Lễ cúng giỗ đầu gồm những gì?

Nội dung chính

Ý nghĩa và thời gian tổ chức lễ cúng giỗ đầu

(1) Lễ cúng giỗ đầu có ý nghĩa gì trong tín ngưỡng?

Lễ cúng giỗ đầu còn gọi là "Tiểu tường", đánh dấu tròn một năm kể từ ngày người mất rời xa dương thế. Trong quan niệm dân gian, đây là giai đoạn linh hồn vẫn còn cần sự dẫn dắt, cúng tế từ con cháu để siêu thoát và an vị trong cõi âm.

Lễ giỗ đầu không chỉ là dịp để tưởng nhớ mà còn là cách để con cháu bày tỏ lòng biết ơn, cầu mong người mất có thể an yên, phù hộ cho gia đình.

Đồng thời, đây cũng là thời điểm họ hàng, con cháu sum họp, chia sẻ những kỷ niệm về người đã khuất, giúp kết nối tình cảm gia đình thêm bền chặt.

(2) Thời gian tổ chức lễ cúng giỗ đầu

Theo phong tục, lễ cúng giỗ đầu thường được tổ chức vào đúng ngày mất theo âm lịch của người đã khuất. Tuy nhiên, một số gia đình có thể chọn ngày phù hợp trước đó một vài ngày để thuận tiện cho việc sắp xếp công việc và mời họ hàng, người thân đến dự.

Thời điểm làm lễ thường vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều, tránh tổ chức vào buổi tối. Điều này xuất phát từ quan niệm dân gian rằng ban ngày là thời điểm linh hồn có thể dễ dàng nhận lễ vật và lời cầu nguyện từ con cháu.

Lễ cúng giỗ đầu gồm những gì? (Hình từ Internet)

Những lễ vật cần chuẩn bị trong lễ cúng giỗ đầu

(1) Mâm cỗ cúng giỗ đầu đầy đủ và đúng phong tục

Mâm cỗ cúng là phần quan trọng nhất trong lễ cúng giỗ đầu, thể hiện sự thành tâm của gia chủ. Tùy theo từng vùng miền, điều kiện gia đình mà mâm cỗ có thể đơn giản hoặc cầu kỳ, nhưng nhìn chung, một mâm cỗ cúng giỗ đầu thường bao gồm:

- Mâm cỗ mặn: Thường có 4 – 6 món chính như gà luộc, xôi gấc, nem rán, giò chả, canh hầm và món xào. Ở miền Trung và miền Nam, có thể bổ sung thêm thịt kho tàu hoặc cá kho.

- Mâm cỗ chay: Nếu gia đình theo Phật hoặc muốn làm lễ thanh tịnh, có thể chuẩn bị cỗ chay với các món như xôi, chè, canh rau củ, đậu hũ kho, nem chay.

- Mâm hoa quả: Lựa chọn các loại trái cây tươi, có màu sắc hài hòa như chuối, bưởi, mãng cầu, dưa hấu để dâng lên bàn thờ.

- Rượu, trà, nước sạch: Tùy vào phong tục từng gia đình, có thể chuẩn bị thêm rượu trắng hoặc trà để cúng.

- Vàng mã: Gồm tiền âm phủ, quần áo giấy, nhà cửa giấy… được hóa vàng sau khi cúng để gửi đến người đã khuất.

(2) Bài văn khấn giỗ đầu và nghi thức cúng

Trong lễ cúng, gia chủ cần đọc bài văn khấn giỗ đầu để mời vong linh người mất về hưởng lễ. Nội dung bài khấn thể hiện lòng thành kính, nhắc lại công đức của người đã khuất và cầu mong linh hồn được an nghỉ.

Dưới đây là bài văn khấn cúng giỗ đầu chuẩn theo phong tục truyền thống, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với người đã khuất:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, vái lạy 3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương.

Con kính lạy ngài Bản gia Táo quân, ngài Bản gia Thổ địa, Thần linh tại gia.

Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo (nếu là cha) hoặc Hiển tỷ (nếu là mẹ), chư vị Hương linh.

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ..., nhằm ngày giỗ đầu của ... (họ và tên người đã khuất).

Chúng con là ... (họ và tên gia chủ), cùng toàn thể con cháu trong gia đình, thành tâm sắm sửa lễ vật, hương hoa trà quả, cơm canh lễ bạc, kính dâng lên trước án.

Cúi xin Tổ tiên, Hiển khảo/Hiển tỷ (họ và tên người đã mất), chư vị Hương linh giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì cho con cháu mạnh khỏe, gia đạo hưng long, mọi sự bình an, hanh thông thuận lợi.

Nguyện cầu cho hương linh ... (họ và tên người đã khuất) siêu thoát cõi u minh, về nơi an lạc, sớm được tái sinh miền cực lạc.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần, vái lạy 3 lần)

Bài văn khấn này có thể điều chỉnh phù hợp với từng gia đình và tín ngưỡng, nhưng điều quan trọng nhất là lòng thành kính của con cháu đối với người đã khuất.

Sau khi khấn, gia chủ và các thành viên trong gia đình lần lượt dâng hương, vái lạy trước bàn thờ. Khi hương cháy gần hết, tiến hành hóa vàng mã và dọn mâm cỗ.

Phần lễ vật sau khi cúng có thể chia ra để con cháu thụ lộc, thể hiện sự kết nối giữa người sống và người đã khuất.

Lễ cúng giỗ đầu là một nghi thức quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt, giúp con cháu thể hiện lòng thành kính và tưởng nhớ người thân đã khuất.

Để tổ chức lễ giỗ đầu chu đáo, gia đình cần chuẩn bị mâm cỗ đầy đủ, văn khấn đúng nghi thức và thực hiện cúng bái với sự trang nghiêm, thành tâm.

Dù tổ chức đơn giản hay cầu kỳ, điều quan trọng nhất trong lễ cúng giỗ đầu vẫn là lòng hiếu kính của con cháu, để linh hồn người mất được an yên và gia đình luôn bình an, thuận hòa.

Người lao động có được nghỉ hưởng nguyên lương ngày giỗ người thân hay không?

Căn cứ Điều 115 Bộ luật Lao động 2019 quy định người lao động được nghỉ việc riêng mà vẫn hưởng nguyên lương và phải thông báo với người sử dụng lao động trong trường hợp sau đây:

- Kết hôn: nghỉ 03 ngày;

- Con đẻ, con nuôi kết hôn: nghỉ 01 ngày;

- Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi; cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi của vợ hoặc chồng; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi chết: nghỉ 03 ngày.

Theo quy định, trường hợp nghỉ việc riêng vẫn được hưởng nguyên lương, nhưng không có quy định đặc biệt liên quan đến ngày giỗ trong gia đình. Trong trường hợp gia đình có giỗ, người lao động có thể sử dụng số ngày nghỉ phép hằng năm để được hưởng nguyên lương theo Điều 113 Bộ luật Lao động 2019.

Ngoài ra, người lao động cũng có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để nghỉ không hưởng lương, theo khoản 3 Điều 115 Bộ luật Lao động 2019.