Tết Thượng Nguyên có phải Tết Nguyên Tiêu? Mâm cúng Tết Thượng Nguyên có gì?

Nội dung chính

Tết Thượng Nguyên có phải Tết Nguyên Tiêu?

Tết Nguyên Tiêu, hay còn gọi là Tết Thượng Nguyên, Rằm tháng Giêng, là một trong những ngày lễ quan trọng trong văn hóa của nhiều nước Đông Á, trong đó có Việt Nam. Tết Nguyên Tiêu 2025 sẽ diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch, tức ngày 12 tháng 2 năm 2025 dương lịch (Thứ Tư).

Ngày Rằm tháng Giêng đánh dấu ngày trăng tròn đầu tiên của năm mới, mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong văn hóa và tín ngưỡng của người Việt. Cụ thể:

- Ý nghĩa văn hóa dân gian:

Sự viên mãn, tròn đầy: Trăng tròn là biểu tượng của sự viên mãn, tròn đầy, tượng trưng cho một năm mới an khang, hạnh phúc.

Kết thúc Tết Nguyên Đán: Rằm tháng Giêng cũng được coi là ngày kết thúc chuỗi ngày Tết Nguyên Đán, khép lại những ngày vui chơi, lễ hội để mọi người bắt đầu trở lại với công việc thường ngày.

- Ý nghĩa trong Phật giáo:

Ngày lễ cầu an quan trọng: Rằm tháng Giêng là một trong những ngày lễ quan trọng của Phật giáo. Vào ngày này, các chùa thường tổ chức các hoạt động tâm linh như cúng dường, cầu an, giải hạn...

Câu nói nổi tiếng: "Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" - câu nói này thể hiện sự coi trọng của người Việt đối với ngày lễ này trong đời sống tâm linh.

- Ý nghĩa trong tín ngưỡng Đạo giáo:

Ngày hội của Thượng Nguyên Thiên Quan: Rằm tháng Giêng là ngày hội gắn liền với Thượng Nguyên Thiên Quan, một trong Tam Quan của Đạo giáo, vị thần ban phúc lành cho nhân gian.

Ngoài ra, trong văn hóa Việt Nam, Tết Thượng Nguyên còn mang những ý nghĩa khác:

Tưởng nhớ tổ tiên: Đây là dịp để các gia đình sum họp, cúng bái tổ tiên, thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã khuất.

Cầu mong mùa màng bội thu: Đối với người nông dân, Rằm tháng Giêng là dịp để cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Tết Thượng Nguyên có phải Tết Nguyên Tiêu? Mâm cúng Tết Thượng Nguyên có gì? (Hình từ Internet)

Mâm cúng Tết Thượng Nguyên có gì?

Tùy theo phong tục và điều kiện của từng gia đình, mâm cúng Tết Nguyên Tiêu có thể là chay hoặc mặn. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất không phải là mâm cao cỗ đầy mà chính là lòng thành tâm của người cúng.

(1) Mâm cúng Tết Thượng Nguyên (chay, mặn)

Mâm cúng mặn

Mâm cúng mặn thường được chuẩn bị với những món ăn truyền thống, mang ý nghĩa tốt đẹp, tượng trưng cho sự sung túc và may mắn.

- Gà trống luộc nguyên con: Biểu tượng cho sự khởi đầu tốt đẹp, may mắn và thành công.

- Xôi gấc: Màu đỏ tươi tắn của xôi gấc tượng trưng cho sự may mắn, an lành và hạnh phúc.

- Giò chả, nem rán: Những món ăn truyền thống, thể hiện sự sung túc và ấm cúng của gia đình.

- Canh măng, canh bóng thả hoặc canh rau củ: Các món canh thanh đạm, giúp cân bằng bữa ăn và mang lại sự tươi mát.

- Bánh chưng, bánh tét: Những món bánh truyền thống, tượng trưng cho sự no ấm và sung túc.

- Trái cây: Thể hiện sự tươi mới, ngọt ngào và may mắn.

- Chè trôi nước: Món chè ngọt ngào, tượng trưng cho sự viên mãn, tròn đầy.

- Rượu, trà, hương, nến: Những lễ vật không thể thiếu trong các dịp cúng lễ.

Mâm cúng chay

Mâm cúng chay thường được chuẩn bị với những món ăn thanh đạm, thể hiện lòng thành kính và sự biết ơn đối với các bậc bề trên.

Xôi chè, bánh chay: Những món ăn chay thanh đạm, mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

Canh nấm, rau củ luộc, đậu hũ kho: Các món ăn chay thanh mát, tốt cho sức khỏe.

Hoa quả: Thể hiện sự tươi mới, thanh khiết và lòng thành kính.

Trà, nước lọc: Những đồ uống thanh đạm, giúp thanh lọc cơ thể và tâm hồn.

(2) Mâm cúng Tết Thượng Nguyên ngoài trời - Cầu an cho cả năm

Mâm cúng Tết Thượng Nguyên ngoài trời thường được chuẩn bị để cầu an cho cả năm, mong muốn một năm mới bình an, may mắn và hạnh phúc.

- Đèn, hương, trầu cau: Những lễ vật không thể thiếu trong các dịp cúng lễ ngoài trời.

- Mâm ngũ quả: Biểu tượng cho sự sung túc, đủ đầy và may mắn.

- Xôi chè: Món ăn truyền thống, mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

- Nước sạch, rượu: Những lễ vật thanh khiết, thể hiện lòng thành kính.

Tết Thượng Nguyên có phải là ngày lễ tết mà người lao động được nghỉ hưởng nguyên lương không?

Căn cứ khoản 1 Điều 112 Bộ Luật lao động 2019 quy định về các ngày lễ lớn của Việt Nam như sau:

Điều 112. Nghỉ lễ, tết

1. Người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày lễ, tết sau đây:

a) Tết Dương lịch: 01 ngày (ngày 01 tháng 01 dương lịch);

b) Tết Âm lịch: 05 ngày;

c) Ngày Chiến thắng: 01 ngày (ngày 30 tháng 4 dương lịch);

d) Ngày Quốc tế lao động: 01 ngày (ngày 01 tháng 5 dương lịch);

đ) Quốc khánh: 02 ngày (ngày 02 tháng 9 dương lịch và 01 ngày liền kề trước hoặc sau);

e) Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương: 01 ngày (ngày 10 tháng 3 âm lịch).

Như vậy, theo Bộ Luật lao động 2019, Tết Thượng Nguyên không phải là ngày lễ tết mà người lao động được nghỉ hưởng nguyên lương theo quy định pháp luật.