợi; việc kiểm điểm công tác hằng tháng và đánh giá phân loại cuối năm; công tác kiểm tra, giám sát và khen thưởng, kỷ luật của chi bộ đối với đảng viên được thuận lợi và sát thực tế hơn. Là môi trường tốt để các đảng viên trao đổi kinh nghiệm, nâng cao trình độ, chủ động tham mưu, góp phần tạo sự đồng thuận, tăng cường sự đoàn kết nhất trí trong cơ quan xã, phường, thị trấn.
- Thực hiện mô hình chi bộ cơ quan xã, phường, thị trấn đã khắc phục được khó khăn trong sinh hoạt đảng của đảng viên là cán bộ, công chức ở cơ sở không cư trú trên địa bàn, nhất là ở phường, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác điều động, luân chuyển cán bộ là công chức cấp huyện về cấp xã công tác, hoặc từ địa phương này sang địa phương khác.
- Công tác quản lý đảng viên và phát triển đảng viên mới đối với cán bộ, công chức đang công tác ở xã, phường, thị trấn có nhiều thuận lợi; công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý cho xã, phường, thị trấn được thực hiện tốt hơn.